Η Κίνα και η θέση της στον σύγχρονο κόσμο αποτελεί το μείζον ερώτημα της εποχής μας – από πάσα άποψη: πολιτική, οικονομική, ιδεολογική. Η ραγδαία άνοδος της μεγάλης ασιατικής χώρας στο διεθνές στερέωμα την τελευταία τεσσαρακονταετία έχει ανατρέψει κάθε βεβαιότητα, και η αντιπαράθεση Πεκίνου – Ουάσιγκτον λαμβάνει εσχάτως ολοένα και πιο «σκληρά» χαρακτηριστικά, ιδιαίτερα μετά την ανάληψη της ηγεσίας από τον Σι Τζινπίνγκ. Στην Ελλάδα, οι αναλυτές που έχουν ουσιαστικά και εις βάθος ασχοληθεί με την Κίνα μετριούνται μάλλον στα δάχτυλα του ενός χεριού και ο Γιώργος Τζογόπουλος είναι ένας από αυτούς. Διευθυντής του Προγράμματος ΕΕ – Κίνας και λέκτορας στο Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο της Νίκαιας, ο Τζογόπουλος προσπαθεί με το τελευταίο βιβλίο του, το οποίο φέρει τον τίτλο The Miracle of China: The New Symbiosis with the World (Το Θαύμα της Κίνας: Η Νέα Συμβίωση με τον Κόσμο), να κινηθεί σε τρία επίπεδα και η ανάλυσή του μοιάζει ψύχραιμη και στιβαρή.
The Miracle of China: The New Symbiosis with the World
Εκδόσεις Springer – China Social Sciences Press, 2021,
σελ. 170, τιμή 114,99 ευρώ
Κατ’ αρχάς, προσπαθεί να περιγράψει το ιστορικό υπόβαθρο που καθοδηγεί τη συμπεριφορά της σημερινής κινεζικής ηγεσίας, έτσι όπως αυτό έχει διαμορφωθεί από την επικράτηση του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας το 1949 ως τη σημερινή εποχή του νέου «Δρόμου του Μεταξιού» (Belt and Road Initiative – BRI) που συνιστά τη βασικότερη διεθνή πολιτική πρωτοβουλία της Κίνας στην προσπάθειά της να προβάλλει την ισχύ της μέσα στο περιβάλλον της παγκοσμιοποίησης. Oπως άλλωστε αναφέρει ο συγγραφέας, «η ιστορία αποτελεί έναν καθρέφτη για την Κίνα. Η συμπεριφορά της χώρας εδράζεται σε μία σύνθεση του αρχαίου πολιτισμού της με έναν διαρκή καινοτόμο μετασχηματισμό. Και τα δύο στοιχεία αντηχούν στην εσωτερική και διεθνή ανάπτυξη και παρουσία».
Στρατηγικός ανταγωνισμός
Ακολούθως – και στο σημείο αυτό εντάσσονται και οι σινοελληνικές σχέσεις – ο συγγραφέας διερευνά το πλέγμα των σχέσεων Κίνας – Ευρωπαϊκής Eνωσης (ΕΕ), οι οποίες χαρακτηρίζονται από ένα μείγμα συνεργατικότητας και στρατηγικού ανταγωνισμού. Και τούτο καθώς εντός της παγκοσμιοποίησης η ΕΕ και συγκεκριμένες χώρες προσπάθησαν, είτε λόγω της ισχύος τους (Γερμανία) είτε λόγω της επιλογής τους, να στραφούν προς το Πεκίνο για κεφάλαια και επενδύσεις (όπως το σχήμα 17+1, που μοιάζει πάντως πλέον να ασθμαίνει), να αναπτύξουν στενές οικονομικές σχέσεις με την Κίνα. Δεν υπάρχει δε αμφιβολία ότι η επένδυση της COSCO στο λιμάνι του Πειραιά συνιστά κορωνίδα της στρατηγικής του Πεκίνου, αν και έχει θορυβήσει πολλούς εντός Ευρώπης που δεν αρνούνται ότι o κινεζικός δράκος συνιστά «στρατηγικό ανταγωνιστή» (strategic rival).
Τέλος, ο Τζογόπουλος επιδιώκει να πλοηγηθεί στα άγνωστα ύδατα του παρόντος και του μέλλοντος των σινοαμερικανικών σχέσεων που αναμφίβολα θα καθορίσουν αποφασιστικά τη μορφή του διεθνούς συστήματος τον 21ο αιώνα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ στις Ηνωμένες Πολιτείες επιβάρυνε δραματικά την ατμόσφαιρα στις σχέσεις Ουάσιγκτον – Πεκίνου, ιδιαίτερα στον εμπορικό τομέα. Αυτή η ατμόσφαιρα δεν έχει μεταβληθεί ιδιαίτερα και επί προεδρίας Μπάιντεν, με την Ουάσιγκτον να ακολουθεί μία διττή στρατηγική ανταγωνισμού αλλά και αναζήτησης σημείων επαφής. Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΕ αλλά και τα μικρότερα κράτη-μέλη της όπως η Ελλάδα, συμπιέζονται στη σινοαμερικανική «γεωπολιτική πρέσα». Για δε την Ελλάδα πιο συγκεκριμένα, τόσο η επένδυση της COSCO όσο επίσης η θέση της Κίνας ως μόνιμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, συνιστούν παράγοντες που δεν μπορούν να υποτιμηθούν από την Αθήνα.
