Το υπουργείο Εξωτερικών και το Μέγαρο Μαξίμου γνώριζαν ότι το 2022 θα είναι δύσκολο έτος για τα ελληνοτουρκικά, καθώς η Αγκυρα έχει επιλέξει να συντηρεί επί μήνες υψηλούς τόνους αντιπαράθεσης, αυξάνοντας ταυτόχρονα την προκλητική της συμπεριφορά στο πεδίο (με παραβιάσεις και υπερπτήσεις στο Αιγαίο με χρήση πλέον και UAVs). Οι προ ημερών δηλώσεις του Μεβλούτ Τσαβούσογλου εντάσσονται σε αυτό το πλαίσιο, δίχως ωστόσο να προσθέτουν κάτι καινούργιο στην ημερήσια διάταξη. Σε συνέντευξή του στο κρατικό TRT, o τούρκος υπουργός Εξωτερικών επέμεινε στην – άτοπη – σύνδεση της κυριαρχίας των ελληνικών νησιών με το καθεστώς της στρατιωτικοποίησής τους. Είπε, μάλιστα, ότι εάν η Ελλάδα δεν αποστρατιωτικοποιήσει τα νησιά, «θα ξεκινήσει η συζήτηση για την κυριαρχία τους», προειδοποιώντας ότι η Αγκυρα θα «τρέξει» εκστρατεία διεθνοποίησης του ζητήματος.

Συνεχείς προκλήσεις

Στην πράξη, πάντως, ο κ. Τσαβούσογλου επανέλαβε το περιεχόμενο των επιστολών του πρέσβη Φεριντούν Σινιρλίογλου στον ΟΗΕ. Ο τούρκος μόνιμος αντιπρόσωπος, με επιστολές στις 13 Ιουλίου και 30 Σεπτεμβρίου του περασμένου έτους, περιέγραψε εκτενώς γιατί κατά την Αγκυρα «η κυριαρχία της Ελλάδας πάνω στα νησιά ήταν και παραμένει εξαρτώμενη από τη στρατιωτικοποίησή τους».
Πολλοί θεώρησαν ότι η αποστροφή Τσαβούσογλου περί «συζήτησης και διεθνοποίησης» του ζητήματος που εγείρει η Αγκυρα συνιστά κλιμάκωση. Αυτό δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, μια και ήδη από τη δεύτερη επιστολή Σινιρλίογλου η τουρκική πλευρά είχε προϊδεάσει για τις διαθέσεις της. Ειδικότερα, στα έξι επιχειρήματα που παρέθεσε ο Σινιρλίογλου περιέχεται η αναφορά ότι «η Τουρκία παροτρύνει τα άλλα κράτη-μέλη να καλέσουν την Ελλάδα να συμμορφωθεί με τις προβλέψεις αυτών των συνθηκών».
Το «ερώτημα του ενός εκατομμυρίου» είναι γιατί η Τουρκία εμμένει στη στρατηγική της έντασης, ενόσω έχει εξαπολύσει επίθεση φιλίας σε μια σειρά από σημαντικές χώρες της περιοχής, ενώ, θεωρητικά, επίκειται και η επανέναρξη των διερευνητικών επαφών στην Αθήνα.

«Eκτός λογικής»

Ως αιτιάσεις που είναι «εκτός απλής λογικής» και δεν συνάδουν «με βασικές αρχές του Διεθνούς Δικαίου» χαρακτήρισε ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Αλέξανδρος Παπαϊωάννου τις δηλώσεις Τσαβούσογλου, τονίζοντας ότι η Αθήνα τις απορρίπτει συλλήβδην. «Η Ελλάδα», συνέχισε ο εκπρόσωπος, «παραμένει προσηλωμένη στις αρχές του Διεθνούς Δικαίου και είναι πρόθυμη να διεξαγάγει εποικοδομητικό διάλογο με την Τουρκία, στη βάση των αρχών αυτών».
«Η Ελλάδα έχει πολύ σοβαρά νομικά επιχειρήματα για να απαντήσει στην Τουρκία» σημείωναν στο «Βήμα» αρμόδιες πηγές, υπογραμμίζοντας ότι τα περί αποστρατιωτικοποίησης εγείρονται από την Αγκυρα από τη δεκαετία του 1960. Από την άλλη, έμπειροι παρατηρητές των ελληνοτουρκικών εκτιμούσαν ότι η Τουρκία σχεδιάζει να φθάσει την κατάσταση στα άκρα «αμφισβητώντας την όποια εξουσία ή ενέργειά μας στα νησιά». Σημειώνεται ότι και ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ απέρριψε κατηγορηματικά τις τουρκικές διεκδικήσεις, τονίζοντας ότι «η κυριαρχία και η εδαφική ακεραιότητα όλων των χωρών πρέπει να γίνεται σεβαστές και να προστατεύονται. Η κυριαρχία της Ελλάδας σε αυτά τα νησιά δεν αμφισβητείται».

 

Μεταναστευτικό

Ο τομέας που η τουρκική πλευρά έχει ανεβάσει ιδιαίτερα την ένταση εσχάτως είναι το Μεταναστευτικό. Ενδεικτική είναι η πρόσφατη αιτίαση Τσαβούσογλου εναντίον της χώρας μας για «απάνθρωπη συμπεριφορά» προς τους μετανάστες, η οποία μάλιστα έγινε κατά τη διάρκεια των κοινών δηλώσεών του με τον φινλανδό ομόλογό του. Ο Νίκος Δένδιας απάντησε ότι «η Τουρκία δεν δικαιούται να ομιλεί» για το ζήτημα, ενώ ο κ. Παπαϊωάννου χαρακτήρισε «λυπηρές» τις δηλώσεις, τονίζοντας ότι η Αθήνα δεν θα πάρει μαθήματα από την Αγκυρα.

Υπέρ το δέον σημασία σε ό,τι συμβαίνει «απέναντι»

Παρότι στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών υπάρχει ετοιμότητα και ανάλογη αντίδραση σε κάθε τουρκική ενέργεια, επικρατεί η αντίληψη ότι τα εγχώρια μέσα ενημέρωσης δίνουν υπέρ το δέον σημασία στα όσα διαμείβονται στην άλλη πλευρά των συνόρων. «Εκείνοι δεν ξυπνούν ούτε κοιμούνται έχοντας στο μυαλό τους την Ελλάδα» ήταν η χαρακτηριστική αποστροφή αρμόδιας πηγής, θέλοντας να καταδείξει το διαφορετικό πρίσμα από το οποίο βλέπει η μια πλευρά την άλλη.

Ο νέος γύρος των διερευνητικών και η σημασία τους

Σε αυτό το κλίμα έντασης, ενδέχεται τις επόμενες ημέρες να διεξαχθεί ο 64ος γύρος των διερευνητικών επαφών στην Αθήνα. Παρότι από το υπουργείο Εξωτερικών δεν επιβεβαιώνουν σχετικά με τις ημερομηνίες, θεωρείται ότι είναι ζήτημα χρόνου να υπάρξει επίσημη ανακοίνωση. Αριστα ενημερωμένες πηγές εξηγούσαν στο «Βήμα» ότι η επανέναρξη των διερευνητικών είναι πολύ σημαντική, παρά τη συγκεκριμένη ατζέντα και τον ειδικό χαρακτήρα που αυτές έχουν. Με τον δίαυλο των διερευνητικών ανοιχτό, συνέχιζαν οι ίδιες πηγές, «προλαμβάνονται άλλες, πιο δύσκολες καταστάσεις». Μάλιστα, όπως αναφέρθηκε χαρακτηριστικά, «και αυτοί (σ.σ.: Τουρκία) θέλουν ανοιχτό τον δίαυλο επικοινωνίας με την Ελλάδα».