«Ο άνθρωπος και το χρήμα» θα παραμένει πάντα ένας καλός διαχρονικός τίτλος για κάθε απόπειρα μελέτης πάνω στα ανθρώπινα. Και αν τα ανθρώπινα συνοδεύονται από ένα ήθος που αλλάζει στον χρόνο, «το ήθος του χρήματος» παραμένει σταθερό και αναλλοίωτο. Και αυτό συνοδεύει με τη σειρά του τους χρήστες του χρήματος, ως καταλύτης της πράξης τους.
Μέσο ισχύος και όργανο επιρροής το χρήμα, δεν θα μπορούσε ποτέ η εξουσία να μην το έχει στις πρώτες επιλογές της. Στη χώρα μας η μέθοδος εμπλουτίστηκε και πέτυχε υψηλές κατακτήσεις. Θα παραμένει πάντα χωρίς όμοιό της η Α.Τ.Α. (Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή), εκείνη η υπόσχεση του διαρκώς, από την τότε Κυβέρνηση, εγγυημένου εισοδήματος. Οι πόροι είναι ανεξάντλητοι – έλεγε – στους πολίτες, αυτόματα θα αναπληρώνονται οι απώλειες. Η χώρα είχε πετύχει το θαύμα.
Το πνεύμα της παροχής έγινε το πνεύμα της διακυβέρνησης. Το οικοδόμημα στήθηκε γύρω από τον άξονα «παρέχω – αντιπαρέχω». Η εξουσία παρέχει, οι πολίτες καλούνται σε ανταπόδοση. Στη συμμόρφωση, στην υπακοή, στην κάλπη. Ακόμη και τα πιο ιερά και ουσιώδη της συνύπαρξης προσεγγίζονται υπό αυτό το κριτήριο. Η υλική εκδοχή των πραγμάτων έγινε και το μόνο μέτρο τους. Ολα διαποτίστηκαν από το ήθος του χρήματος.
Ακόμη και στην πανδημία, η μέθοδος επιστρατεύθηκε. «Τσιμπηθείτε και τσιμπήστε 150 ευρώ» προτρέπει και καλεί ο έλληνας πρωθυπουργός τους νέους, προκειμένου να εμβολιαστούν. Αδύναμη μέσα στη διαχρονική αναξιοπιστία της η εξουσία να πείσει επί ενός περιεχομένου ζωής, καταφεύγει στο υλικό κίνητρο. Ταυτόχρονα διδάσκει μια αντίληψη προσδοκίας παροχής και κυρίως επί αυτού καλλιεργεί τη φαντασία της εύκολης κυριαρχίας της.
Κραταιό αυτό το πνεύμα συνεχίζει τη διαδρομή του. Ως χρήστης του χρήματος η εξουσία, μπορεί από μέσο παροχής να το μετατρέψει σε όπλο απειλής. Πρόστιμο 100 ευρώ στους άνω των 60 ετών συμπολίτες μας, αν δεν εμβολιαστούν. Η ανάγκη αυτονόητη, ο σκοπός ιερός. Ανήθικη πάντα η μέθοδος, δικαιώνει τον εαυτό της επικαλούμενη την υπαρκτή υγειονομική απειλή. Η ανισορροπία στη σχέση δεν αποτελεί μέλημα της εξουσίας. Ο πολίτης άνω των 60 ετών, που μπορεί για χρόνια να τελεί σε αναμονή της σύνταξής του, δεν έχει καμία δυνατότητα να επιβάλλει πρόστιμο στο κράτος.
Τις τελευταίες ημέρες τα δύσκολα καιρικά φαινόμενα προκάλεσαν οργισμένες αντιδράσεις.
Η ανεπάρκεια στοιχειώδους ανταπόκρισης δεν περιγράφει μια στιγμή, αποτυπώνει μια κατάσταση. Μετά από επικοινωνία με την Αττική Οδό, 2.000 ευρώ αποζημίωση. Η εξουσία είναι εδώ για να παρέχει.
Η Κατεχάκη, η Μεσογείων, η Κηφισίας είναι άλλοι τόποι. Αν η εξουσία ακολουθήσει τις ίδιες μεθόδους εις βάρος του εαυτού της, γνωρίζει ότι στο τέλος θα ηττηθεί. Ως χρήστης του χρήματος ακολουθεί το ήθος του.
*Ο κ. Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας.
