Γενικά:
Ως στεφανιαία νόσος ορίζεται η παθολογική εναπόθεση αθηρωματικών πλακών στα τοιχώματα των στεφανιαίων αρτηριών, δηλαδή των αρτηριών που αρδεύουν την καρδιά, που προοδευτικά οδηγούν στη στένωση του αυλού καθώς και στην σκλήρυνση του τοιχώματός τους.
Ποια είναι τα αίτια της εμφάνισής της;
Η κληρονομικότητα, η γονιδιακή ταυτότητα του κάθε ατόμου, οι περιβαλλοντικοί παράγοντες (το κάπνισμα, η κακή διατροφή, η καθιστική ζωή, αυξημένο σωματικό βάρος), ο διαβήτης και η χοληστερίνη αποτελούν τους κύριους προδιαθεσικούς παράγοντες για την ανάπτυξη αθηρωματικών στενώσεων. Τις περισσότερες φορές οι συνεπαγόμενες αγγειακές αλλαγές πραγματοποιούνται ανεπαίσθητα, αφού όλοι οι παραπάνω παράγοντες δρουν με μοναδική μαεστρία, σε βάθος χρόνου, αθροιστικά.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Αρχικά μπορεί ο πάσχων να αισθάνεται ελάχιστα συμπτώματα, όπως ενοχλήσεις στην περιοχή της καρδιάς. Αυτά, όμως, ενδέχεται να αυξάνονται σταδιακά, τόσο σε ένταση, όσο και σε συχνότητα ακολουθούμενα και από άλλα συμπτώματα (πόνος, δύσπνοια, καταβολή). Όταν υπάρχει αυξημένος βαθμός επαγρύπνησης από πλευράς του ασθενούς ή του περιβάλλοντός του, με τακτικούς ή τουλάχιστον άμεσους ελέγχους των όποιων συμπτωμάτων, τότε η άμεση παρέμβαση με τα κατάλληλα φαρμακευτικά σκευάσματα επιφέρουν την πρώτου βαθμού αναχαίτιση των σταδιακά εξελισσόμενων αγγειακών αλλαγών. Όσο αυτή η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων από ειδικό καθυστερεί, τότε οι διαφορετικές αγγειακές μεταβολές προχωρούν και μπορεί είτε να επιδεινώνονται τα συμπτώματα, είτε να είναι τόσο έντονα που να οδηγούν τον πάσχοντα σε οξείες καταστάσεις, όπως το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου.
Τι σημαίνει «Οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου»;
Το «έμφραγμα» δεν είναι τίποτα άλλο, παρά η απότομη διακοπή παροχής αίματος σε τμήμα της καρδιάς εξαιτίας της παρουσίας θρόμβου σε μία προ-υπάρχουσα αθηρωματική πλάκα, που για ποικίλους λόγους κινητοποιεί τους μηχανισμούς πήξης. Η αδυναμία προσφοράς οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών, λόγω της οξείας απόφραξης μίας εκ των στεφανιαίων αρτηριών, μοιραία οδηγεί στην νέκρωση του τμήματος της καρδιάς. Αυτό εκδηλώνεται με πόνο στο στήθος (αίσθημα βάρους, σφίξιμο ή πίεση στο θώρακα), δύσπνοια, πόνο στην πλάτη ή/και στο αριστερό άνω ακρό, εφίδρωση, ναυτία/έμετο, προλιποθυμικό ή λιποθυμικό επεισόδιο. Αυτά είναι τα τυπικά συμπτώματα, αλλά σε κάθε ασθενή είναι δυνατό να εμφανίζονται με διαφορετική ένταση και διάρκεια. Παράλληλα, σε κάποιους ασθενείς που η εξέλιξη της στεφανιαίας νόσου είναι ασυμπτωματική, ένα έμφραγμα μπορεί να εκδηλωθεί με καρδιακή ανακοπή ή ακόμα και θάνατο, γεγονός που καταδεικνύει την αξία της πρόληψης.
Ποιοι είναι οι τρόποι αντιμετώπισης του εμφράγματος;
Ο ασθενής με οξύ έμφραγμα πρέπει να μεταφέρεται άμεσα στο νοσοκομείο για θεραπεία και παρακολούθηση. Αρχικά, χορηγείται αντιπηκτική και αντιαιμοπεταλιακή αγωγή και οδηγείται άμεσα στο αιμοδυναμικό εργαστήριο για στεφανιογραφία, δηλαδή για απεικόνιση των αρτηριών της καρδιάς με την έγχυση ειδικής σκιαγραφικής ουσίας. Η στεφανιογραφία πραγματοποιείται με την τοποθέτηση καθετήρα σε μία αρτηρία του χεριού ή του ποδιού, που προωθείται μέχρι τις αρτηρίες της καρδιάς και άμεσα διαπιστώνεται η σοβαρότητα της στεφανιαίας νόσου και αποφασίζεται η θεραπευτική προσέγγιση με μπαλονάκι και stent (διαδερμικά με αγγειοπλαστική) ή by pass (αορτοστεφανιαία παράκαμψη/Coronary artery by-pass grafting, CABG). Στην πλειονότητα των περιπτώσεων η αντιμετώπιση γίνεται άμεσα με αγγειοπλαστική, δηλαδή διάνοιξη της αποφραγμένης αρτηρίας με μπαλονάκι και στη συνέχεια τοποθέτηση stent (ενός μεταλλικού πλέγματος που κρατά την αρτηρία ανοιχτή για απρόσκοπτη διέλευση του αίματος). Πολύ συχνά, εκτός από την «ένοχη» αρτηρία που προκαλεί το έμφραγμα, παρατηρούνται σοβαρές στενώσεις και στις υπόλοιπες στεφανιαίες αρτηρίες. Πρέπει να «διορθωθούν» όλες οι βλάβες ή μόνο η «ένοχη» βλάβη; Και αν πρέπει να διορθωθούν οι υπόλοιπες βλάβες, πότε είναι η κατάλληλη χρονικά στιγμή να γίνει αυτό;
Η Επιστήμη και η Τεχνολογία στην υπηρεσία του ασθενούς:
Η μελέτη COMPLETE, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό New England Journal of Medicine (DOI: 10.1056/NEJMoa1907775), έδωσε απαντήσεις σε αυτά τα καίρια ερωτήματα. Στόχος αυτής της διεθνούς, πολυκεντρικής μελέτης ήταν να συγκριθούν με τυχαιοποιημένη κατανομή δύο ομάδες συνολικά >4000 ασθενών: στην πρώτη ομάδα ήταν ασθενείς στους οποίους διορθώθηκαν όλες οι βλάβες («ολική επαναιμάτωση») και στην δεύτερη ομάδα ήταν ασθενείς στους οποίους διορθώθηκε μόνο η «ένοχη» βλάβη. Η μελέτη έδειξε ότι η «ολική» επαναιμάτωση (συμπεριλαμβανόμενης της υπεύθυνης για το έμφραγμα αρτηρίας), μειώνει την θνησιμότητα από καρδιαγγειακά αίτια και την πιθανότητα νέου εμφράγματος του μυοκαρδίου κατά 26% σε βάθος τριών ετών. Η «ολική» επαναιμάτωση σε όλους τους ασθενείς της πρώτης ομάδας πραγματοποιήθηκε εντός 45 ημερών από την αρχική επέμβαση και περιλάμβανε όλες τις σοβαρές αθηρωματικές στενώσεις, ακόμα και χρόνιες ολικές αποφράξεις (όταν ο στενωμένος αυλός αποφράσσεται πλήρως, για διάστημα μεγαλύτερο των τριών μηνών και δεν επιτρέπει τη διέλευση αίματος ορθόδρομα).
Οργανωμένες νοσοκομειακές δομές:
Ο ασθενής με έμφραγμα ωφελείται όταν επιτυγχάνεται πλήρης επαναιμάτωση των αρτηριών της καρδιάς. Στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών λειτουργεί «Τμήμα Σύμπλοκης Στεφανιαίας Νόσου και Χρονίων Ολικών Αποφράξεων», όπου με υψηλού βαθμού εξειδίκευση, σύγχρονο νοσοκομειακό υλικοτεχνικό εξοπλισμό και την διαθεσιμότητα των κατάλληλων υλικών επιτυγχάνεται «ολική» επαναιμάτωση. Πρόσφατα, ασθενής προσήλθε με οξύ έμφραγμα στο κατώτερο τοίχωμα της καρδιάς στην κατανομή της δεξιάς στεφανιαίας αρτηρίας. Παράλληλα, η περισπωμένη αρτηρία του ήταν αποφραγμένη. Αρχικά πραγματοποιήθηκε διάνοιξη της δεξιάς στεφανιαίας αρτηρίας (υπεύθυνη για το έμφραγμα) και σε δεύτερο χρόνο έγινε διάνοιξη της χρόνιας ολικής απόφραξης στην περισπωμένη αρτηρία. Η καθημερινή ενημέρωση για νέες τεχνολογίες και υλικά, σε συνδυασμό με τις συνεχείς επενδύσεις του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών σε βιοϊατρικό εξοπλισμό, μας επιτρέπει να διαθέτουμε στα νοσοκομεία του Ομίλου, την τελευταία λέξη της σύγχρονης αντιμετώπισης για τις παθήσεις της καρδιάς. Παράλληλα, και μέσα από τη συνεργασία της Διεπιστημονικής Ομάδας είμαστε σε θέση να προσφέρουμε την πλέον εξατομικευμένη, ακίνδυνη και ελάχιστα επεμβατική λύση για κάθε περίπτωση, όσο σύμπλοκη και αν είναι.
Για περισσότερα ιατρικά νέα πατήστε εδώ
