Η σημερινή Κυριακή είναι γενέθλια μέρα για εμάς. Σαν σήμερα, την 6η Φεβρουαρίου του 1922, πριν από εκατό χρόνια ακριβώς, κυκλοφόρησε το πρώτο φύλλο του «Ελευθέρου Βήματος».
Η τετρασέλιδη εκείνη εφημερίδα, που έμελλε να μακροημερεύσει, έφερε την υπογραφή του Δημητρίου Λαμπράκη – ενός ξεχωριστού κρητικού επαναστάτη, μακεδονομάχου, εκπαιδευτικού και στενού συνεργάτη του Ελευθερίου Βενιζέλου – και ήταν εξαρχής εμφανώς τοποθετημένη υπέρ του Κόμματος των Φιλελευθέρων, όπως προκύπτει από τη διακήρυξή της, από το πρώτο κύριο άρθρο της με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Τι θα επιδιώξωμεν».
Εκεί τονιζόταν εμφατικά ότι ορίζεται από τις αρχές της αστικο-δημοκρατικής επανάστασης του 1909 και φανερωνόταν ότι η έκδοσή της ήταν ευθέως συνδεδεμένη με τη διαχείριση της επερχόμενης Μικρασιατικής Καταστροφής και των σκληρών συνεπειών της για το έθνος και τη χώρα. Εκτοτε κυκλοφορεί αδιαλείπτως καταγράφοντας βήμα-βήμα, μέρα-μέρα όσα συνταρακτικά συνέβησαν στον δικό μας ταραγμένο αιώνα, γεμάτο συμφορές μεγάλες, εθνικές και παγκόσμιες, μα και επιτεύγματα μοναδικά, που όρισαν τη σύγχρονη ζωή μας. Από τις στήλες του πέρασαν όλα τα σημαντικά πρόσωπα του εικοστού και του εικοστού πρώτου αιώνα, εγχώρια και διεθνή, στα φύλλα του βρήκαν φιλόξενη στέγη οι πιο νεωτερικές και προοδευτικές ιδέες, από το κύμα του δημοτικισμού και της φιλελεύθερης αστικής δημοκρατίας μέχρι τις πιο μοντέρνες τάσεις της τέχνης και του πολιτισμού.
«Το Βήμα» συνδέθηκε εξαρχής επίσης με ξεχωριστές προσωπικότητες του πνεύματος, της τέχνης και της επιστήμης, αποτέλεσε έναν φάρο πνευματικής ανάτασης και δημιουργίας. Πέρα από τα κεντρικά πρόσωπα της πολιτικής και της οικονομίας, εγχώρια και διεθνή, όπως ο Βενιζέλος, ο Τσόρτσιλ, ο Ρούζβελτ, ο Αντενάουερ, ο Σούμαν, ο Αϊζενχάουερ, ο Σαρλ ντε Γκωλ, ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου, ο Μεταξάς, ο Παπάγος, ο Πλαστήρας, ο Γεώργιος Παπανδρέου, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο Γεώργιος Καρτάλης, ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, ο Ξενοφών Ζολώτας, ο Αγγελος Αγγελόπουλος και πολλοί άλλοι, μέσα από τις γραμμές του πέρασαν ποιητές και διανοητές, πρωτοπόροι καλλιτέχνες, ξεχωριστοί πεζογράφοι και επιστήμονες διακεκριμένοι που ξεπέρασαν τα όρια της μικρής πικρής πατρίδας.
Ο Κωστής Παλαμάς, ο Ηλίας Βενέζης, ο Νίκος Καζαντζάκης, ο Μανόλης Τριανταφυλλίδης, ο Αλέξανδρος Δελμούζος, ο Δημήτρης Γληνός, ο Γιάννης Κορδάτος, ο Κορνήλιος Καστοριάδης, ο Γιώργος Θεοτοκάς, ο Αγγελος Τερζάκης, όλη η Γενιά του ’30, ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Γεώργιος Παπανικολάου, ο Ευάγγελος Παπανούτσος, ο Μάριος Πλωρίτης, ο Δημήτρης Μαρωνίτης, ο Μανόλης Ανδρόνικος και άλλοι, ων ουκ έστιν αριθμός, που δεν αρκεί ο χώρος για να τους αναφέρουμε.
Ουσιαστικά μιλάμε για έναν αιώνα γραφής και λόγου, τον οποίο υπηρέτησαν άπειρα πρόσωπα και βεβαίως ξεχωριστοί δημοσιογράφοι. Στα εκατό αυτά χρόνια ο Τύπος πέρασε μέρες μεγάλης δόξας, αντιμετώπισε πάμπολλες προκλήσεις, κρίσεις, εντάσεις, διώξεις, λογοκρισία, λοιδορίες, επιθέσεις και μαζί κατακλυσμιαίες τεχνολογικές αλλαγές. Εζησε εποχές μεγάλης ακμής, αλλά και παρακμής, με σοβαρότερη ίσως την τελευταία, της πολυσήμαντης οικονομικής κρίσης που κλόνισε πραγματικά και εμάς. Ωστόσο πάντα έβρισκε στις τάξεις του δυνάμεις αναγέννησης και ανασυγκρότησης. Και έτσι σήμερα παραμένει ενεργός, μαχητικός και υπερασπιστής της αλήθειας, που τόσο βιάζεται σε τούτους τους μεταβατικούς καιρούς της συνωμοσιολογίας και των ψευδών αντιεπιστημονικών ειδήσεων που μας κατακλύζουν.
«Το Βήμα» διήλθε συμπληγάδες, έκλεισε έναν αιώνα εκδοτικής ζωής και φιλοδοξεί να «διπλώσει» την τωρινή επέτειο. Παρά τις μεγάλες αλλαγές που συντελούνται στον χώρο της ενημέρωσης, τα ιστορικά φύλλα δείχνουν ανθεκτικότητα μεγάλη. Απέδειξαν ότι μπορούν προσαρμοζόμενα και εξελισσόμενα, επιμένοντας πάντα στις αναλλοίωτες αρχές της αξιοπιστίας, του πλουραλισμού και της δημοκρατικής υπευθυνότητας, να διατηρήσουν τη θέση και τον ρόλο τους στην ενημέρωση των πολιτών.
Ολοι εμείς, από τον εκδότη Βαγγέλη Μαρινάκη και τη διευθυντική ομάδα μέχρι τον τελευταίο συμμέτοχο της εκδοτικής προσπάθειας, νιώθουμε πολύ ταπεινοί απέναντι στο βάρος της ιστορίας του «Βήματος» που φέρουμε και των προσωπικοτήτων που κατά καιρούς το υπηρέτησαν. Και μέγιστη ευθύνη επίσης, η οποία καθοδηγεί και θα καθοδηγεί τις προσπάθειές μας για ένα μέλλον αντάξιο του παρελθόντος. Είναι αυτή μια υπόσχεση που αρμόζει στα γενέθλια του αιώνα του «Βήματος» και στους αναγνώστες μας, τους μόνους διαχρονικούς, αυστηρούς και απαιτητικούς κριτές μας.
ΤΟ ΒΗΜΑ
