Το ευρώ αποτελεί σήμερα σύμβολο της ευρωπαϊκής ενότητας. Γέφυρες και πύλες απεικονίζουν τα χαρτονομίσματα του ευρώ.
Πριν 20 χρόνια, την 1η Ιανουαρίου του 2002, τα χαρτονομίσματα και τα κέρματα του ευρώ τέθηκαν σε κυκλοφορία στην Ελλάδα ταυτόχρονα με τα άλλα έντεκα κράτη-μέλη της ζώνης του ευρώ. Ηταν η μεγαλύτερη νομισματική μετάβαση παγκοσμίως, με το ευρώ να γίνεται το μοναδικό νόμισμα για δώδεκα χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης με πληθυσμό 308 εκατομμυρίων ανθρώπων.
Η Ελλάδα είχε ενταχθεί στη ζώνη του ευρώ την Πρωτοχρονιά του 2001, ακολουθώντας μια στρατηγική επιλογή που οδηγούσε στη βαθύτερη ενσωμάτωσή της στο ευρωπαϊκό ενοποιητικό σχέδιο. Από την 1η Ιανουαρίου του 1981, που ξεκινά επισήμως η ένταξη της Ελλάδας στην ενωσιακή διαδικασία, η χώρα μας ακολούθησε αυτή τη στρατηγική επιλογή. Αυτή είναι και η υψηλή στρατηγική που υπηρέτησαν οι περισσότερες κυβερνήσεις, που δρομολογείται το 1961 με τη Σύνδεση της Ελλάδας με την ΕΟΚ.
Το 2021 γιορτάσαμε αυτά τα 40 χρόνια συμμετοχής της χώρας στο ευρωπαϊκό Σχέδιο, αλλά και τα 20 χρόνια από την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωζώνη που ενίσχυσε τη θέση και τον ρόλο της χώρας στην ενοποιητική διαδικασία. Θα πρέπει και σήμερα να εξηγηθεί πώς η ελληνική κυριαρχία διασφαλίζεται μέσα από την ενίσχυση της συλλογικής ευρωπαϊκής κυριαρχίας. Γιατί μετά την ένταξη της χώρας στην Ευρωζώνη επιχειρήθηκε μετά το 2004 να αμφισβητηθεί η διαδικασία ένταξης και όταν εμφανίστηκε η κρίση δημοσίου χρέους, η Ελλάδα δεν έκανε ό,τι έπρεπε. «Χάσαμε χρόνο στα χρόνια του Καραμανλή, παρότι προσπαθήσαμε να τον πείσουμε να εφαρμόσει τις δράσεις που του είχαν προταθεί» δήλωνε πρόσφατα ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ («Τα Νέα», 8-9 Ιαν. 2022).
Ειδικότερα τα τελευταία χρόνια, κάποιοι επιχείρησαν να εμφανίσουν την εθνική κυριαρχία ως έννοια ασύμβατη με το ευρωπαϊκό σχέδιο. Σήμερα, πρέπει να το έχουν καταλάβουν κι αυτοί που θεωρούσαν το ευρώ αιτία της ελληνικής κρίσης (Αλέξης Τσίπρας: «Το ευρώ δεν είναι φετίχ». Ιούνιος 2012) και υποστήριζαν το 2015 την αποχώρηση της Ελλάδας από την Ευρωζώνη. Πρέπει να τους θυμίσουμε πως η χώρα δεν κατέρρευσε τότε γιατί η Ευρωζώνη λειτούργησε ως δίχτυ ασφαλείας για την ελληνική οικονομία.
Ας μην ξεχνάμε πως το 2015 επιχειρήθηκε μια «διαφοροποίηση» της Ελλάδας από την ευρωπαϊκή ενοποιητική διαδικασία που πήρε τη μορφή αμφισβήτησης της στρατηγικής επιλογής της χώρας να μετέχει στην ΕΟΚ από το 1981 και στην Ευρωζώνη από το 2001.
Σεβασμός λοιπόν στο έργο τόσο του Κωνσταντίνου Καραμανλή που ήθελε την προκοπή της Ελλάδας μέσα στην ομάδα των πιο δημοκρατικών και αναπτυγμένων κρατών της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας, όσο και του Κώστα Σημίτη που κατάφερε να εξασφαλίσει στην Ελλάδα μια καλύτερη θέση στον ευρωπαϊκό χάρτη και να την οδηγήσει μέσω της ένταξης στην Ευρωζώνη στον σκληρό πυρήνα της ενοποιητικής διαδικασίας.
Οπως σημείωνε ο πρώην πρωθυπουργός, «στην επιτυχία αυτή φτάσαμε μετά από συστηματική προσπάθεια της κυβέρνησής μας και ολόκληρης της κοινωνίας. Ηταν ένας εθνικός στόχος που τον πέτυχαμε. Ηταν μια νίκη που προστάτευσε τη χώρα μας σε δύσκολες και αντίξοες συνθήκες. Ηταν μια σωστή επιλογή, στη σωστή συγκυρία, με εθνική συστράτευση».
Με αυτά τα εφόδια συνεχίζει και σήμερα να βγαίνει στις αγορές η χώρα μας!
Σήμερα η ευρωπαϊκή ενοποίηση σηματοδοτεί πρωτίστως την ειρήνη στην ευρωπαϊκή ήπειρο, που δοκιμάστηκε τόσο σκληρά στη διάρκεια του 20ού αιώνα. Η ευρωπαϊκή ενοποιητική διαδικασία σημαίνει όμως και ένα πρότυπο ανάπτυξης μοναδικό στον κόσμο, που συνδυάζει κάποιες πολιτικές αλληλεγγύης με αντικειμενικό σκοπό μια ανάπτυξη που πρέπει να συμμεριζόμαστε όλοι.
Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς σήμερα την Ευρώπη χωρίς την Ευρωπαϊκή Ενωση. Και είναι πιο δύσκολο να φανταστεί κανείς την Ελλάδα εκτός ΕΕ και Ευρωζώνης.
Με αφορμή τους πρόσφατους εορτασμούς για τα 200 χρόνια του ελληνικού κράτους, τα 40 χρόνια από την ένταξη στην ΕΟΚ και τα 20 χρόνια από την ένταξη στην Ευρωζώνη, θα μπορούσαμε να πούμε πως η συμμετοχή της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στην Ευρωζώνη ολοκληρώνει το ιστορικό εγχείρημα της εθνικής ανεξαρτησίας.
Ας αποφύγουμε λοιπόν τους μοιρολατρικούς τρόπους σκέψης και ας πορευτούμε σε μια ευρωπαϊκή κανονικότητα με γνώμονα έναν εξωστρεφή πατριωτισμό που θέλει την Ελλάδα να προκόβει σε μια ισχυρή και ενωμένη Ευρώπη.
*Ο κ. Σωτήρης Ντάλης είναι αναπληρωτής καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Από τις εκδόσεις Παπαζήση κυκλοφορεί το βιβλίο του «Η «Δύσκολη» Ευρώπη».
