Πώς μπαίνουν στα σχολεία προγράμματα των ΜΚΟ – Ποια τα κριτήρια – Τα θέματα SOS

Μια ευκαιρία για… ξεκαθαρίσματα δίνει στο υπουργείο Παιδείας ο σάλος που προκάλεσαν τα βίντεο της προγεννητικής αγωγής, τα οποία στάλθηκαν στα σχολεία με την έγκριση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ). Ηδη δόθηκε η εντολή για αλλαγή προσώπων και διαδικασιών στην έγκριση των προγραμμάτων που φτάνουν κάθε μήνα στα σχολεία για παρακολούθηση εκτός σχολικού προγράμματος. Ωστόσο, τα παραπάνω φαίνεται ότι είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου.

Χωρίς αξιολόγηση;

Οπως αποκαλύπτει το ρεπορτάζ, με την έγκριση του ΙΕΠ διαβιβάζονται ετησίως στα σχολεία της χώρας δεκάδες διαφορετικά προγράμματα, τα οποία στην πλειονότητά τους εκπονούνται από Μη Κερδοσκοπικούς Οργανισμούς (ΜΚΟ). Ποιοι είναι αυτοί οι οργανισμοί; Μια πρώτη έρευνα του «Βήματος» εντόπισε ΜΚΟ η οποία παρουσιάζεται και στην ιστοσελίδα μεγάλης ιδιωτικής εταιρείας συμβούλων σταδιοδρομίας, η οποία μάλιστα εξειδικεύεται στις σπουδές στο εξωτερικό. Την ίδια ΜΚΟ προτείνει σε ειδική οδηγία του το ΙΕΠ προς τα σχολεία για να τη χρησιμοποιήσουν σε προγράμματα επαγγελματικού προσανατολισμού.

Τι σημαίνει αυτό; Ενα πρώτο απλό ερώτημα είναι με ποια κριτήρια αξιολογούνται τελικά ιδιωτικές εταιρείες που αποκτούν πρόσβαση στα σχολεία της χώρας μέσω συνεργατών ή εκπαιδευτικών οι οποίοι παρουσιάζουν σειρά προγραμμάτων. Ελέγχονται από την ηγεσία του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής όλα αυτά τα προγράμματα; Μήπως θα ήταν χρήσιμο για την κοινή γνώμη να δοθούν στη δημοσιότητα τα στοιχεία όλων εκείνων των προγραμμάτων που φτάνουν καθημερινά στα σπίτια εκατοντάδων οικογενειών, μέσω των σχολείων των παιδιών τους;

Η αλήθεια είναι ότι η περίοδος των τελευταίων δύο ετών ακολουθείται από σειρά προβληματισμών για τη διοίκηση του μεγάλου Ινστιτούτου του υπουργείου Παιδείας, το οποίο όπως σχολίαζαν εκπαιδευτικοί που μίλησαν στο «Βήμα», δείχνει να έχει ξεπεράσει τον ρόλο ενός απλού γνωμοδοτικού και επιστημονικού οργάνου στον χώρο της παιδείας και να έχει αναλάβει ρόλο πολιτικού και στρατηγικού «πόλου».

Τα θέματα SOS

Σε πέντε βασικές ενότητες κατατάσσονται τα θέματα που απασχολούν σήμερα την εκπαιδευτική κοινότητα της χώρας:

–Σχολεία και ΜΚΟ. Οι δραστηριότητες εκτός σχολικού προγράμματος διοργανώνονται ένα δίωρο σε συγκεκριμένες περιόδους στα σχολεία της χώρας εφόσον πληρούν προδιαγραφές που τίθενται από το ΙΕΠ. Αφορούν θέματα όπως η ασφαλής οδήγηση, η νεανική επιχειρηματικότητα κ.λπ.). Οι διοργανωτές τους (ΜΚΟ, εκπαιδευτικοί, πανεπιστημιακοί κ.λπ.), όπως έλεγε εκπαιδευτικός που μίλησε στο «Βήμα», μπορεί τελικά να συνδέονται με ιδιωτικές επιχειρηματικές δραστηριότητες, κάποιοι να φτιάχνουν πελατολόγιο, ή απλά αποκτούν λόγο ύπαρξης αν είναι απλοί οργανισμοί ώστε να μπορούν στη συνέχεια να διεκδικήσουν χρηματοδοτήσεις κ.λπ.

Φυσικά, σκοπός δεν είναι η δαιμονοποίηση των συγκεκριμένων δραστηριοτήτων, αλλά ο αυστηρός έλεγχος των διαδικασιών αξιολόγησής τους.

Στην κατεύθυνση των παραπάνω, μπορεί πλέον ο λογικός σχολιαστής να αντιληφθεί και την πορεία του αιτήματος για την προβολή στα σχολεία των βίντεο της προγεννητικής αγωγής.

–«Τράπεζα θεμάτων». Το καλοκαίρι θα εφαρμοστεί για πρώτη φορά μετά από χρόνια στη νέα μορφή της η «Τράπεζα θεμάτων» στην Α’ και στη Β’ τάξη του Λυκείου. Να σημειώσουμε εδώ ότι οι μαθητές και μαθήτριες και των δύο αυτών τάξεων του Λυκείου έχουν να δώσουν προαγωγικές εξετάσεις δύο χρόνια, καθώς οι σχετικές διαδικασίες είχαν αναβληθεί λόγω των πολιτικών της καραντίνας και της πανδημίας. Με το δεδομένο ότι έχουν αρχίσει να μετρούν οι πρώτες ημέρες του Φεβρουαρίου και η «Τράπεζα θεμάτων» (ένα καινούργιο σύστημα για τα δεδομένα των τελευταίων ετών) θα εφαρμοστεί σε 4 μήνες, είναι λογικό να περιμένει κάποιος από το ΙΕΠ την έγκαιρη οργάνωση και προβολή του περιεχομένου της. Αντ’ αυτού, σε κρίσιμα μαθήματα όπως τα «Μαθηματικά προσανατολισμού» της Β’ τάξης του Λυκείου, στην αντίστοιχη ιστοσελίδα της νέας «Τράπεζας θεμάτων» βρίσκει κανείς την περιγραφή… «δεν υπάρχουν δεδομένα». Το ίδιο και τη «Φυσική προσανατολισμού». Στην «Αρχαία ελληνική γλώσσα και δημοκρατία» υπάρχουν… 15 θέματα. Και στη «Νεοελληνική γλώσσα και δημοκρατία» 60 θέματα, τη Βιολογία 27 και την Ιστορία 20 θέματα. Στην Α’ τάξη του Λυκείου έχει γίνει πιο συστηματική δουλειά και σε μαθήματα τα θέματα έφτασαν τα 420 (Ιστορία), στη Φυσική 350 και στην Αλγεβρα 318.

Να θυμίσουμε ότι όπως λένε έμπειροι καθηγητές σε αντίστοιχες πρακτικές μια «Τράπεζα θεμάτων» πρέπει να έχει τουλάχιστον 1.000 θέματα ανά μάθημα για να θεωρηθεί αδιάβλητη και υποστηρικτική στην εκπαιδευτική διαδικασία, ενώ στην προηγούμενη εφαρμογή της το 2014, ένα από τα βασικά προβλήματά της ήταν το ότι ξεκίνησε τη λειτουργία της με μικρό αριθμό θεμάτων. Από την «Τράπεζα θεμάτων» θα επιλέγεται το καλοκαίρι το 50% των θεμάτων των προαγωγικών εξετάσεων σε Α’ και Β’ Λυκείου, με το υπόλοιπο 50% να επιλέγεται από τους εκπαιδευτικούς.

Το 2014 η «Τράπεζα θεμάτων» κόστισε στο κράτος περίπου 360.000 ευρώ, ενώ πλέον ανατέθηκε στο ΙΕΠ με προϋπολογισμό σχεδόν 1 εκατ. ευρώ από τα οποία τα 360.000 ευρώ αφορούν την παραγωγή περίπου 45.000 θεμάτων και τα 570.000 ευρώ τη διαχείρισή της και τις αμοιβές των συντονιστών των θεμάτων.

–Η εξεταστέα ύλη. Η ύλη των πανελλαδικών εξετάσεων τα δύο προηγούμενα χρόνια μειώθηκε λόγω των συνθηκών της πανδημίας. Φέτος έχει επιστρέψει στην περίοδο πριν από την πανδημία, με τα χρόνια εκείνα να έχει καταγραφεί και αύξησή της σε συγκεκριμένα μαθήματα. Ειδικά στη Βιολογία, στη Χημεία και στα Μαθηματικά, η εξεταστέα ύλη φέτος, όπως λένε οι καθηγητές, είναι αυξημένη και εξαιρετικά δύσκολο να διδαχθεί και να αφομοιωθεί. Σύντομα λοιπόν αναμένεται να τεθεί ανοιχτά για μία ακόμη χρονιά (με την ελπίδα να είναι τελευταία) η συζήτηση για μείωσή της.

–Για το θέμα των Λατινικών έχει ήδη επισημανθεί ότι το ΙΕΠ πρόσθεσε φέτος στην ύλη των πανελλαδικών εξετάσεων όλη την εισαγωγή που μπήκε πέρυσι στο σχολικό βιβλίο της Β’ Λυκείου από τους συντάκτες των νέων αναλυτικών προγραμμάτων για να διαβαστεί μόνο στην τάξη. Πρόκειται για ένα κείμενο το οποίο στο τελευταίο του κομμάτι είναι πλήρες ονομάτων, ημερομηνιών και πληροφοριών οι οποίες είναι εξαιρετικά δύσκολο να  απομνημονευθούν από τους υποψηφίους. Οι πληροφορίες ωστόσο αναφέρουν ότι το ΙΕΠ εξετάζει το θέμα και πιθανότατα θα προβεί σε διορθωτικές κινήσεις για να μην εξελιχθούν οι πανελλαδικές εξετάσεις του καλοκαιριού σε «Βατερλό» των ανθρωπιστικών σπουδών.

–Θέλουμε καλά και νέα βιβλία; «Το βιβλίο που κάνουμε στην τάξη δεν μπορεί να σε πάει πάνω από το 13…» έλεγε στο «Βήμα» έμπειρος μαθηματικός που διδάσκει στην τελευταία τάξη του Λυκείου. Οπως αναφέρουν οι πληροφορίες όμως, καθυστερούν οι διαδικασίες και για την προκήρυξη των νέων σχολικών συγγραμμάτων που θα συνδεθούν με τον θεσμό του «πολλαπλού βιβλίου», σε μια περίοδο που η γνώση τρέχει. Αντί λοιπόν να ανανεώνονται και να διορθώνονται κάθε χρόνο τα σχολικά βιβλία του εκπαιδευτικού μας συστήματος, πολλά από αυτά έχουν παραμείνει στη δεκαετία του 1990. Το ΙΕΠ έδωσε βάρος στο θέμα, αλλά η διαδικασία συγγραφής των νέων βιβλίων καθυστερεί, ενώ ο σχεδιασμός προβλέπει ότι τα πρώτα νέα συγγράμματα πρέπει να φτάσουν στα σχολεία τον Σεπτέμβριο του 2023. Σημείο καθυστέρησης της διαδικασίας είναι η προκήρυξη του διαγωνισμού, η οποία όμως δεν εξαρτάται σε αυτή τη φάση από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Επιτροπής αλλά από τη συγκρότηση μιας διυπουργικής επιτροπής που θα πρέπει σύντομα να αποτιμήσει την αξία του εγχειρήματος. Πάντως, αν τελικά η διαδικασία «στριμωχθεί» χρονικά, ίσως το γεγονός αυτό να αποτελέσει αιτία για να αποχωρήσουν από το εγχείρημα σοβαροί συγγραφείς.

Αυστηρότεροι οι έλεγχοι για την έγκριση

Το υπουργείο Παιδείας αντέδρασε σε όσα έγιναν τις τελευταίες ημέρες και ζήτησε την άμεση τροποποίηση των διαδικασιών και την ενίσχυση του ελέγχου κατά την εξέταση και έγκριση εκπαιδευτικών προγραμμάτων και δράσεων που υλοποιούνται εκτός του υποχρεωτικού ωρολογίου προγράμματος.

Παράλληλα ζητήθηκε η επανεξέταση του στελεχικού δυναμικού του ΙΕΠ που συμμετέχει στις διαδικασίες έγκρισης των εν λόγω προγραμμάτων.

Παράλληλα μετά την παρέμβαση της ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας στο μέλλον θα εφαρμόζονται οι παρακάτω πρακτικές:

• Σε επίπεδο διαδικασίας, κάθε σχετική αίτηση από φορέα θα ελέγχεται από δύο τουλάχιστον εισηγητές. Στη συνέχεια θα ακολουθεί εξέταση και έλεγχος από τον προϊστάμενο του Τμήματος και τελικά από το Διοικητικό Συμβούλιο.
• Σε κάθε συνεδρίαση Διοικητικού Συμβουλίου θα εξετάζονται το μέγιστο 20 εισηγήσεις σχετικά με αιτήσεις φορέων.
• Το υλικό των αιτήσεων προς έγκριση θα κοινοποιείται στα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου το αργότερο μία εβδομάδα πριν από τη συνεδρίαση, κατά την οποία θα συζητηθεί.
• Δεν θα γίνεται δεκτή η υποβολή αιτήσεων έγκρισης προγραμμάτων μετά το τέλος του προηγούμενου σχολικού έτους.
• Σε περίπτωση αιτήματος επανέγκρισης εκπαιδευτικού προγράμματος ή υλικού, θα υποβάλλεται εκ νέου όλο το υλικό, και όχι μόνο οι αλλαγές ή τυχόν προσθήκες.

Από την Εντυπη Εκδοση το «Βήμα της Κυριακής»