To 2021 η ναυτιλία των Ελλήνων διατήρησε την πρωτοκαθεδρία στην παγκόσμια ναυτιλιακή βιομηχανία με μερίδιο πάνω από 17% με βάση τη χωρητικότητα. Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία πρωταγωνίστησε στις επιχειρηματικές κινήσεις ανανέωσης του στόλου και είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει με επιτυχία τις περιβαλλοντικές κυρίως προκλήσεις των επόμενων χρόνων.
Η χρονιά που φεύγει σημαδεύθηκε επίσης από τις διαταραχές που προκάλεσε στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα και τις επιπτώσεις που είχε στους ναύλους των επιμέρους ναυτιλιακών κλάδων η πανδημία COVID-19. Μια πανδημία που ανέδειξε ταυτόχρονα τον αναντικατάστατο ρόλο της ναυτιλίας στην εξυπηρέτηση του παγκόσμιου εμπορίου και τον εφοδιασμό του πλανήτη με αγαθά, ρόλο που στην πράξη πολλές φορές δυστυχώς υποβαθμίζουν οι νομοθέτες και διαμορφωτές της κοινής γνώμης.
Κερδισμένοι
Με τα μεγάλα λιμάνια της Απω Ανατολής και της Δύσης να γνωρίζουν μια πρωτοφανή συμφόρηση, τα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων ήταν οι μεγάλοι κερδισμένοι της χρονιάς, καθώς οι ναύλοι κατέγραψαν νέα ιστορικά ρεκόρ και τα κέρδη που αποκόμισαν ήταν ιδιαίτερα σημαντικά.
Στις 23 Σεπτεμβρίου ο World Container Index του οίκου αναλύσεων Drewry κατέγραφε έναν μέσο ημερήσιο ναύλο για ένα containers 40 ποδιών (40 ft) στα 10.377,19 δολάρια, 323% υψηλότερο από ό,τι έναν χρόνο πριν, για να υπάρξει στη συνέχεια σχετική αποκλιμάκωση στα επίπεδα των 9.500 δολαρίων την ημέρα.
Επίσης το 2021 ήταν η χρονιά που καταγράφηκαν ημερήσιοι ναύλοι στα επίπεδα των 200.000 δολαρίων την ημέρα για πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων.
Οι προοπτικές για το 2022 είναι ευοίωνες για τις πλοιοκτήτριες εταιρείες με στόλους πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων τα οποία ναυλώνουν στις ναυτιλιακές εταιρείες τακτικών γραμμών, εκτιμά η Alphaliner, καθώς, όπως τονίζει, η ζήτηση είναι απίθανο να εξασθενήσει μέχρι τον επόμενο Ιούνιο, με τα φορτία να παραμένουν μεγάλα στα περισσότερα δρομολόγια.
Αγοραπωλησίες
Μεγάλοι κερδισμένοι επίσης και οι πλοιοκτήτες των bulkers, με τον βασικό δείκτη της ναυλαγοράς χύδην ξηρού φορτίου να καταγράφει στις 7 Οκτωβρίου το υψηλότερο σημείο για το 2021, τις 5.650 μονάδες, και τα μεγαλύτερου μεγέθους πλοία, τα capes, να «πιάνουν» ημερήσιους ναύλους στα 86.953 δολάρια. O ναυλομεσιτικός οίκος Intermodal επισημαίνει ότι οι αγοροπωλησίες bulkers το 2021 αυξήθηκαν κατά 60% σε σύγκριση με το 2020 και προσθέτει ότι ένα μικρό βιβλίο παραγγελιών και η έλλειψη δεξαμενών στα ναυπηγεία για κατασκευές νέων πλοίων μέχρι το 2024 θα περιορίσουν την αύξηση του στόλου σε επίπεδα κάτω του 2%, δημιουργώντας μια πιο ευνοϊκή αγορά για τα επόμενα χρόνια.
Στους κλάδους με ικανοποιητικές αποδόσεις το 2021 και ευοίωνες προοπτικές και για το 2022 συγκαταλέγονται και τα πλοία μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG Carriers), όπου η spot αγορά έφτασε το 2021 μέχρι και τα 424.000 δολάρια/ημέρα, επηρεάζοντας θετικά και τις μακροχρόνιες ναυλώσεις. Το LNG θεωρείται από πολλούς μεταβατική λύση για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα. Αυτά τα πλοία φαίνεται να έχουν ένα πολλά υποσχόμενο μέλλον, καθώς το φυσικό αέριο είναι μια πολύ πιο καθαρή μέθοδος παραγωγής ενέργειας, αναφέρει η VesselsValue.
Τα δεξαμενόπλοια
Ακριβώς αντίθετη ήταν η ρότα που χάραξαν το 2021 τα δεξαμενόπλοια. Σύμφωνα με τη VesselsValue από τον Απρίλιο του 2020 η αγορά των υπερδεξαμενοπλοίων (VLCC) και γενικότερα όλων των κατηγοριών δεξαμενοπλοίων παρέμεινε σε χαμηλά επίπεδα λόγω της μειωμένης ζήτησης για πετρέλαιο.
Ειδικότερα στα VLCC τα κέρδη στη spot αγορά έφθασαν στο χαμηλό (αρνητικό) των -6.779 δολαρίων/ημέρα τον Μάρτιο του 2021, καθώς τα VLCC όπως και άλλοι κλάδοι μεταφοράς αργού δεν είχαν ζήτηση, λόγω των περιοριστικών μέτρων που επέβαλε παγκοσμίως η πανδημία.
Ωστόσο, όπως επισημαίνει και η Xclusiv, το 2021 καταγράφηκαν 553 αγοραπωλησίες δεξαμενοπλοίων, 50% περισσότερες από ό,τι το 2020.
Για το 2022 αναμένεται ενδυνάμωση της αγοράς, καθώς η υποχώρηση της πανδημίας θα οδηγήσει σε άνοδο της ζήτησης για πετρέλαιο, σύμφωνα με την Xclusiv.
Ρεκόρ των ελλήνων
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον οι έλληνες πλοιοκτήτες επένδυσαν περίπου 16 δισ. δολάρια για την ανανέωση του εμπορικού στόλου. Εξ αυτών τα 9 δισ. δολάρια αφορούν επενδύσεις σε νέες παραγγελίες για νεότευκτα πλοία και τα 6,8 δισ. δολάρια για αγορές πλοίων από δεύτερο χέρι (second hand).
Το ποσό των 15,8 δισ. δολαρίων είναι από τα υψηλότερα των τελευταίων ετών και καταδεικνύει τον πρωταγωνιστικό ρόλο της ελληνικής ναυτιλίας στη διεθνή σκηνή, καθώς οι έλληνες εφοπλιστές επένδυσαν τα περισσότερα από οποιαδήποτε άλλη εθνικότητα σε αγορές πλοίων second hand, ενώ ήταν δεύτεροι μετά τους Κινέζους, οι οποίοι ενισχύουν και τη ναυπηγική τους βιομηχανία, στις επενδύσεις σε παραγγελίες νεότευκτων πλοίων.
Σύμφωνα με τα συγκεντρωτικά στοιχεία του ναυλομεσιτικού οίκου Clarksons, οι επενδύσεις της παγκόσμιας ναυτιλίας για παραγγελίες νεότευκτων πλοίων και για αγορές second hand ξεπέρασαν το 2021 τα 147 δισ. δολάρια. Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό «come back» της διεθνούς ναυτιλίας μετά την εμφάνιση της πανδημίας, καθώς το 2020 είχαν επενδυθεί μόλις 74 δισ. δολάρια τόσο σε νέες παραγγελίες όσο και σε αγορές από «δεύτερο χέρι», αφού η διεθνής ναυτιλιακή δραστηριότητα είχε διαταραχθεί σοβαρά από την πανδημία και τα lockdowns, όπως σημειώνει ο βρετανικός ναυλομεσιτικός οίκος
Αναβίωση της ναυτοσύνης
Μια ιδιαίτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει η ναυτιλία των Ελλήνων είναι η αναβίωση της ναυτοσύνης στην πατρίδα μας. Τα 4.800 ελληνόκτητα πλοία που σήμερα απασχολούν κυρίως ξένους ναυτικούς μπορούν σταδιακά να αποτελέσουν τη βάση αναγέννησης της ναυτοσύνης στη χώρα μας, εκτιμά η Ενωση Ελλήνων Εφοπλιστών και υλοποίησε στη διάρκεια του 2021 μια εκστρατεία ενημέρωσης της νέας γενιάς για τις ευκαιρίες επαγγελματικής σταδιοδρομίας που προσφέρουν η θάλασσα και το ναυτικό επάγγελμα, με τίτλο «Μια θάλασσα ευκαιρίες».
Μελέτες που εκπονούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα εκτιμούν ότι ο παγκόσμιος στόλος συνεχώς θα αυξάνεται καθώς ανοδικά κινείται και το παγκόσμιο διά θαλάσσης εμπόριο. Επίσης μια μελέτη που δημοσιοποίησαν η ναυτιλιακή οργάνωση Bimco και το Διεθνές Ναυτιλιακό Επιμελητήριο (ICS) εκτιμά ότι η διεθνής ναυτιλία το 2025 θα έρθει αντιμέτωπη με ένα έλλειμμα 147.500 αξιωματικών.
Η Ενωση Ελλήνων Εφοπλιστών πιστεύει ότι ήρθε η ώρα οι νέοι της πατρίδας μας να πλησιάσουν τη ναυτιλία, να επανδρώσουν, είτε ως αξιωματικοί είτε ως πληρώματα, όχι μόνο τα περισσότερα από τα 4.800 ελληνόκτητα πλοία αλλά και τα δεκάδες χιλιάδες της διεθνούς ναυτιλίας, αξιοποιώντας την εξαίρετη φήμη που έχει ο έλληνας ναυτικός.
Απεξάρτηση απότον άνθρακα με εναλλακτικά καύσιμα
Εκτός από τη διαχείριση των w της πανδημίας που εξακολουθεί να ταλαιπωρεί τον πλανήτη, η διεθνής και ελληνική ναυτιλία έχει να αντιμετωπίσει το 2022 και τα επόμενα χρόνια σημαντικές περιβαλλοντικές προκλήσεις.
Στο πλαίσιο της μάχης κατά της κλιματικής αλλαγής η ναυτιλία μέσω των συλλογικών της φορέων τάσσεται υπέρ της απεξάρτησης από τον άνθρακα, αν και παραμένει ο πιο φιλικός προς το περιβάλλον τρόπος μεταφοράς συμμετέχοντας με μόλις 2,5% στις παγκόσμιές εκπομπές αέριων ρύπων του θερμοκηπίου ενώ εξυπηρετεί το 90% του παγκόσμιου εμπορίου. Παράλληλα αντιδρά σε περιφερειακά μέτρα όπως είναι η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για συμμετοχή του κλάδου στο σύστημα εμπορίας ρύπων (EU ETS), εξέλιξη με την οποία διαφωνεί η ευρωπαϊκή ναυτιλία, υποστηρίζοντας ότι το ETS δεν συνάδει με τον παγκόσμιο χαρακτήρα της.
Η διεθνής κοινότητα αντί της συμμετοχής της ναυτιλίας στο σύστημα εμπορίας ρύπων προτείνει τη δημιουργία ενός ταμείου (IMO Maritime Research Fund) ύψους 5 δισ. δολαρίων για τη χρηματοδότηση της έρευνας και ανάπτυξης (R&D) εναλλακτικών καυσίμων και τεχνολογιών που θα οδηγήσουν στην πλήρη απεξάρτηση του κλάδου από τον άνθρακα μέχρι το 2050. Στο ίδιο μήκος κύματος, η Ενωση Ελλήνων Εφοπλιστών επισημαίνει με μελέτες της ότι η απανθρακοποίηση απαιτεί μια εντελώς νέα γενιά καυσίμων μηδενικών εκπομπών άνθρακα και τεχνολογιών πρόωσης που δεν υπάρχουν ακόμη, η δημιουργία των οποίων είναι ευθύνη των προμηθευτών καυσίμων, των ναυπηγείων και των κατασκευαστών μηχανών, και για τον λόγο αυτόν απαιτούνται επενδύσεις προς την κατεύθυνση της έρευνας και ανάπτυξης εναλλακτικών καυσίμων και τεχνολογιών. Στο πλαίσιο αυτό κινείται και η πρόταση του έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη προς την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, για ένα Ευρωπαϊκό Κέντρο Ερευνών για Εναλλακτικά Ναυτιλιακά Καύσιμα και Τεχνολογίες. Χωρίς νέα ναυτιλιακά καύσιμα και συναφείς τεχνολογίες, διαθέσιμα παγκοσμίως, η απεξάρτηση της ναυτιλίας από τον άνθρακα δεν θα μπορέσει να επιτευχθεί εντός συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος, τονίζει η ΕΕΕ, η οποία επικροτεί την πρόταση του έλληνα πρωθυπουργού.
Αναβίωση της ναυτοσύνης
Μια ιδιαίτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει η ναυτιλία των Ελλήνων είναι η αναβίωση της ναυτοσύνης στην πατρίδα μας. Τα 4.800 ελληνόκτητα πλοία που σήμερα απασχολούν κυρίως ξένους ναυτικούς μπορούν σταδιακά να αποτελέσουν τη βάση αναγέννησης της ναυτοσύνης στη χώρα μας, εκτιμά η Ενωση Ελλήνων Εφοπλιστών και υλοποίησε στη διάρκεια του 2021 μια εκστρατεία ενημέρωσης της νέας γενιάς για τις ευκαιρίες επαγγελματικής σταδιοδρομίας που προσφέρουν η θάλασσα και το ναυτικό επάγγελμα, με τίτλο «Μια θάλασσα ευκαιρίες».
Μελέτες που εκπονούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα εκτιμούν ότι ο παγκόσμιος στόλος συνεχώς θα αυξάνεται καθώς ανοδικά κινείται και το παγκόσμιο διά θαλάσσης εμπόριο. Επίσης μια μελέτη που δημοσιοποίησαν η ναυτιλιακή οργάνωση Bimco και το Διεθνές Ναυτιλιακό Επιμελητήριο (ICS) εκτιμά ότι η διεθνής ναυτιλία το 2025 θα έρθει αντιμέτωπη με ένα έλλειμμα 147.500 αξιωματικών.
Η Ενωση Ελλήνων Εφοπλιστών πιστεύει ότι ήρθε η ώρα οι νέοι της πατρίδας μας να πλησιάσουν τη ναυτιλία, να επανδρώσουν, είτε ως αξιωματικοί είτε ως πληρώματα, όχι μόνο τα περισσότερα από τα 4.800 ελληνόκτητα πλοία αλλά και τα δεκάδες χιλιάδες της διεθνούς ναυτιλίας, αξιοποιώντας την εξαίρετη φήμη που έχει ο έλληνας ναυτικός.
