Με τη χώρα να βρίσκεται στην αιχμή της μάχης έναντι του κορωνοϊού ανασύρεται και πάλι από τα κυβερνητικά συρτάρια το σχέδιο έκτακτης ανάγκης. Οι επιστρατεύσεις ιδιωτικών γιατρών, η δέσμευση κρεβατιών από ιδιωτικές κλινικές, οι συμπράξεις με στρατιωτικά νοσοκομεία και η μετατροπή νοσηλευτικών μονάδων του ΕΣΥ (με πρώτο το «Σισμανόγλειο») σε δομές αποκλειστικά για τη διαχείριση ασθενών με COVID ήδη δρομολογούνται, καθώς η Ομικρον αποδεικνύεται πως δεν αποτελεί… ήπια απειλή για τα συστήματα υγείας.
Αλλωστε, εκτιμάται ότι ακόμα κι αν ισχύσει το καλό σενάριο (το οποίο είναι και επικρατέστερο με βάση τη διεθνή εμπειρία) για ένα οξύ αλλά συνάμα ήπιο 5ο κύμα που πιθανόν να κορυφωθεί στα τέλη Ιανουαρίου, η πίεση στα νοσηλευτικά ιδρύματα θα συνεχιστεί καθ’ όλη τη διάρκεια του Φεβρουαρίου φέρνοντας στα όρια τις αντοχές των υγειονομικών.
Είναι σημαντικό δε να σημειωθεί ότι πληθαίνουν οι επιστημονικές φωνές που κάνουν λόγο για 800 (ίσως και περισσότερους) διασωληνωμένους ασθενείς έως τα τέλη του μήνα.
Υπό τις κρίσιμες αυτές εξελίξεις στη φαρέτρα αναμένεται να προστεθούν σύντομα – εντός των επόμενων εβδομάδων – οι νέες αντι-ιικές θεραπείες, με τις πρώτες παρτίδες (κατά πληροφορίες) να έχουν περάσει ήδη τα σύνορα της χώρας. Ετσι, αμέσως μετά την έγκριση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ), οι γιατροί θα λάβουν το «πράσινο φως» για τη χορήγησή τους, επιχειρώντας να στήσουν ένα επιπλέον… ανάχωμα στο σαρωτικό πέρασμα της Oμικρον.
Οι πρώτες παραδόσεις και η προετοιμασία
Πιο συγκεκριμένα, οι πρώτες παραδόσεις αφορούν τη δραστική ουσία μολνουπιραβίρη (molnupiravir) της Merck (ευρωπαϊκή MSD) κατά της COVID-19, χορηγούμενη διά του στόματος. Οπως υπογραμμίζει στο «Βήμα» η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας Μίνα Γκάγκα, από τη στιγμή που θα εγκριθεί, η θεραπεία μπορεί να είναι άμεσα διαθέσιμη στη χώρα μας, με ειδικές επιτροπές να εργάζονται πυρετωδώς για τις σχετικές προετοιμασίες.
Στο πλαίσιο αυτό, η διαδικασία μέσω της οποίας θα προμηθεύονται το φάρμακο οι ασθενείς είναι ακόμα υπό διαμόρφωση, όμως ως πρώτη επιλογή εξετάζεται η διάθεση μέσω των φαρμακείων του ΕΟΠΥΥ.
Υπενθυμίζεται άλλωστε πως το χρονικό «παράθυρο» ανάμεσα στην επιβεβαίωση της νόσησης και τη χορήγηση της νέας αυτής αντι-ιικής θεραπείας είναι περιορισμένο, με ζητούμενο πάντα την αποδοτικότερη αντιμετώπιση της λοίμωξης και των επιπλοκών που προκαλεί.
Αναλυτικότερα και σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, η θεραπεία θα χορηγείται για 5 ημέρες και θα πρέπει να ξεκινά μέσα στις πρώτες 5 ημέρες από την έναρξη των συμπτωμάτων και τη διάγνωση της νόσου (με θετικό αντιγονικό ή μοριακό τεστ).
Τα κριτήρια για τους ασθενείς
Εν τω μεταξύ, έχουν ήδη οριστεί τα κριτήρια σχετικά με το ποιοι ασθενείς θα μπορούν να λάβουν τη θεραπεία με χάπια μολνουπιραβίρης – η επιστημονική επιτροπή έχει ήδη αποφανθεί σχετικά ώστε να μη χαθεί πολύτιμος χρόνος μετά την αναμενόμενη έγκριση από τον ΕΜΑ -, ακολουθώντας το μοντέλο που ισχύει για τα μονοκλωνικά αντισώματα.
Αλλωστε και σε αυτή την περίπτωση στόχος είναι η προστασία των ευάλωτων πολιτών (δηλαδή όσων διατρέχουν υψηλό κίνδυνο να νοσήσουν βαριά στην περίπτωση μόλυνσής τους από τον νέο κορωνοϊό), προλαβαίνοντας τυχόν επιπλοκές και συνεπακόλουθα την εισαγωγή τους στο νοσοκομείο.
Επιπλέον, η χορήγηση της θεραπείας θα εγκρίνεται με διαδικασία παρόμοια με αυτήν που ισχύει για τα μονοκλωνικά αντισώματα. Το εν λόγω σχέδιο που ισχύει σήμερα προβλέπει την αίτηση για τη χορήγηση μονοκλωνικών αντισωμάτων σε ασθενείς με COVID-19, η οποία υποβάλλεται από τον θεράποντα ιατρό (ανεξαρτήτως ειδικότητας, ιδιώτη ή του ΕΣΥ) μέσα από το Σύστημα Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης.
Η προτεραιοποίηση των αιτήσεων – σημειώνεται πως έχουν εγκριθεί περισσότερες από 1.000, με τη χορήγηση μονοκλωνικών αντισωμάτων να βρίσκεται σε ταχεία εξέλιξη όσο κυκλοφορεί ακόμη η Δέλτα, δεδομένου πως η συγκεκριμένη θεραπεία χάνει την αποτελεσματικότητά της έναντι της Ομικρον – γίνεται με βάση τον χρόνο κατάθεσής τους στο εν λόγω σύστημα και δικαιούχοι είναι ασθενείς που πληρούν τα κριτήρια, όπως αυτά έχουν καθοριστεί από την επιτροπή.
Αρχές Μαρτίου το χάπι της Pfizer
Με βάση τα παραπάνω, η κυρία Γκάγκα υπογραμμίζει ότι «η Ελλάδα παρακολουθεί όλες τις θεραπευτικές εξελίξεις για τη νόσο και εξασφαλίζει εγκαίρως την πρόσβαση των ασθενών σε όλες τις διαθέσιμες και εγκεκριμένες θεραπείες». Τονίζει ωστόσο ότι «το κυριότερο όπλο απέναντι στη νόσο COVID-19 παραμένει ο εμβολιασμός, η τήρηση των μέτρων και η έγκαιρη απομόνωση μετά τη διάγνωση».
Την ίδια ώρα, η ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται σε ανοιχτή επικοινωνία και με την εταιρεία Pfizer, ώστε να εξασφαλίσει όσο το δυνατόν μεγαλύτερες ποσότητες αμέσως με την έγκριση της κυκλοφορίας του από τις ρυθμιστικές αρχές. «Αρα κάνουμε προσπάθεια ώστε να είμαστε από τις πρώτες χώρες που στις αρχές Μαρτίου θα έχουν το χάπι της Pfizer, το οποίο, όπως φαίνεται από τα στοιχεία τα οποία έχουμε, έχει πολύ καλά αποτελέσματα» είχε δηλώσει προ ημερών ο υπουργός Υγείας Θάνος Πλεύρης.
Σταθερό ανάχωμα ο εμβολιασμός
Η έλευση των νέων θεραπειών έναντι της λοίμωξης COVID-19 σηματοδοτεί ότι η ανθρωπότητα περνά σε μια νέα φάση αναχαίτισης της πανδημίας. Παρ’ όλα αυτά οι επιστήμονες επιμένουν πως αποτελούν συμπληρωματικό «εργαλείο», εστιάζοντας τις ελπίδες τους στην ταχεία εμβολιαστική κάλυψη του παγκόσμιου πληθυσμού ώστε να συρρικνωθεί ο κίνδυνος των νέων μεταλλάξεων, όπως η Ομικρον, που ανατρέπουν τις εκτιμήσεις.
Υιοθετώντας τη στρατηγική αυτή, ο χρόνος μετρά αντίστροφα στη χώρα μας για τους πολίτες 60 ετών και άνω οι οποίοι δεν έχουν κλείσει ραντεβού (ούτε) για πρώτη δόση. Καθώς δε την επόμενη Κυριακή λήγει η προθεσμία της κυβέρνησης, με τα πρόστιμα να ενεργοποιούνται αυτόματα, τουλάχιστον 160.000 ραντεβού έχουν ήδη ολοκληρωθεί ή πραγματοποιηθεί.
Παράλληλα όμως στο τραπέζι βρίσκεται και η σκέψη για επέκταση της υποχρεωτικότητας στους πολίτες 50-59 ετών, μετά το παράδειγμα της Ιταλίας, όπως και η λήξη των πιστοποιητικών για όλους μετά το πέρας του επταμήνου και εφόσον δεν έχουν λάβει την τρίτη δόση.
«Αμεση προστασία με την τρίτη δόση»
Αλλωστε, η αναμνηστική δόση φαίνεται να είναι το «κλειδί» για την αντιμετώπιση του νέου στελέχους, που «σφυροκοπά» και τη χώρα μας. «Η αποτελεσματικότητα των εμβολίων ως προς την Ομικρον με δύο δόσεις εμβολίου είναι ανεπαρκής. Η χορήγηση όμως της τρίτης δόσης προσφέρει άμεση προστασία, ενώ δεν είναι ακόμη γνωστή η διάρκεια» προειδοποίησε πρόσφατα η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, Μαρία Θεοδωρίδου.
Η ίδια, δε, επικαλέστηκε μελέτη από το Ηνωμένο Βασίλειο σε 815 άτομα με επιβεβαιωμένη λοίμωξη, που έδειξε πως η τρίτη δόση προφυλάσσει κατά 90% από την εισαγωγή στο νοσοκομείο.
Σε κάθε περίπτωση το κρίσιμο αυτό στοίχημα φαίνεται να κερδίζεται στη χώρα μας, καθώς σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, Μάριο Θεμιστοκλέους, «από τους δικαιούχους της αναμνηστικής δόσης, έχει εμβολιαστεί ή έχει κλείσει ραντεβού το 91,4% των πολιτών άνω των 60 ετών και κάτω από 60 ετών το 70,3%». Ωστόσο, έως και την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές περί τους 350.000 ηλικιωμένους πολίτες απέχουν πεισματικά από την εμβολιαστική εκστρατεία «Ελευθερία», με τους ειδικούς να προειδοποιούν πως η «δεξαμενή» αυτή συνεχίζει να τροφοδοτεί με ασθενείς (και μάλιστα με σοβαρές επιπλοκές) τα νοσοκομεία.
Εκτακτος σχεδιασμός απέναντι στη διπλή πίεση προς το ΕΣΥ
Τη στιγμή που το εξελισσόμενο 5ο κύμα έχει ενσωματωθεί στο 4ο και η Δέλτα συνεχίζει να κυκλοφορεί προκαλώντας ημερησίως 3.000 – 5.000 νέες λοιμώξεις, η πίεση που δέχεται το ΕΣΥ είναι διπλή.
Αναλυτικότερα και σύμφωνα με τελευταία δεδομένα, οι διασωληνωμένοι ασθενείς έχουν μολυνθεί στο σύνολο τους από το ινδικό στέλεχος συντηρώντας την… ασφυξία στις ΜΕΘ, ενώ η Ομικρον αλλά και η Δέλτα αυξάνουν τη ζήτηση σε απλές κλίνες, με την Αττική να σηκώνει πλέον μεγάλο βάρος που αναλογεί στο 40% των συνολικών νοσηλειών. Σημειώνεται δε, πως οι επόμενες εβδομάδες είναι καθοριστικές για την αξιολόγηση της επίδρασης του νέου στελέχους στις μεγαλύτερες ηλικίες, καθώς προς το παρόν «χτυπά» κυρίως τους νεότερους.
Και καθώς οι εξελίξεις είναι πια ραγδαίες με περισσότερες από 3.500 εισαγωγές από την 1η του μήνα έως και την περασμένη Παρασκευή, η ηγεσία του υπουργείου Υγείας αποφάσισε την άμεση μετατροπή του νοσοκομείου «Σισμανόγλειο» σε νοσηλευτική μονάδα αποκλειστικά για τη διαχείριση περιστατικών COVID. Σε δεύτερο χρόνο και εφόσον χρειαστεί, στην πρώτη γραμμή θα ενταχθεί και ο «Ερυθρός Σταυρός», όπως είχε συμβεί και κατά το παρελθόν.
Επίσης, στον έκτακτο σχεδιασμό συμπεριλαμβάνεται το νοσοκομείο ΝΙΜΤΣ αλλά και (σύμφωνα με τελευταίες πληροφορίες) το ογκολογικό νοσοκομείο «Αγιοι Ανάργυροι» για την υποστήριξη των γενικών εφημεριών, ενώ παράλληλα προστίθενται επιπλέον 300-400 κλίνες από μεγάλες ιδιωτικές κλινικές. Οσον αφορά τις μικρότερες, που δεν έχουν υποδομές για να στηρίξουν τέτοια περιστατικά, το υπουργείο βρίσκεται σε συνεννόηση για να ενισχύσουν το ΕΣΥ με το προσωπικό τους, με στόχο να καλυφθούν τα κενά που παρουσιάζονται, όπως γνωστοποίησε ο υπουργός Υγείας.
Η ενίσχυση με ιδιώτες και η αγωνία για τους νοσούντες υγειονομικούς
Την ερχόμενη Τετάρτη ξεκινά η επίταξη ιδιωτών γιατρών – πνευμονολόγων, παθολόγων, αναισθησιολόγων και γενικών γιατρών – για την ενίσχυση των νοσοκομείων της Βόρειας Ελλάδας (3η και 4η Υγειονομική Περιφέρεια).
Στην επόμενη φάση (ενδεχομένως έως τα τέλη της εβδομάδας) η επιστράτευση θα συνεχιστεί για την ενδυνάμωση των νοσοκομείων του Λεκανοπεδίου (1η και 2η Υγειονομική Περιφέρεια), αναζητώντας τη συνδρομή και παιδιάτρων, με στόχο αφενός τη στελέχωση των δομών υγείας, αφετέρου των εμβολιαστικών κέντρων.
Αλλωστε, μπορεί προς το παρόν ο ολοένα αυξανόμενος αριθμός των υγειονομικών που νοσεί – δεδομένου ότι η Ομικρον μολύνει αδιακρίτως εμβολιασμένους και μη – να χαρακτηρίζεται από τα στελέχη της οδού Αριστοτέλους «διαχειρίσιμο πρόβλημα», πίσω όμως από τις κλειστές πόρτες των συσκέψεων επικρατεί αγωνία.
Αυτός είναι και ο λόγος που η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων εισηγήθηκε το… ελαστικό πρωτόκολλο που ισχύει για τους υγειονομικούς – πενθήμερη καραντίνα και επιστροφή στο πόστο τους αμέσως μετά ακόμη και αν έχουν ήπια συμπτώματα αλλά και χωρίς αρνητικό τεστ, με απαραίτητη τη χρήση μάσκας ΚΝ95 – να υιοθετηθεί και από άλλες νευραλγικές κρατικές υπηρεσίες όπως είναι η αστυνομία και ο στρατός.
Η διαχείριση των ωρών και η «έσχατη λύση» της τηλεκπαίδευσης
Εκτίναξη των κρουσμάτων COVID-19 στα σχολεία αναμένεται τις επόμενες ημέρες και με την επιστροφή στις τάξεις των μαθητών και μαθητριών αλλά και των εκπαιδευτικών τους μετά τις γιορτές των Χριστουγέννων.
Με δεδομένη την εξάπλωση της μετάλλαξης Ομικρον θεωρείται πιθανότατο τα κενά που θα δημιουργηθούν σε εκπαιδευτικούς να είναι μεγαλύτερα των αναμενόμενων, κάτι που ενδεχομένως θα απαιτήσει ειδική διαχείριση των διδακτικών ωρών τις πρώτες δέκα ημέρες του έτους.
Στη συνέχεια βέβαια αναμένεται εκτόνωση της πίεσης με τη σταδιακή επιστροφή των νοσούντων, καθώς οι εκπαιδευτικοί στην πλειονότητά τους (άνω του 76%) είναι εμβολιασμένοι, οπότε οι ημέρες της απουσίας τους θα είναι λιγότερες.
Το υπουργείο Παιδείας από την πλευρά του έχει πάντα τη δυνατότητα να ενεργοποιήσει εκ νέου την πλατφόρμα της τηλεκπαίδευσης για την περίπτωση που ανακύψουν προβλήματα με τη διά ζώσης διδασκαλία στα σχολεία, η οποία ωστόσο θα αποτελέσει μόνο λύση έκτακτης ανάγκης.
Η ηγεσία του υπουργείου αναμένει την επίσημη καταγραφή κενών και ελλείψεων για να προχωρήσει σε αποφάσεις, ενώ από αύριο αναμένονται και επίσημες κατευθυντήριες οδηγίες για τα πανεπιστήμια προκειμένου να υπάρχει ευελιξία στο ακαδημαϊκό και εξεταστικό πρόγραμμα.
Υπενθυμίζεται ότι μαθητές και εκπαιδευτικοί θα παρουσιάσουν τρία self tests την εβδομάδα που ξεκινάει, με το πρώτο από αυτά σήμερα και τα επόμενα την Τρίτη και την Παρασκευή. Τις επόμενες εβδομάδες θα γίνονται έλεγχοι μόνο Τρίτη και Παρασκευή. Το self test πραγματοποιείται έως και 24 ώρες πριν από την προσέλευση στο σχολείο, άνω πλέον είναι υποχρεωτικό για όλους τους μαθητές και τις μαθήτριες, εμβολιασμένους και μη, καθώς και για τους εμβολιασμένους εκπαιδευτικούς. Η δήλωση και το αποτέλεσμα για τις δημόσιες σχολικές μονάδες θα καταγράφεται στην πλατφόρμα edupass.gov.gr (και όχι στην πλατφόρμα του self-testing.gov.gr), από την οποία εκδίδεται και η Σχολική Κάρτα για COVID-19. Οι δηλώσεις self test μαθητών που φοιτούν σε ιδιωτικές σχολικές μονάδες θα συνεχίσουν να υποβάλλονται στην πλατφόρμα self-testing.gov.gr.
Τα πανεπιστήμια
«Το μόνο πρόβλημα που υφίσταται και για το οποίο θα βγάλουμε οδηγίες στις επόμενες ώρες ή ημέρες είναι αν ξέρει το τμήμα ότι νοσούν πάνω από ένας αριθμός – χ – φοιτητών για ένα μάθημα, να μπορεί για αυτούς τους φοιτητές να μεταφέρει την εξεταστική σε άλλον χρόνο, για να μη χάσουν την εξεταστική τους» τόνισε ο υφυπουργός Παιδείας αρμόδιος για θέματα Ανώτατης Εκπαίδευσης κ. Αγγελος Συρίγος σχετικά με την επικείμενη εξεταστική περίοδο στα πανεπιστήμια. «Αυτή τη στιγμή τελειώνει το χειμερινό εξάμηνο και αρχίζει η εξεταστική περίοδος, την ερχόμενη Δευτέρα ή στις 17 Ιανουαρίου, και η έμφαση δίνεται εκεί» είπε μιλώντας στο Πρώτο Πρόγραμμα της ΕΡΤ. «Εκείνο που μας ενδιαφέρει» τόνισε «είναι τι θα πρέπει να γίνει στην περίπτωση που έχουμε μεγάλο αριθμό φοιτητών που νοσούν για να μη χαθεί η εξεταστική. Γι’ αυτό θα δοθεί δυνατότητα και πέραν της εξεταστικής περιόδου να μπορούν τα τμήματα, αν θέλουν και κρίνουν ότι είναι σκόπιμο για ορισμένες περιπτώσεις, να κάνουν μια δεύτερη εξεταστική στο επόμενο χρονικό διάστημα».
