Τι κάνει η Τουρκία στα οθωμανικά κειμήλια των Βαλκανίων; Πως ξαναχτίζει η Αγκυρα γέφυρα σε μια γεωγραφική περιοχή που είχε παραμελήσει για χρόνια; Θα μπορούσε πραγματικά η Τουρκία να κερδίσει τις καρδιές και τα μυαλά των βαλκανικών λαών; Αναρωτιέται η αρθρογράφος Χιλάλ Καπλάν σε άρθρο της στην τουρκική εφημερίδα Sabah, με τον τίτλο «Τουρκικός άνεμος ζεσταίνει τα Βαλκάνια».
Το πιο όμορφο σύμβολο
Θα μπορούσα – συνεχίζει η συντάκτρια – να γράψω σελίδες και σελίδες για να απαντήσω. Μάλιστα, υπάρχουν πολλές διατριβές και άρθρα που έχουν γράψει οι αξιότιμοι ακαδημαϊκοί μας.
Αλλά ως αρθρογράφος θα εξοικονομήσω λέξεις και θα απαντήσω σε αυτές τις ερωτήσεις μέσα σ’ ένα πλαίσιο.
Αυτό το ζευγάρι υγρά μάτια, κατά τη γνώμη μου , είναι το πιο όμορφο σύμβολο χρόνων προσπάθειας και διπλωματίας.
Ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν (φωτογραφία, επάνω, από το αρχείο του Reuters) επισκέφθηκε την Αλβανία με πολυπληθή αντιπροσωπεία στις αρχές της εβδομάδας.
Από την πρόσφατη επίσκεψη Ερντογάν (αριστερά) στην Αλβανία (στο στιγμιότυπο με τον Ράμα, φωτογραφία Reuters)
Είναι αυτονόητο πόσο θερμά υποδέχτηκαν τον Ερντογάν οι αλβανικές αρχές και ιδιαίτερα ο πρωθυπουργός Εντι Ράμα.
Μιλώντας για διμερείς συμφωνίες και επενδύσεις, ο πρόεδρος Ερντογάν έκανε δύο πολύ συμβολικά ανοίγματα.
Ενα από αυτά ήταν που άπλωσε η Τουρκία το χέρι της στους καταπιεσμένους σε όλο τον κόσμο: τα εγκαίνια των σπιτιών που έχτισε η Τουρκία για τους σεισμόπληκτους μετά τον σεισμό που έγινε στην Αλβανία το 2019.
Το άλλο ήταν η επιβεβαίωση του πόσο επιμελώς η Τουρκία επιδίωξε την προστασία της στον εγκαταλελειμμένο ισλαμικό κόσμο: τα εγκαίνια του τζαμιού Ετ’Χεμ Μπέη στην πρωτεύουσα, Τίρανα.
Τρυπάει κάθε καρδιά
Πλήθος κόσμου, κρατώντας τουρκικές και αλβανικές σημαίες, συνέρρευσε στην τελετή έναρξης.
Εδώ είναι το στιγμιότυπο το οποίο προανέφερα με τα υγρά μάτια και τρυπάει κάθε καρδιά που προστατεύει την πολιτιστική της κληρονομιά, και καταγράφηκε σ’ εκείνη την τελετή.
Ενώ η τελετή συνεχιζόταν, η κάμερα στράφηκε προς το πλήθος και εστίασε σε ηλικιωμένο Αλβανό στο τζαμί. Κοιτούσε τον πρόεδρο Ερντογάν με ευγνωμοσύνη και δάκρυα, σήκωσε το χέρι του και έστελνε χαιρετισμούς…
Για όσους δεν γνωρίζουν, επιτρέψτε μου να εξηγήσω τον λόγο για αυτό το δάκρυ στα μάτια του:
Κατά τη διάρκεια του κομμουνιστικού καθεστώτος στην Αλβανία, πολλοί μουσουλμάνοι κληρικοί φυλακίστηκαν με την κατηγορία της «θρησκευτικής προπαγάνδας».
Τα περισσότερα από τα ιερά τζαμιά κλειδώθηκαν και μερικά καταστράφηκαν. Δυστυχώς, το τζαμί Ετ’Χεμ Μπέη είχε το μερίδιό του σε αυτή τη δίωξη, έκλεισε την κομμουνιστική εποχή (1946-1985) και άνοιξε ξανά το 1991 μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης.
Αυτά είναι «τα δύο υγρά μάτια» στα οποία αναφέρεται η αρθρογράφος (φωτογραφία από sabah.com.tr)
Ιδιαίτερη θέση στην ιστορία μας
Το τζαμί κατέχει μια πολύ ιδιαίτερη θέση στην ιστορία μας. Διότι είναι το μόνο στα Τίρανα που σώθηκε από τα οκτώ μεγάλα τζαμιά τα οποία χτίστηκαν κατά την οθωμανική περίοδο.
Προκειμένου να διατηρηθεί το τέμενος Ετ’Χεμ Μπέη και να παραδοθεί στις επόμενες γενιές, η ΤΙΚΑ (σ.σ.: τουρκικός οργανισμός) ξεκίνησε την αποκατάσταση το 2018 με οδηγίες του Ερντογάν και οι εργασίες ολοκληρώθηκαν πέρυσι.
Φοβάμαι ότι αυτό είναι ένα όραμα που δεν μπορεί να καταλάβει η Ακσενέρ, η οποία είπε ότι θα έκλεινε την TIKA αν γινόταν πρωθυπουργός.
Τα λόγια του Ερντογάν στην τελετή εξηγούν επίσης ότι ένα τουρκικό ίχνος έχει μείνει στα Βαλκάνια που θα θυμούνται για γενιές:
«Το τέμενος Ετ’Χεμ Μπέη, η κοινή πολιτιστική κληρονομιά της Τουρκίας και της Αλβανίας, είναι το στολίδι των Τιράνων.
»Το τζαμί μας, που χτίστηκε με μεγάλη προσοχή, ανακτά τώρα την παλιά του αίγλη».
Ο Ερντογάν είναι ένας από τους μόνους ηγέτες που μπορεί να επικοινωνήσει με κάθε πολιτικό παράγοντα σε αυτήν τη γη της κληρονομιάς, που ζυμώθηκε με αίμα, πόλεμο και γενοκτονία.
Επομένως, η τουρκική διπλωματία είναι η ελπίδα των βαλκανικών λαών. Η μεγαλύτερη απόδειξη είναι ότι ο σέρβος πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς συναντήθηκε με τον Ερντογάν στην Αγκυρα την επομένη της επίσκεψής του στην Αλβανία.
Ζεστός και χωρίς αποκλεισμούς άνεμος
Είναι χρήσιμο να υπογραμμίσουμε ένα ενδιαφέρον στιγμιότυπο από αυτές τις επαφές, στις οποίες ο Ερντογάν παρενέβη για να ξεπεραστεί η κρίση στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη.
Κατά τη διάρκεια της τελετής υποδοχής του Βούτσιτς στο προεδρικό συγκρότημα, αποτυπώθηκε στις κάμερες ότι τα χαλιά του πρωτοκόλλου παρασύρθηκαν από τον άνεμο (το στιγμιότυπο, στο παραπάνω twett, στο χρονικό σημείο 2:36).
Κατά τη διμερή συνάντησή του με τον Ερντογάν, ο Βούτσιτς εξήγησε πως επηρεάστηκε από το περιστατικό ως εξής:
«Δεν το έχω δει σε καμία άλλη χώρα. Οταν ο αέρας σήκωσε τα χαλιά, είδα ότι ο κάμεραμαν και ο φωτογράφος κρατούνταν χέρι-χέρι και τα διόρθωναν, χωρίς να κοιτούν δεξιά ή αριστερά, χωρίς να περιμένουν κανέναν. Αυτό δείχνει την αγάπη τους για την πολιτεία τους και εσάς».
Κατά τη γνώμη μου, φαίνεται ότι κάθε βήμα που κάνει η Τουρκία δημιουργεί ζεστό και χωρίς αποκλεισμούς άνεμο στα Βαλκάνια, καταλήγει η αρθρογράφος.
Πηγή: sabah.com.tr, echedoros-a.gr
