Σήμερα και αύριο είναι προγραμματισμένα τα πρώτα Εurogroup και Ecofin στα οποία θα προεδρεύσει ο Μπρουνό Λε Μερ, στο πλαίσιο της γαλλικής προεδρίας της ΕΕ. Και θα είναι εξαιρετικά ενδιαφέροντα, από πολλές απόψεις, ακόμα κι αυτή της σύνθεσής τους, καθώς υπάρχουν νέοι υπουργοί Οικονομικών σε Γερμανία και Ολλανδία, με διαφορετική γραμμή σε σχέση με τους προκατόχους τους. Λίγες ώρες πριν ξεκινήσουν, ο γάλλος υπουργός Οικονομικών μιλάει στα «ΝΕΑ».
▪ Εχετε μιλήσει με τους νέους υπουργούς Οικονομικών της Γερμανίας και της Ολλανδίας; Ποια είναι η αίσθηση που σας μετέδωσαν σχετικά με το μείζον θέμα των πολιτικών λιτότητας;
Φυσικά! Συνάντησα τον Christian Lindner στο Παρίσι στα τέλη του 2021, λίγες μέρες αφού ανέλαβε υπουργός. Είχαμε πολύ γόνιμες συνομιλίες. Τον ξέρω πολλά χρόνια και έχουμε άριστη σχέση. Είχα ήδη μια διάσκεψη με τη νέα υπουργό Οικονομικών της Ολλανδίας Sigrid Kaag. Οσον αφορά το ζήτημα της λιτότητας, νομίζω ότι αυτή είναι μια συζήτηση παλαιάς κοπής. Βγαίνουμε από την οικονομική κρίση. Εχουμε καταφέρει να αντιμετωπίσουμε την κρίση. Εμείς οι Ευρωπαίοι πρέπει να είμαστε περήφανοι για τον τρόπο που διαχειριστήκαμε την κρίση χρησιμοποιώντας τα ίδια μέσα, ταυτόχρονα. Επιτρέψτε μου να επιμείνω σε αυτό: πρέπει να είμαστε περήφανοι για τον τρόπο που διαχειριστήκαμε την οικονομική κρίση και για τα καλά οικονομικά αποτελέσματα.
▪ Η συζήτηση τώρα δεν είναι «αν θα πρέπει να ξοδεύουμε περισσότερα ή λιγότερα». Η συζήτηση είναι να βρεθεί η σωστή ισορροπία μεταξύ των απαραίτητων επενδύσεων που απαιτούνται για την αντιμετώπιση των προκλήσεων του 21ου αιώνα και της ανάγκης να επιστρέψουμε στα υγιή δημόσια οικονομικά. Θέλουμε φυσικά να μειώσουμε το δημόσιο χρέος μας.
Η συζήτηση για μια νέα οικονομική διακυβέρνηση για την ΕΕ έχει ξεκινήσει. Κατά τη γνώμη σας, πώς θα πρέπει να παραπέμπει σε ένα αναθεωρημένο Σύμφωνο Ανάπτυξης και Σταθερότητας;
Η σωστή ισορροπία μεταξύ επενδύσεων και υγιών δημόσιων οικονομικών πρέπει να καθοριστεί και από τα 27 κράτη – μέλη και ιδιαίτερα από τα 19 μέλη της ευρωζώνης. Υπάρχουν αρκετές προτάσεις στο τραπέζι, ας αφιερώσουμε χρόνο για να τις εξετάσουμε.
Αυτό στο οποίο θα ήθελα να επιμείνω είναι ότι οι ευρωπαϊκές επενδύσεις είναι απαραίτητες για ολόκληρη την ήπειρο, εάν η φιλοδοξία μας είναι να παραμείνουμε στην κούρσα του 21ου αιώνα. Η Κίνα επενδύει στην τεχνητή νοημοσύνη, τις τεχνολογίες cloud, τους ημιαγωγούς, το υδρογόνο, το Διάστημα και την αεροναυπηγική. Οι ΗΠΑ επενδύουν ομοίως σε πολλούς τεχνολογικούς τομείς. Πρέπει να κάνουμε το ίδιο αν δεν θέλουμε να μείνουμε πίσω και αν θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι θα διατηρήσουμε τον οικονομικό μας δυναμισμό, την ανεξαρτησία και την κυριαρχία μας.
Για το Σύμφωνο Ανάπτυξης και Σταθερότητας: δεν υπάρχει νομισματική ένωση χωρίς κοινούς κανόνες. Ολοι πρέπει να τηρούν αυτούς τους κοινούς κανόνες. Εάν θέλουμε να ενισχύσουμε την ευρωζώνη, πρέπει να μοιραστούμε τους κανόνες που έχουν συμφωνηθεί από όλα τα κράτη – μέλη. Ενα σύμφωνο είναι ένα σύμφωνο, κάτι που δημιουργεί πολύ στενούς δεσμούς μεταξύ των μελών του. Οσον αφορά την ανάπτυξη, δεν μπορούμε να είμαστε ικανοποιημένοι με τα επίπεδα ανάπτυξης που είχαμε πριν από την κρίση.
▪ Γιατί οι ΗΠΑ να έχουν μέσο ρυθμό ανάπτυξης 2,5%, ενώ η Ευρώπη μένει στάσιμη στο 1,2%;
Θα πρέπει να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε για να προσπαθήσουμε να αυξήσουμε το μέσο επίπεδο ανάπτυξης σε ολόκληρη την Ευρώπη. Κατά τη γνώμη μου, η απάντηση είναι απλή: καινοτομία, καινοτομία και περισσότερη καινοτομία.
▪ Να υποθέσουμε ότι τα παραπάνω σημαίνουν ότι το Σύμφωνο, όπως το γνωρίζαμε, είναι πλέον ξεπερασμένο;
Το Σύμφωνο στο σύνολό του δεν είναι ξεπερασμένο, αλλά ο κανόνας του δημόσιου χρέους είναι. Ας ρίξουμε μια ματιά στα επίπεδα του δημόσιου χρέους πριν από την κρίση: υπήρχε διαφορά σχεδόν 40 μονάδων στο ΑΕΠ μεταξύ των περισσότερο και των λιγότερο χρεωμένων μελών της ευρωζώνης. Μετά την κρίση, ορισμένα κράτη – μέλη έχουν φτάσει σε ποσοστό δημόσιου χρέους 168%, ενώ άλλα παρέμειναν γύρω στο 60% έως 65%. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει πλέον ένα χάσμα 100% μεταξύ τους. Αυτό πρέπει να το λάβουμε υπόψη. Οι κανόνες πρέπει να βασίζονται στην πραγματικότητα, όχι στα όνειρα.
▪ Πώς αντιμετωπίζεται αυτή η κατάσταση;
Οχι αφήνοντας όλους τους κανόνες μας, αλλά προσαρμόζοντάς τους σε μια τόσο νέα πραγματικότητα. Υπάρχουν πολλές προτάσεις στο τραπέζι. Για παράδειγμα, μια πρόταση να υπάρχουν διαφορετικά χρονοδιαγράμματα και στόχοι, όπως πρότεινε ο κ. Gentiloni. Η ευθύνη μου είναι να ελέγξω εάν μπορεί να προκύψει συναίνεση βάσει μιας τέτοιας πρότασης. Αλλοι τονίζουν την έννοια της «ιδιοκτησίας» από όλα τα κράτη – μέλη της ΕΕ: εναπόκειται στα κράτη – μέλη να καθορίσουν τα ορόσημα και τις απαραίτητες αλλαγές στις οικονομικές τους πολιτικές, που θα τους επιτρέψουν να επιστρέψουν σε υγιή οικονομικά. Από πολιτικής απόψεως, νομίζω ότι αυτό είναι ενδιαφέρον.
▪ Ενας από τους λόγους για τις υψηλές τιμές της ενέργειας φαίνεται να είναι τα γεωπολιτικά παιχνίδια της Ρωσίας. Τι σημαίνει αυτή η κατάσταση για την ενεργειακή πολιτική της Ευρώπης;
Πράγματι, οι τιμές της ενέργειας εξηγούν περισσότερο από το ήμισυ του πληθωρισμού στην ευρωζώνη. Χρειαζόμαστε περισσότερη ανεξαρτησία! Ενα από τα διδάγματα από αυτή την κατάσταση είναι ότι η Ευρώπη εξαρτάται υπερβολικά από ξένες χώρες σε πολλούς τομείς. Είναι η περίπτωση των πρώτων υλών, της ενέργειας, των τεχνολογιών που προκαλούν αναστάτωση και των προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, όπως οι ημιαγωγοί. Ως εκ τούτου, πρέπει να ενισχύσουμε τις οικονομικές δυνατότητες της Ευρώπης σε στρατηγικούς τομείς. Οι οικονομίες μας δεν μπορούν να εξαρτώνται από τις γεωπολιτικές εκτιμήσεις της Ρωσίας, της Ουκρανίας ή οποιουδήποτε άλλου μέρους του κόσμου.
▪ Φαίνεται πιο εύκολο στα λόγια…
Αλλά μπορεί να γίνει. Πρέπει να επενδύσουμε περισσότερο σε κρίσιμες βιομηχανίες. Μαζί με τον φίλο μου Peter Altmaier ξεκινήσαμε τη συμμαχία για τις ευρωπαϊκές μπαταρίες ήδη το 2019. Ηταν απαραίτητο, γιατί τότε το 85% των μπαταριών ηλεκτρικών αυτοκινήτων προερχόταν από την Κίνα. Εάν θέλουμε μια ισχυρή, σταθερή και επιτυχημένη αυτοκινητοβιομηχανία για τον 21ο αιώνα, πρέπει να φτιάξουμε τις δικές μας μπαταρίες. Και αυτό είναι ένα ενδιαφέρον παράδειγμα και για τους άλλους τομείς. Το ίδιο θα κάνουμε για το υδρογόνο, για το cloud και για τους ημιαγωγούς. Αυτό είναι το είδος της αλλαγής που χρειάζεται η Ευρώπη. Το ίδιο συμβαίνει και με την ενέργεια. Είμαστε πολύ εξαρτημένοι από το ρωσικό αέριο. Ο Πούτιν μπορεί να παίξει με την Ευρώπη γιατί εξαρτιόμαστε πάρα πολύ από το φυσικό αέριο που μας παρέχει η Ρωσία. Εάν θέλουμε να είμαστε πιο ανεξάρτητοι και ελεύθεροι, πρέπει να επενδύσουμε στην παραγωγή ενέργειας με χαμηλές εκπομπές άνθρακα. Μπορεί να είναι ανανεώσιμη ή πυρηνική, κάθε κράτος – μέλος μπορεί να αποφασίσει.
