Ο Χρήστος Σαρτζετάκης, που έφυγε σήμερα από τη ζωή σε ηλικία 93 ετών, βρέθηκε στο ύπατο αξίωμα της χώρας, την Προεδρία της Δημοκρατίας, από το 1985 ως το 1990.
Στη συλλογική μνήμη, βέβαια, ξεχωρίζει η ιδιότητά του ως ανακριτή στην υπόθεση της δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη.
Αυτό εξάλλου ήταν και το στοιχείο που προτάχθηκε ως το μεγάλο πλεονέκτημα της υποψηφιότητας Σαρτζετάκη για την Προεδρία της Δημοκρατίας.
«ΤΑ ΝΕΑ», 10.3.1985, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & ΤΑ ΝΕΑ»
«ΤΑ ΝΕΑ» της 10ης Μαρτίου 1985 εστιάζουν στον ρόλο του Χρήστου Σαρτζετάκη στην υπόθεση Λαμπράκη καθώς και στις διώξεις που υπέστη κατά τη διάρκεια της Δικτατορίας (1967 -1974) ο τότε δικαστικός.
«Η επιλογή του κ. Χρήστου Σαρτζετάκη για την Προεδρία της Δημοκρατίας δεν ήταν τυχαία. Στο πρόσωπό του τιμάται η άψογη Δικαιοσύνη και η σθεναρή αντίσταση στη Χούντα.
»Το γεγονός ότι το όνομα του κ. Σαρτζετάκη συνδέεται άμεσα με την υπόθεση της δολοφονίας Λαμπράκη έχει ιστορική σημασία. Κι αυτή η δολοφονία, είχε καταστεί η αιτία του τερματισμού της προχουντικής πολιτικής καριέρας του κ. Καραμανλή.
»Ακόμη η επιλογή αυτή πιστοποιεί την καλύτερη δικαίωση αυτών που αντιστάθηκαν στη δικτατορία.
(…)
Ο ανακριτής
«Το όνομα του κ. Χρήστου Σαρτζετάκη βγήκε στη δημοσιότητα όταν αυτός ανέλαβε τη διεξαγωγή των ανακρίσεων για τη διελεύκανση της υπόθεσης δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη.
»Όταν πήρε το φάκελο των ανακρίσεων ( Ιούνιος του ’61) έδειξε ότι δε θα επέτρεπε επεμβάσεις στο έργο του.
»Οι επεμβάσεις στη Δικαιοσύνη έγιναν, αλλά ήταν άκαρπες. Ο τότε υπηρεσιακός υπουργός Δικαιοσύνης Βας. Σακελλαρίου είχε πει στη Βουλή: “Υπάρχουν εγγενείς δυσχέρειες εις την υπόθεσιν Λαμπράκη”.
»Υπήρξαν πράγματι απόπειρες επεμβάσεων. Η πρώτη έγινε από τον τότε διοικητή Χωροφυλακής στρατηγό Γ. Βαρδουλάκη. Η δεύτερη από τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Κων. Κόλλια.
»Ο κ. Σαρτζετάκης αρνήθηκε τις επεμβάσεις τους. Ο Βαρδουλάκης του έδωσε (21 Ιουνίου 1963) ένα “πληροφοριακό” σημείωμα και ένα κατάλογο “μαρτύρων”.
»O Kόλλιας του έδειξε ένα σχεδιάγραμμα που εμφάνιζε τους αξιωματικούς της Χωροφυλακής την ώρα της δολοφονίας. Αυτό το σχεδιάγραμμα το “φιλοτέχνησε” ο Μήτσου.
»Συνέστησε στον κ. Σαρτζετάκη “να ενεργεί μετά πολλής περισκέψεως” και παρατήρησε ότι θα έπρεπε να αποφευχθεί προφυλάκιση αστυνομικών και ισχυρίστηκε ότι “εσκοπείτο μάλλον το στραπατσάρισμα του Λαμπρακή και όχι η θανάτωσίς του”.
»Μετά από την επέμβαση Κόλλια ο κ. Σαρτζετάκης προφυλάκισε τον Καπελώνη. Στη συνέχεια ο κ. Σαρτζετάκης προφυλάκισε και άλλους υπεύθυνους για τη δολοφονία. Μεταξύ αυτών και άλλους αξιωματικούς της Χωροφυλακής.
«ΤΟ ΒΗΜΑ», 15.3.1964, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & ΤΑ ΝΕΑ»
«Με παράτησε»
«Ο ίδιος ο κ. Σαρτζετάκης ανέφερε για την επόμενη (τηλεφωνική) επέμβαση του Κόλλια στο έργο του:
Ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου με επετίμησε διά την πρόσφατον τότε προφυλάκισην του υπομοιράρχου Καπελώνη, είπων επί λέξει: “Δεν είχαμε συμφωνήσει να προφυλακιστεί αξιωματικός όταν είναι βεβαία η καταδίκη του;
»Κι ο κ. Σαρτζετάκης του απάντησε:
«Δια την επίδοση εντάλματος προφυλακίσεως αρκούν σοβαραί υπόνιαι ενοχής του κατηγορουμένου».
«ΤΟ ΒΗΜΑ», 7.6.1964, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & ΤΑ ΝΕΑ»
»Κι ο κ. Σαρτζετάκης παρατηρεί:
«Απήντησα ότι χάριν της υποθέσεως παρητήθην των θερινών διακοπών. Οπότε έλαβον την παρατήρησιν ότι και εάν έκαμον χρήσην των διακοπών η υπόθεσις δε θα έμενε, καθόσον οιοσδήποτε και αν με ανεπλήροι θα είχε περατώσει την ανάκρισιν.
Τελικώς ο εισαγγελεύς τους Αρείου Πάγου μου είπε εν οργή ότι απελπίσθην πλέον και να κάμω όσας ενεργείας θέλω και να περατώσω την υπόθεσιν όποτε θέλω, διότι δεν τον ενδιαφέρει πλέον.
»Μετά το τηλεφώνημα αυτό ο Κόλλιας είπε στον εισαγγελέα Μπούτη, που τον επισκέφθηκε στο γραφείο του:
“Θα λογοδοτήσουν σε μένα οι Σαρτζετάκηδες…»
«ΤΟ ΒΗΜΑ», 10.3.1985, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & ΤΑ ΝΕΑ»
Στη χούντα
«Στη δικτατορία ο Χρήστος Σαρτζετάκης απολύθηκε από το δικαστικό σώμα. Συγκεκριμένα, με τη Συντακτική Πράξη Κ. Δ. της 28ης Μαΐου 1968 άρθηκε η ισοβιότητα των δικαστών και ο πρωτοδίκης Σαρτζετάκης, μαζί με 29 άλλους δικαστές (Κώνστα, Τζένο, Αλματζίδη, Πρόκο, κ.α.) διώχτηκαν από το δικαστικό σώμα διότι “επέδειξαν στυμπεριφορά ασυμβίβαστη προς το λειτούργημά τους».
Ειδικότερα για τον Σαρτζετάκη η Συντακτική Πράξη ανέφερε ότι απολύεται:
α) “…Καθόσον δια της εν τω δικαστικώ σώμα και την κοινωνία διαγωγής και συμπεριφοράς του, ιδία δε διά της ενασκήσεως των καθηκόντων του ως ανακριτού, επέδειξεν στάσιν ασυμβίβαστον προς το λειτούργημά του ως δικαστού, προκαλέσας δεδικαιολογημένα δυσμενή σχόλια εις βάρος του”.
β) “Κατά την ενάσκησιν των καθηκόντων του ενήργησεν μεροληπτικώς παρακινούμενος εκ των πολιτικών πεποιθήσεών του υπέρ πολιτικής τινός παρατάξεως, κατά τρόπον κλονίσαντα την εμπιστοσύνην των πολιτών περί την αμεροληψίαν του».
(…)
»Παραμονή Χριστουγέννων του 1970 ο Χρήστος Σαρτζετάκης συνελήφθη στη Θεσσαλονίκη από όργανα της εκεί Ασφάλειας. (…) Ανήμερα Χριστούγεννα ο Σαρτζετάκης μετήχθη “νύκτωρ” στην Αθήνα (έφθασε στις 7 π.μ.) και παραδόθηκε στη διαβόητη ΕΣΑ. (…)
»Ακολούθησαν βασανιστήρια και πολύμηνες ανακρίσεις στην ΕΣΑ, μέχρις ότου όλοι οδηγήθηκαν στον Κορυδαλλό.
Η μαρτυρία του ναύαρχου Κωνσταντίνου Εγκολφόπουλου «ΤΑ ΝΕΑ», 10.3.1985, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & ΤΑ ΝΕΑ»
»Η βασική κατηγορία για τον Σαρτζετάκης και τους άλλου ήταν δραστηριότητα για την ανατροπή της δικατορίας μέσω της οργάνωσης ΠΑΚ στην οποία ανήκαν».
«ΤΑ ΝΕΑ», 10.3.1985, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & ΤΑ ΝΕΑ»
