Είναι οι Ευρωπαίοι καταδικασμένοι να περάσουν τον 21ο αιώνα με πιέσεις από εξωτερικές δυνάμεις; Στις Βρυξέλλες, τους αρέσει να υποστηρίζουν ότι η συλλογική δύναμη της ΕΕ είναι ο μόνος τρόπος για να σωθεί η γηραιά ήπειρος από αυτή την επαίσχυντη μοίρα. Παρόλο που καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν μπορεί να αναμετρηθεί με την Αμερική ή την Κίνα, η ΕΕ κατατάσσεται, συλλογικά, μεταξύ των τριών μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου.
Ωστόσο, το αφήγημα ότι το οικονομικό βάρος της ΕΕ μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε γεωπολιτική δύναμη καταρρίπτεται από τη βάναυση πραγματικότητα. Η κρίση στην Ουκρανία έθεσε την ΕΕ στο περιθώριο. Εν τω μεταξύ, η Κίνα έχει επιβάλει ανεπίσημες οικονομικές κυρώσεις στη Λιθουανία, μέλος της ΕΕ – και οι Βρυξέλλες πασχίζουν να βρουν την κατάλληλη απάντηση.
Εάν τα πράγματα πάνε άσχημα για την ΕΕ κατά τις επόμενες εβδομάδες και μήνες, η συζήτηση για μια «γεωπολιτική» Ευρώπη θα φαίνεται όλο και πιο αστεία. Ωστόσο, υπάρχει, επίσης, το ενδεχόμενο οι κρίσεις που βιώνουμε σήμερα – ιδίως η πρόκληση της Λιθουανίας – να αποτελέσουν την αφορμή ώστε η ΕΕ να καταφέρει να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της στην παγκόσμια σκηνή.
Η κρίση στην Ουκρανία είναι ζήτημα πολέμου και ειρήνης για την ευρωπαϊκή ήπειρο, επομένως ορισμένοι αξιωματούχοι της ΕΕ νιώθουν ταπείνωση που δεν συμμετείχαν άμεσα στις πρόσφατες διαπραγματεύσεις.
Ωστόσο, δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι Βρυξέλλες παραγκωνίστηκαν. Η ΕΕ δεν είναι στρατιωτική δύναμη και, ενδεχομένως, να μην γίνει ποτέ. Και η Ουκρανία δεν είναι μέλος της ΕΕ.
Η Λιθουανία, αντίθετα, είναι μία από τις 27 χώρες της ΕΕ. Εμπλέκεται, επίσης, σε εμπορικές διαφορές- με το εμπόριο να αποτελεί έναν από τους λίγους τομείς όπου η ΕΕ διαδραματίζει σημαντικό ρόλο. Επομένως, οι Ευρωπαίοι έχουν την ευκαιρία και την υποχρέωση να συνεργαστούν.
H Kίνα επέλεξε να τιμωρήσει την κυβέρνηση της Λιθουανίας για την αναβάθμιση των σχέσεών της με την Ταϊβάν, ένα αυτοδιοικούμενο δημοκρατικό νησί που το Πεκίνο επιμένει ότι αποτελεί επαναστατική επαρχία. Η Λιθουανία είχε νωρίτερα αποσυρθεί από την Πρωτοβουλία του Πεκίνου 17+1.
Σε απάντηση, το Πεκίνο έχει εφαρμόσει μεθόδους που ο Γκαµπριέλιους Λανσµπέργκις, Υπουργός Εξωτερικών της Λιθουανίας, συγκρίνει με την «Ισπανική Ιερά Εξέταση». (Σε ένα πιθανό αφιέρωμα στους Monty Python, ο Λανσμπέργκις προσθέτει ότι «κανείς δεν περίμενε» την Ισπανική Ιερά Εξέταση).
Η Κίνα δεν εμποδίζει απλώς το εμπόριο με τη Λιθουανία. Μπλοκάρει, επίσης, όλα τα προϊόντα που περιέχουν συστατικά που παράγονται στη Λιθουανία, προκαλώντας τεράστιο πονοκέφαλο στους ξένους επενδυτές στη χώρα.
Το Πεκίνο επέλεξε να ακολουθήσει μία έξυπνη τακτική. Οι Γερμανοί επενδυτές στη Λιθουανία θεωρείται ότι προτρέπουν την κυβέρνηση να υποχωρήσει, ενώ οι δημοσκοπήσεις υποδηλώνουν ότι η κοινή γνώμη στη Λιθουανία έχει στραφεί εναντίον του «παιχνιδιού» της Ταϊβάν.
Ωστόσο, η πολιτική που ακολουθεί η Κίνα κρύβει, επίσης, κινδύνους που το Πεκίνο μπορεί να μην έχει υπολογίσει. Στοχεύοντας την εφοδιαστική αλυσίδα της ΕΕ, οι Κινέζοι έχουν ως απώτερο στόχο να πλήξουν την ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς της ΕΕ, η οποία διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην οικονομία και τις στρατηγικές φιλοδοξίες του ευρωπαϊκού μπλοκ.
Όπως αναφέρει η Τζάνκα Όρτελ από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων: «Εξευρωπαϊκεύοντας το πρόβλημα, η Κίνα το έχει μετατρέψει σε δοκιμασία για ολόκληρη την ΕΕ».
