Σε επιχειρηματικούς και πολιτικούς κύκλους των Αθηνών, αλλά και στις Βρυξέλλες, κυκλοφορούν και συζητιούνται σενάρια με προβολές στο μέλλον για το πολιτικό σύστημα στην Ελλάδα. Στο επίκεντρο είναι οι επόμενες εκλογές που θα γίνουν με απλή αναλογική, πόσες θα γίνουν (δύο ή τρεις) σε περίπτωση που δεν υπάρξει αυτοδυναμία και κυρίως εάν και υπό ποιες προϋποθέσεις μπορεί να υπάρξει κυβέρνηση συνεργασίας που θα έχει στον πυρήνα της τουλάχιστον τη ΝΔ και τον ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία. Στην ηγεσία της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι ενήμεροι για τα σχετικά σενάρια, τα οποία, όπως λένε, έχουν συγκεκριμένη αφετηρία και μόνο στόχο τον πολιτικό εγκλωβισμό του κόμματος και του ίδιου του Αλέξη Τσίπρα.

Ακούγονται ονόματα δυνάμει πρωθυπουργών

Ο ίδιος όμως ο πρώην πρωθυπουργός είναι ξεκάθαρος για τη στρατηγική του και κάθετα αρνητικός σε οποιαδήποτε προοπτική περί συμμαχικών κυβερνήσεων ή οικουμενικής με τρίτο πρόσωπο. Μάλιστα, και ενώ σε διάφορους κύκλους των Αθηνών ακούγονται ονόματα εν δυνάμει πρωθυπουργών σε περίπτωση οικουμενικής, όπως του κεντρικού τραπεζίτη Γιάννη Στουρνάρα ή του κοινοτικού επιτρόπου και αντιπροέδρου της ΕΕ Μαργαρίτη Σχοινά, δεν μπαίνει σε καμία συζήτηση επί της ουσίας για το συγκεκριμένο θέμα. «Ο Τσίπρας δεν συζητεί τέτοιο θέμα, ούτε του έχει τεθεί ποτέ από οποιονδήποτε συνομιλητή του, αλλά και δεν θα άφηνε περιθώριο να του τεθεί έστω και υποθετικά» λέει πρόσωπο με βαθιά γνώση του παρασκηνίου.

Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του «Βήματος», ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στην πρόσφατη συνεδρίαση του Πολιτικού Συμβουλίου ήταν σαφής και έκλεισε κάθε σενάριο για συναίνεση πάσης φύσεως. Σε κάποιο σημείο της συνεδρίασης, μέλη κυρίως από την «Ομπρέλα» και τη «Γέφυρα» έθεσαν το θέμα να τεθεί ενδεχομένως από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ το αίτημα της σύγκλησης του Συμβουλίου των Πολιτικών Αρχηγών.

Απάντηση με νόημα

Το κλίμα όμως από την πλειοψηφία του οργάνου ήταν αρνητικό με το επιχείρημα ότι ο κ. Τσίπρας έχει ζητήσει την παραίτηση της κυβέρνησης και του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Το ενδιαφέρον όμως στοιχείο, όπως πληροφορήθηκε «Το Βήμα», είναι ότι όταν ετέθη αυτό το σενάριο περί σύγκλησης του Συμβουλίου των Πολιτικών Αρχηγών, ο κ. Τσίπρας διερωτήθηκε εάν η πρόταση είναι να αποσύρει το αίτημα για πρόωρες εκλογές. Η απάντηση των μελών που έθεσαν το ζήτημα ήταν αρνητική και τότε, σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του «Βήματος», απάντησε με νόημα που ουσιαστικά ήταν και σήμα και μήνυμα και στα διάφορα σενάρια που εξυφαίνονται και κυκλοφορούν περί μελλοντικών κυβερνήσεων συνεργασίας ή οικουμενικής.

«Η πρόταση που τίθεται για την σύγκληση του Συμβουλίου είναι απολύτως απέναντι στο αίτημά μας για εκλογές. Είναι απολύτως αντιφατικό αυτό και νομίζω το καταλαβαίνουν όλοι» φέρεται να είπε ο κ. Τσίπρας, που εξήγησε ότι υπό τις παρούσες συνθήκες η πρόταση αυτή, ανεξάρτητα από τις προθέσεις (δεν καταλόγισε ιδιοτέλεια), «δίνει ένα εντελώς λανθασμένο σήμα».

Η φθορά και το μήνυμα

Στο σημείο αυτό όμως ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ήταν πιο αποκαλυπτικός και προχώρησε και ένα βήμα μπροστά κλείνοντας ακόμα και την όποια πολιτική χαραμάδα για συζητήσεις. Ο κ. Τσίπρας ζήτησε από όλα τα μέλη του Πολιτικού Συμβουλίου να μην παραβλέπουν ότι η χώρα μπήκε σε μια περίοδο ραγδαίας φθοράς και αποσταθεροποίησης της κυβέρνησης Μητσοτάκη. «Αρα κάθε πρόταση που σε άλλες περιόδους θα έδινε μόνο σήμα υπευθυνότητας, τώρα δύναται να δώσει μήνυμα ότι το κόμμα είναι διαθέσιμο σε σενάρια συγκυβέρνησης» φέρεται να είπε ο κ. Τσίπρας και ξεκαθάρισε, σύμφωνα πάντα με αξιόπιστες πηγές του «Βήματος»: «Θα ήθελα με την ευκαιρία της σχετικής συζήτησης να καταστήσω σαφές προς όλους ότι κάτι τέτοιο δεν με αφορά και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αφορά τον ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία».

«Ζήτημα ζωής η πολιτική αλλαγή»

Στο πλαίσιο αυτό ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης σημείωσε με έμφαση ότι ο μόνος δρόμος για να προστατευθούν οι ανθρώπινες ζωές και η κοινωνική συνοχή είναι να διεκδικήσει ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ το συντομότερο την πολιτική αλλαγή, να αποχωρήσει η «ανίκανη και αποτυχημένη κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη», όπως είπε, και να ανοίξει παράλληλα ο δρόμος για μια προοδευτική διακυβέρνηση. Στο κλίμα αυτό ήταν και το πρωτοχρονιάτικο μήνυμά του, με το οποίο έθεσε με ένταση το ζήτημα της πολιτικής αλλαγής και της ανάγκης να υπάρξει μια νέα κυβέρνηση για τη χώρα, και στην ίδια γραμμή ήταν και η απόφαση του Πολιτικού Συμβουλίου: «Η μόνη λύση που θα δώσει διέξοδο στο αδιέξοδο είναι η πολιτική αλλαγή. Είναι ζήτημα ζωής».

Κανονικά η διεξαγωγή με ορίζοντα το Πάσχα

Από την εξέλιξη της πανδημίας, λόγω και της μετάλλαξης Ομικρον, θα κριθεί και ο χρόνος διεξαγωγής του 3ου συνεδρίου (και όχι 1ου, όπως θέλουν ορισμένοι πασοκογενείς ή φιλελεύθεροι εκσυγχρονιστές και μεταρρυθμιστές να ονομάζονται). Σύμφωνα με πληροφορίες του «Βήματος», ο κ. Τσίπρας, που τις ημέρες των εορτών βρέθηκε στα ορεινά των Τρικάλων και της Αρτας (στη Νεράιδα και στο χωριό καταγωγής του, το Αθαμάνιο), είναι απόλυτα προσηλωμένος μέχρι το προσεχές Πάσχα, δηλαδή έως τα μέσα Απριλίου, πριν από τη Μεγάλη Εβδομάδα, να έχουν ολοκληρωθεί όλες οι διαδικασίες, με την εκλογή και των νέων οργάνων. Αυτό σημαίνει ότι το συνέδριο ή θα γίνει κανονικά διά ζώσης (θα εξαρτηθεί από την πορεία της πανδημίας) είτε θα αναβληθεί για το πολύ 15-20 ημέρες και θα διεξαχθεί με υβριδικό τρόπο, δηλαδή με φυσική παρουσία και διαδικτυακά, καθώς υπάρχει και το προηγούμενο της Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης του περασμένου καλοκαιριού.
Παρά τα σενάρια που κυκλοφόρησαν και τις έντονες συζητήσεις για το ενδεχόμενο αναβολής, ο κ. Τσίπρας είναι αποφασισμένος να προχωρήσει κανονικά. Αρα, δεν τίθεται θέμα αναβολής – δεν ετέθη ποτέ, λένε στενοί του συνεργάτες – για μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά ίσως μιας μικρής χρονικά μετάθεσης.

Η ιδέα της Ζωρζέτας Λάλη και οι συζητήσεις με Τζεντιλόνι, Κόστα, Λέτα

Η ιδέα να κατατεθεί πρόταση στην επίσημη πλατφόρμα της Κομισιόν ήταν της Ζωρζέτας Λάλη, υπεύθυνης για θέματα ευρωπαϊκής πολιτικής στο think tank. O κ. Τσίπρας τη βρήκε από την πρώτη στιγμή πολύ ενδιαφέρουσα και στη συνάντησή του με τον επίτροπο Πάολο Τζεντιλόνι συζήτησαν τις λεπτομέρειες πραγματοποίησης αυτής της ιδέας. Ακολούθησε η συνάντηση με τον Ενρίκο Λέτα όπου συμφώνησαν την πρόταση να παρουσιάσει αναλυτικά ο κ. Τσίπρας σε ημερίδα που θα διοργανώσει ο ηγέτης της ιταλικής Κεντροαριστεράς στη Ρώμη στις αρχές Μαρτίου. Ο κ. Τσίπρας στα μέσα Δεκεμβρίου, μιλώντας στη Σύνοδο των Ευρωσοσιαλιστών, είχε συζητήσει την πρότασή του κατ’ ίδίαν με τον αρμόδιο ευρωπαίο επίτροπο Πάολο Τζεντιλόνι, τον πρωθυπουργό της Πορτογαλίας Αντόνιο Κόστα και με τον κ. Λέτα.

Η πρόταση ΣΥΡΙΖΑ για το Σύμφωνο Σταθερότητας

Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα πρόταση για την αναθεώρηση του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Οικονομικής Διακυβέρνησης με έμφαση στο Σύμφωνο Σταθερότητας κατέθεσε την περασμένη εβδομάδα ο Αλέξης Τσίπρας.

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, απαντώντας στις 11 ερωτήσεις της σχετικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας δημοσίου διαλόγου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έδωσε το στίγμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης για ένα μείζον θέμα που αφορά την ΕΕ.

H πρόταση του κ. Τσίπρα για ένα νέο πλαίσιο ευρωπαϊκής οικονομικής διακυβέρνησης αποτελεί ένα από τα πρώτα θετικά παραδείγματα συνεργασίας του με το νέο think tank, το οικονομικό επιτελείο και τους οικονομικούς του συμβούλους. Το σχέδιο εκπονήθηκε και οριστικοποιήθηκε στις λεπτομέρειές του σε σειρά συναντήσεων του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ με τους συμβούλους του στα θέματα οικονομικής πολιτικής (Γιώργο Χουλιαράκη, Τάκη Κορκολή, Τάκη Παυλόπουλο και Δημήτρη Λιάκο), καθώς και με την τομεάρχη Οικονομικών Εφη Αχτσιόγλου και τον συντονιστή του οικονομικού κύκλου Ευκλείδη Τσακαλώτο.

Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του «Βήματος», η πρόταση του κ. Τσίπρα βασίζεται σε πέντε άξονες:

1. Η άσκηση της ευρωπαϊκής δημοσιονομικής πολιτικής θα πρέπει να αντιμετωπίζει την Ευρώπη ως ενιαία οντότητα. Στο πλαίσιο αυτό προτείνει να θεσμοθετηθεί διαδικασία συμμετρικής προσαρμογής που θα αφορά ταυτόχρονα υπερβολικά ελλείμματα και πλεονάσματα, με ένα πλαίσιο δεσμευτικότητας για το σύνολο των κρατών-μελών. Το αναθεωρημένο πλαίσιο θα έχει την απαραίτητη ευελιξία προκειμένου να αντιμετωπιστούν πιο αποτελεσματικά οι συνέπειες της πανδημίας, οι δομικές αδυναμίες κρατών-μελών αλλά και οι αδυναμίες της ευρωπαϊκής οικονομίας στο σύνολό της. Την ίδια στιγμή – με αξιοποίηση της υφιστάμενης διαδικασίας του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου – θα διαθέτει αυτόματους δημοσιονομικούς σταθεροποιητές στη βάση νέων εργαλείων (π.χ. κοινό επίδομα ανεργίας, ελάχιστο ευρωπαϊκό εγγυημένο εισόδημα) που θα ενεργοποιούνται είτε σε συνθήκες κρίσης είτε όταν ένα κράτος-μέλος αντιμετωπίζει δημοσιονομική ανισορροπία.

2. Προτείνει την αναθεώρηση των στόχων του δημόσιου χρέους και του ελλείμματος ώστε ο στόχος για το δημόσιο χρέος να ανέλθει στα επίπεδα που είναι σήμερα ο μέσος όρος του χρέους της ΕΕ και η ετήσια μείωση του ελλείμματος να αντικατασταθεί με την εφαρμογή ενός ετήσιου στόχου διαφορετικού για κάθε κράτος-μέλος, όπου θα λαμβάνονται εξίσου υπ’ όψιν: η βιωσιμότητα του χρέους, ο επιδιωκόμενος ρυθμός ανάπτυξης, η απασχόληση, αλλά και κοινωνικοί στόχοι, όπως η μείωση των ανισοτήτων και της φτώχειας.

3. Προτείνει τη θέσπιση ενός κοινού, απλού και σαφούς κανόνα (golden rule) που θα αποτυπώνει το πλαίσιο αναγνώρισης της εκάστοτε δημόσιας επένδυσης ως «παραγωγικής» προκειμένου να εξαιρούνται από τη μέτρηση του ελλείμματος όσες εστιάζουν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, στην ψηφιοποίηση του δημόσιου τομέα και στην ενίσχυση των συστημάτων Υγείας και εκπαίδευσης. Παράλληλα από τη μέτρηση του ελλείμματος προτείνεται να αφαιρούνται οι δαπάνες για τη διαχείριση του Προσφυγικού και τη χρηματοδότηση έκτακτων φυσικών φαινομένων (σεισμών, πυρκαγιών κ.ά.).

4. Προτείνει τη σταθερή μεγέθυνση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού και τη διεύρυνση του ρόλου του ως μηχανισμού εξισορρόπησης των εσωτερικών ανισορροπιών, επίλυσης κρίσεων, δημιουργίας των αυτόματων δημοσιονομικών σταθεροποιητών και τελικά μιας κοινής δημοσιονομικής πολιτικής. Ταυτόχρονα, ακολουθώντας το παράδειγμα του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, μέσω της διαδικασίας της έκδοσης κοινού χρέους, προτείνει ο ευρωπαϊκός προϋπολογισμός να συμβάλλει στη σταδιακή μείωση του δημόσιου χρέους των χωρών-μελών και στη δημιουργία safe assets χρεογράφων που θα συνεισφέρουν στην ενίσχυση του ρόλου του ευρώ στις διεθνείς αγορές συναλλάγματος.

5. Προτείνει το νέο πλαίσιο ευρωπαϊκής οικονομικής διακυβέρνησης να βασίζεται στην ενίσχυση του ρόλου των εθνικών κοινοβουλίων και του Ευρωκοινοβουλίου, όπως και των διαδικασιών ευρείας διαβούλευσης με τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών, επιστημονικών φορέων και των κοινωνικών εταίρων.