«Μια εξέχουσα φυσιογνωμία στον κόσμο του πειραματικού θεάτρου και ένας εξερευνητής των χρήσεων του χρόνου και του χώρου επί σκηνής».
Με αυτά τα λόγια περιγράφουν οι New York Times τον Ρόμπερτ Ουίλσον, έναν από τους κορυφαίους θεατρικούς και εικαστικούς καλλιτέχνες της εποχής μας, ο οποίος στην πρώτη του συνεργασία με την Εθνική Λυρική Σκηνή (ΕΛΣ) παρουσιάζει τον «Οθέλλο» του Τζουζέππε Βέρντι, από τις 20 Φεβρουαρίου και για πέντε παραστάσεις στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος στο ΚΠΙΣΝ, υπογράφοντας τη σκηνοθεσία, τα σκηνικά και τους φωτισμούς.
Πρόκειται για μια από τις πιο σημαντικές συμπαραγωγές της Εθνικής Λυρικής Σκηνής με ένα ιστορικό φεστιβάλ όπερας στην Ευρώπη, το Πασχαλινό Φεστιβάλ του Μπάντεν-Μπάντεν, η οποία υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος(ΙΣΝ)για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής εξωστρέφειας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Διευθύνει ο Στάθης Σούλης, ένας από τους πιο ανερχόμενους Έλληνες αρχιμουσικούς της νέας γενιάς, ενώ στη διανομή συναντούμε πρωταγωνιστές υψηλής κλάσης και διεθνούς ακτινοβολίας όπως οι Αλεξάντρς Αντονένκο, Τσέλια Κοστέα και Τάσης Χριστογιαννόπουλος.
Ο τετράπρακτος «Οθέλλος» του Τζουζέππε Βέρντι ακολουθεί την αφήγηση του ομώνυμου σαιξπηρικού αριστουργήματος, αποδίδοντας την ιστορία με μουσική εκρηκτικής δύναμης και υποδειγματική οικονομία εκφραστικών μέσων.
Η προτελευταία όπερα του Βέρντι σημείωσε τεράστια επιτυχία στην πρώτη της παρουσίαση το 1887 στη Σκάλα του Μιλάνου και έκτοτε βρίσκεται στο ρεπερτόριο όλων των λυρικών θεάτρων και στις πρώτες θέσεις των προτιμήσεων του κοινού.
Η υπόθεση αφορά την εκδίκηση του Ιάγου, ο οποίος είναι σημαιοφόρος στην υπηρεσία του Οθέλλου. Ο Ιάγος μισεί τον Οθέλλο, τον μαύρο κυβερνήτη της Κύπρου και στρατηγό της Δημοκρατίας της Βενετίας, επειδή τον παρέκαμψε και έδωσε προαγωγή στον Κάσσιο.
Ο Ιάγος δολοπλοκεί, προκειμένου να πείσει τον Οθέλλο ότι η σύζυγός του Δυσδαιμόνα τον απατά με τον Κάσσιο. Ο Οθέλλος πέφτει στην παγίδα και θολωμένος απ’ τη ζήλια στραγγαλίζει τη Δυσδαιμόνα. Όταν η πλεκτάνη αποκαλύπτεται, ο Οθέλλος αυτοκτονεί.
Ο Ρόμπερτ Ουίλσον, ο πολυβραβευμένος κορυφαίος αβανγκάρντ σκηνοθέτης που άλλαξε τη σκηνοθεσία της όπερας μέσα από την απόλυτα αναγνωρίσιμη προσωπική του γλώσσα, δίνει τον πρώτο λόγο στη μουσική και προτείνει για τον «Οθέλλο» έναν μινιμαλιστικό σκηνικό κόσμο, με εικόνες αισθητικά εντυπωσιακές και συναισθηματικά φορτισμένες, επιβλητικούς φωτισμούς, στιλιζαρισμένη κινησιολογία, ιδιαίτερα κοστούμια και έντονο μακιγιάζ.
Η παραγωγή έλαβε θερμή υποδοχή στην πρώτη της παρουσίαση τον Απρίλιο του 2019 στο Πασχαλινό Φεστιβάλ του Μπάντεν-Μπάντεν στη Γερμανία.
O σκηνοθέτης αναφέρει για την παράσταση
«Ο Οθέλλος απαιτεί πολλή συγκέντρωση. Η ιστορία του έχει να κάνει περισσότερο με μια εσωτερική σύγκρουση, με ένα ζήτημα ανασφάλειας, με κάποιον που είναι πολύ δυνατός αλλά και πολύ αδύναμος. Μια παραδοσιακή, τραγική, περίπλοκη κατάσταση. Έχεις μπροστά σου έναν ξένο. […] Ο Οθέλλος πραγματεύεται ένα ζήτημα: Πώς είναι να είναι κανείς ξένος;
Μια σύγκρουση που σίγουρα είναι σύγχρονη αλλά και κλασική. Και τέτοιες κλασικές συγκρούσεις τις βρίσκει κανείς σε όλη τη λογοτεχνία, σε όλη την ανθρώπινη ιστορία. Μπορεί κανείς να πει ότι είναι σύγχρονη, αλλά θα έλεγα καλύτερα ότι είναι γεμάτη από χρόνο. Δεν είναι διαχρονική, αλλά γεμάτη από χρόνο. Μπορούμε να ανατρέξουμε στον 16ο ή τον 19ο αιώνα ή μπορεί να είμαστε και στον 21ο, κι ακόμα θα βλέπουμε να υπάρχουν οι ίδιες γνωστές συγκρούσεις».
Στον ρόλο του τίτλου θα έχουμε τη χαρά να απολαύσουμε τον πιο περιζήτητο Οθέλλο της εποχής μας, τον Αλεξάντρς Αντονένκο, ο οποίος την τελευταία δεκαετία διαγράφει μια εντυπωσιακή πορεία στα κορυφαία λυρικά θέατρα του πλανήτη. Πρωτοερμήνευσε τον ρόλο του Οθέλλου με τεράστια επιτυχία στο Ζάλτσμπουργκ, υπό τον κορυφαίο αρχιμουσικό Ρικκάρντο Μούτι και στη συνέχεια σε Μετροπόλιταν Νέας Υόρκης, Βασιλική Όπερα του Λονδίνου, Όπερα του Παρισιού, Κρατική Όπερα της Βιέννης, αλλά και στο Σικάγο και στη Ζυρίχη, τη Ρώμη, την Αγία Πετρούπολη, υπό την μπαγκέτα σπουδαίων μαέστρων της εποχής μας, όπως μεταξύ άλλων, των Αντόνιο Παπάνο, Γιαννίκ Νεζέ-Σεγκέν, Μπερτράν ντε Μπιγύ, Βαλερί Γκεργκίεφ, Μάρκο Αρμιλιάτο, ‘Ανταμ Φίσερ.
Στον ρόλο του Ιάγου ο Έλληνας βαρύτονος Τάσης Χριστογιαννόπουλος, ο οποίος από το 1989 πρωταγωνιστεί σε παραγωγές της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, ενώ εμφανίζεται στα σημαντικότερα θέατρα παγκοσμίως.
Τον ρόλο της Δυσδαιμόνας θα ερμηνεύσει η διεθνώς αναγνωρισμένη υψίφωνος της ΕΛΣ Τσέλια Κοστέα, η οποία έχει συμπράξει με τα μεγαλύτερα θέατρα και τις σημαντικότερες αίθουσες του κόσμου.
Μαζί τους οι Μονωδοί της ΕΛΣ Δημήτρης Πακσόγλου, Γιάννης Καλύβας, Πέτρος Μαγουλάς, Μαρίνος Ταρνανάς, Παύλος Σαμψάκης, Βιολέττα Λούστα.
Ρόμπερτ Ουίλσον – Σύντομο βιογραφικό
Γεννημένος στο Ουάκο του Τέξας, ο Ουίλσον συγκαταλέγεται ανάμεσα στους σημαντικότερους θεατρικούς και εικαστικούς καλλιτέχνες του κόσμου. Τα σκηνικά του έργα ενσωματώνουν με αντισυμβατικό τρόπο μια ευρεία γκάμα καλλιτεχνικών μέσων, συμπεριλαμβανομένου του χορού, της κίνησης, του φωτισμού, της γλυπτικής, της μουσικής και του λόγου.
Οι εικόνες που δημιουργεί είναι αισθητικά εντυπωσιακές και συναισθηματικά φορτισμένες, ενώ οι παραγωγές του έχουν καταξιωθεί από κοινό και κριτικούς σε όλον τον κόσμο. Μετά τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο του Τέξας και στο Ινστιτούτο Πρατ του Μπρούκλυν, ο Ουίλσον ίδρυσε την κολεκτίβα περφόρμανς «The Byrd Hoffman School of Byrds» με έδρα τη Νέα Υόρκη στα μέσα της δεκαετίας του ’60 και δημιούργησε τα πρώτα του εμβληματικά έργα, μεταξύ των οποίων το «Βλέμμα του κωφού» (1970) και το «Ένα γράμμα για τη Βασίλισσα Βικτώρια» (1974-1975).
Μαζί με τον Φίλιπ Γκλας συνέγραψαν την καθοριστική όπερα «Ο Αϊνστάιν στην παραλία» (1976). Ανάμεσα στους καλλιτεχνικούς συνεργάτες του Ουίλσον συμπεριλαμβάνονται πολλοί συγγραφείς και μουσικοί όπως οι Χάινερ Μύλλερ, Τομ Ουέιτς, Σούζαν Σόνταγκ, Λώρι Άντερσον, Ουίλιαμ Μπάρροουζ, Λου Ρηντ, Τζέσσυ Νόρμαν και Άννα Κάλβι.
Ο Ουίλσον έχει αφήσει επίσης το αποτύπωμά του σε αριστουργήματα όπως «Η τελευταία μαγνητοταινία του Κραπ» του Μπέκετ, «Η όπερα της πεντάρας» των Μπρεχτ και Βάιλ, «Πελλέας και Μελισσάνθη» του Ντεμπυσσύ, ο «Φάουστ» του Γκαίτε, η «Οδύσσεια» του Ομήρου, οι «Μύθοι» του Ζαν ντε Λα Φονταίν, η «Μαντάμα Μπαττερφλάι» του Πουτσίνι, η «Τραβιάτα» του Βέρντι και ο «Οιδίποδας» του Σοφοκλή.
Σχέδια, πίνακες και γλυπτά του Ουίλσον έχουν παρουσιαστεί διεθνώς σε εκατοντάδες ατομικές ή ομαδικές εκθέσεις, ενώ έργα του διατηρούνται επίσης σε ιδιωτικές συλλογές και σε μουσεία σε όλον τον κόσμο.
Ο Ουίλσον έχει τιμηθεί με πολλά βραβεία αριστείας, μεταξύ των οποίων μία υποψηφιότητα για το Βραβείο Πούλιτζερ, δύο βραβεία Ubu, ο Χρυσός Λέων της Μπιενάλε Βενετίας και ένα Βραβείο Ολίβιε. Είναι εκλεγμένο μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Γραμμάτων και Τεχνών, καθώς και της Γερμανικής Ακαδημίας Τεχνών, και κάτοχος οκτώ διδακτορικών τίτλων επί τιμή.
Η Γαλλία τον ανακήρυξε διοικητή του Τάγματος Γραμμάτων και Τεχνών (2003) και αξιωματούχο της Λεγεώνας της Τιμής (2014), ενώ η Γερμανία του απένειμε τον Σταυρό του αξιωματούχου του Τάγματος της Τιμής (2014). Ο Ουίλσον είναι ιδρυτής και καλλιτεχνικός διευθυντής του The Watermill Center, ενός εργαστηρίου τεχνών στο Ουώτερ Μιλ της Νέας Υόρκης.
Πηγή: ΑΠΕ ΜΠΕ
