Ισχυρή συγγένεια μεταξύ της παραλλαγής Όμικρον που εξαπλώνεται ραγδαία και της πρώτης σημαντικής παραλλαγής Άλφα, που έπληξε δραματικά τη Βρετανία τα Χριστούγεννα του 2020, διαπιστώνουν τώρα οι επιστήμονες, αδυνατώντας – ακόμη – να εξηγήσουν τις διαφορές στη βαρύτητα της νόσου που προκαλεί η καθεμιά ξεχωριστά.
Νέα έρευνα από το εργαστήριο του καθηγητή ιολογίας από το Τμήμα Μικροβιολογίας και Ανοσολογίας του Κολλεγίου Κτηνιατρικής Γκάρι Γουίτακερ, σκιαγραφεί βασικές πληροφορίες σχετικά με την μεγαλύτερο «συγγενή» της Όμικρον, την Άλφα, η οποία εμφανίστηκε στα τέλη του 2020. Όπως αποδεικνύεται, η μετάλλαξη που γέννησε την Άλφα, μοιάζει πολύ με αυτήν που δημιούργησε την Όμικρον, αλλά με πολύ διαφορετικά αποτελέσματα ως προς τη σοβαρότητα των δύο παραλλαγών.
Στη σχετική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο iScience, συμμετείχαν επίσης η Σούζαν Ντάνιελ, αναπληρώτρια καθηγήτρια χημείας και χημικής βιολογίας στο Κολλέγιο Τεχνών και Επιστημών, ο Ντιέγκο Ντιελ, αναπληρωτής καθηγητής πληθυσμιακής ιατρικής και διαγνωστικών επιστημών (CVM) και ο μεταδιδακτορικός ερευνητής Χαβιέρ Χάιμες.
Οι επιστήμονες παρατήρησαν μια σημαντική μετάλλαξη σε μια βασική περιοχή της πρωτεΐνης ακίδας της Άλφα που ονομάζεται θέση διάσπασης της φουρίνης. Υπήρχε η εντύπωση ότι αυτό είναι το σημείο από όπου προέρχεται μεγάλο μέρος της επικινδυνότητας του ιού. Ωστόσο, «αποδείχθηκε ότι είναι σχετικά ασήμαντο», είπε ο Γούιτακερ. Ενώ η Άλφα είχε μια αξιοσημείωτη μετάλλαξη στη θέση διάσπασης της φουρίνης, είχε μικρή επίδραση στην ικανότητα της Άλφα να μολύνει κύτταρα και να προκαλεί νοσηρότητα.
Ωστόσο, η Άλφα και η Όμικρον έχουν την ίδια μετάλλαξη στο σημείο διάσπασης της φουρίνης και σε διαφορετικό γενετικό υπόβαθρο αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί η Όμικρον εξαπλώνεται σαν πυρκαγιά, αλλά φαίνεται να προκαλεί λιγότερο σοβαρή νόσηση. «Η Όμικρον έχει πολλά κοινά χαρακτηριστικά με την Άλφα, με αποτέλεσμα όσα μάθαμε για την Άλφα μας βοηθούν να κατανοήσουμε την Όμικρον και πιθανές μελλοντικές παραλλαγές», σημείωσε ο Γουίτακερ.
Η Άλφα μπορεί να μην είναι τόσο συνηθισμένη στις ΗΠΑ όσο αλλού, σύμφωνα με τον καθηγητή, λόγω του χρόνου που εμφανίστηκε στην παγκόσμια σκηνή. Όπως είπε χαρακτηριστικά, «Η Άλφα δεν τράβηξε την προσοχή στις ΗΠΑ γιατί δεν χτύπησε τόσο σκληρά. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, αντίθετα, χτυπούσε σαν βαριοπούλα. Έφτασε ακριβώς πριν από τα Χριστούγεννα του 2020, ουσιαστικά ακυρώνοντας τις γιορτές, και έγινε μεγάλο πολιτικό θέμα. Στις ΗΠΑ, έφτασε αισθητά αργότερα, γύρω στον Φεβρουάριο του 2021, οπότε είχε πολύ μικρότερη επίδραση».
Παρότι η Άλφα ήταν περιορισμένη στις ΗΠΑ, η εμφάνισή της, ήταν σημαντική από επιστημονική άποψη. Ήταν η πρώτη σημαντική μετάλλαξη του κοροναϊού, η οποία εμφανίστηκε στη θέση διάσπασης της φουρίνης. Ωστόσο, αυτή η αλλαγή στην Άλφα δεν έκανε μεγάλη διαφορά στην επίπτωση της νοσηρότητας που προκαλεί η παραλλαγή. Χρειάστηκε η εμφάνιση της Δέλτα, η οποία παρουσίαζε μια διαφορετική μετάλλαξη στην ίδια τοποθεσία, για να «κάνει τη δουλειά», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο Γουίτακερ, «και να μετατρέψει τον ιό σε πιο θανατηφόρο».
Επιβλαβής
Οι ΗΠΑ αισθάνθηκαν τη επιθετικότητα της παραλλαγής Δέλτα, όμως η Όμικρον φαίνεται πως παρότι είναι εξαιρετικά μεταδοτική, είναι πολύ λιγότερο επιβλαβής.
«Η Όμικρον γύρισε πάλι στην αρχή», σημείωσε ο Γουίτακερ. «Επέστρεψε στην ίδια γενετική αλλαγή στη θέση διάσπασης της φουρίνης που είχε η Άλφα. Ουσιαστικά έκανε ένα μεγάλο βήμα πίσω στην εξελικτική τροχιά του ιού».
Αυτό ήταν πιο εμφανές στην ικανότητα της παραλλαγής να προκαλεί σύντηξη των κυττάρων – ενδεικτικό για την ικανότητα του ιού να έχει λοιμογόνο επίπτωση στον ξενιστή του. «Η Άλφα προκαλούσε σύντηξη των κυττάρων», λέει ο Γουίτακερ. «Η Δέλτα προκαλούσε ακόμη μεγαλύτερη σύντηξη. Όμως με την Όμικρον δεν υπάρχει καθόλου σύντηξη. Η παραλλαγή αυτή έχει πάει τελείως προς τα πίσω».
Εάν οι θέσεις διάσπασης της φουρίνης στην Άλφα και Όμικρον ήταν ουσιαστικά οι ίδιες, τότε γιατί η Άλφα ήταν πιο θανατηφόρα παραλλαγή από την Όμικρον; Η απάντηση εκτιμάται ότι θα βρίσκεται σε ένα άλλο σημείο της γενετικής σύνθεσης αυτών των παραλλαγών, το οποίο ο Γουίτακερ ελπίζει να ανακαλύψει. Όμως, όπως επισημαίνει: «Η κοινωνία μπορεί να παίξει τον ρόλο της. Ο ιός θα κάνει τα δικά του. Αλλά ως κοινωνία, έχουμε τη δύναμη να τον καθοδηγήσουμε προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση, χρησιμοποιώντας έξυπνες πολιτικές δημόσιας υγείας».
