Είναι φορές που νιώθεις πως όλα είναι ζάρι. Μια αλληλουχία τυχαιοτήτων ή ούτε καν αυτό, αλλά ένα χάος που δεν έχει κανέναν νόμο. Οι φίλοι Φυσικοί και Μαθηματικοί θα διαφωνήσουν βέβαια, και καλά θα κάνουν, κι εγώ διαφωνώ αλλά δεν μιλάω για την κατάληξη μετά από πειράματα, παρατηρήσεις και υποδείγματα, μιλάω για έναν άλλο τόπο που δεν τον πιάνει η επιστήμη, για εκείνο που αισθάνεσαι όταν είσαι τελείως μόνος με τον εαυτό σου.
Εχουμε όλοι μας δει πολλές ταινίες, έχουμε διαβάσει βιβλία που είτε ορμώμενα από καθαρά λογοτεχνικά αιτήματα είτε επιχειρώντας να βάλουν μέσα και δύο πρέζες επιστήμης, προσπαθούν να φανταστούν το μέλλον. Από εντελώς δυστοπικές μέχρι κάτι αναπόδεικτες αισιοδοξίες που προκύπτουν μόνο από τις επιθυμίες μας και όχι από την πραγματικότητα. Αναρωτιέσαι τι είναι εκείνο που θα ορίσει τελικά το ποιοι θα πέσουν περισσότερο μέσα, οι μηδενιστές ή οι άλλοι. Και δεν υπάρχει τίποτα που να μη σε κάνει να πιστεύεις πως είναι καθαρά θέμα τύχης. Μια μπαλιά match point, που αναπηδάει δύο φορές στην κορυφή του φιλέ και μπορεί να πέσει σε οποιαδήποτε πλευρά του τερέν.
Ομως ακόμη κι έτσι να είναι, η παραίτηση από την προσπάθεια για το καλύτερο είναι το πλέον δυστοπικό σενάριο. Αν κοιτάξει κάποιος την εξέλιξη της Ιστορίας μάλλον θα καταλήξει στο συμπέρασμα πως υπάρχει πάντα μια μικρή, ίσως ανεπαίσθητη, βελτίωση. Το σώμα της ανθρωπότητας γέρνει ελάχιστα προς τα μπρος, όχι προς τα πίσω. Ναι, ακόμη και σε έναν κόσμο που μπορείς να του καταμαρτυρήσεις τόσο πολλά, κάτι αισθάνεσαι πως είναι καλύτερο από ό,τι πριν εκατό χρόνια.
Αυτό είναι που σε κάνει να πιστεύεις πως ίσως να μην είναι θέμα τύχης αλλά ζήτημα προσπάθειας. Παρ’ όλα αυτά όμως δεν είναι ικανή αυτή η εκτίμηση να ακυρώσει τον φόβο πως τα πάντα μπορούν να ανατραπούν από έναν παράγοντα τόσο αστάθμητο που δεν θα τον πιάσουν τα ραντάρ ούτε της πιο τρελής φαντασίας.
Ακόμη και το ένστικτο της επιβίωσης μοιάζει να έχει ατροφήσει μπροστά σε εντελώς αλλόκοτες πρακτικές. Ενα «θα σας πάρω μαζί μου» αρχίζει να απλώνεται όχι μόνο σε κεντρικές, επίσημες πολιτικές, αλλά κυρίως στις διαπροσωπικές σχέσεις. Σε εκείνο το «ένας με έναν» που κρινόμαστε όλοι. Οι αντιδράσεις μας δεν απλώνονται επάνω σε μία ευθεία γραμμή, δεν ελέγχονται από κάποιες εξισώσεις, αλλά είναι μια μεθυσμένη μπίλια που κινείται σε ένα τρισδιάστατο πεδίο, δεν προβλέπεται τίποτα, είναι μια αλυσίδα από ασυνέχειες. Δεν πιάνει την κίνηση κανένα επιστημονικό μοντέλο και καμία σταθερά προγενέστερης εμπειρίας. Σαν να γίνονται όλα σε «παγκόσμια πρώτη».
Ενα κράτος που στα καλά καθούμενα εισβάλλει σε ένα άλλο τον 21ο αιώνα και ένας άνδρας που σκοτώνει τη γυναίκα του και μετά αυτοκτονεί, δεν είναι ίσως ίδιου μεγέθους γεγονότα, αλλά το φαινόμενο της πεταλούδας έχει αποδείξει πως το δεύτερο μπορεί να προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις που ακόμη και ένας πόλεμος να φανεί σαν λούνα παρκ μπροστά του.
