Στις αρχές του τελευταίου τριμήνου του 2021 καταγράφηκε βελτιωμένο επιχειρηματικό κλίμα και αυξημένη εκτίμηση για βελτίωση της οικονομικής κατάστασης της χώρας. Κύριες πηγές ανησυχίας κατεγράφησαν η σημαντική αύξηση του κόστους της ενέργειας, οι επιπτώσεις από τη διατάραξη των αλυσίδων εφοδιασμού καθώς και οι αυξημένες τιμές των πρώτων υλών. Μεγάλη πρόκληση θεωρείται η ανταπόκριση σημαντικής μερίδας των ελληνικών επιχειρήσεων, κυρίως μικρών και μεσαίων, στις απαιτήσεις για περισσότερη μέριμνα για το περιβάλλον, την κοινωνία και την ορθή επιχειρηματική διακυβέρνηση.
Στη ίδια περίοδο υπήρχε η εκτίμηση ότι στο 2022 θα βλέπαμε το τέλος της πανδημίας, όμως η εμφάνιση της μετάλλαξης Ομικρον διαφοροποιεί πάλι τα τοπίο. Θεωρούμε όμως ότι είμαστε πλέον καλύτερα εξοπλισμένοι και περισσότερο έμπειροι για να προσαρμοστούμε και να διαχειριστούμε αποτελεσματικότερα τις τυχούσες δυσμενείς επιπτώσεις.
Στο περιβάλλον αυτό ο εξορυκτικός κλάδος επέδειξε ανθεκτικότητα, γρήγορα αντανακλαστικά, διαχειρίστηκε τις κρίσεις με επιτυχία και παράλληλα ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα για ουσιαστική συμβολή στην αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης.
Ετσι στο 2021, έχοντας διατηρήσει τις παραγωγικές του δομές, παρουσίασε γρήγορη ανάκαμψη και εκτιμάται ότι θα κλείσει το έτος με σημαντικά αποτελέσματα στη διεθνή αγορά όπως αυτά εκφράζονται με αυξημένες πωλήσεις σε μεταλλεύματα και συμπυκνώματα, σημαντικά καλές επιδόσεις στα βιομηχανικά ορυκτά και γρήγορους ρυθμούς ανάκαμψης στις εξαγωγές μαρμάρων. Στην εσωτερική αγορά τα λατομικά προϊόντα είχαν ένα πολύ καλό ξεκίνημα και θα κλείσουν με θετικό πρόσημο παρά την αποεπιτάχυνση στο τρίτο τρίμηνο, ενώ ο λιγνίτης έδωσε τη λύση που είχε ανάγκη ο ασφαλής εφοδιασμός της χώρας με ηλεκτρικό ρεύμα στη διάρκεια του χειμώνα και των αιχμών ζήτησης του καλοκαιριού.
Η πράσινη μετάβαση, κατά κοινή πλέον παραδοχή, απαιτεί μεν πολύ λιγότερο άνθρακα αλλά πολλαπλά περισσότερες ποσότητες μετάλλων όπως ενδεικτικά ο χαλκός, το νικέλιο, το κοβάλτιο, το αλουμίνιο, οι σπάνιες γαίες καθώς και άλλων ορυκτών όπως το πυρίτιο και ο γραφίτης. Αυτές οι ανάγκες σε συνδυασμό με την αύξηση του βιοτικού επιπέδου περισσότερων μερών του παγκόσμιου πληθυσμού που θα δημιουργήσει επιπλέον ζήτηση ορυκτών, εδραιώνουν την εκτίμηση ότι για τον προβλεπτό χρονικό ορίζοντα η αξιοποίηση των ορυκτών πόρων θα συνεχίσει να είναι στη βάση της πυραμίδας της οικονομικής ανάπτυξης.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση αντιλαμβάνεται πλέον ότι τα ορυκτά είναι στην αρχή της δημιουργίας της βιομηχανικής αξίας και ότι χωρίς αξιόπιστες και ανταγωνιστικές αλυσίδες εφοδιασμού διακυβεύεται η μετάβαση στη νέα οικονομία και η ασφάλεια του βιομηχανικού και ενεργειακού οικοσυστήματός της.
Στο πλαίσιο αυτό δημιουργούνται καινούργιες ευκαιρίες για τον ελληνικό εξορυκτικό κλάδο. Η εξορυκτική βιομηχανία διαχρονικά δημιουργεί σημαντική αξία για την εθνική οικονομία και έχει αποδείξει ότι είναι ανταγωνιστικό πλεονέκτημά της, χάρη στην εξωστρέφειά της, την οικονομική αξιοπιστία της, την αποτελεσματική διαχείριση των κινδύνων και τις υπεύθυνες πρακτικές παραγωγής.
Η υπεύθυνη αξιοποίηση των ελληνικών ορυκτών πόρων έχει ήδη υιοθετηθεί από το 2006, ως στρατηγική επιλογή από τα μέλη του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων, τα οποία έχουν να επιδείξουν πλούσιο έργο εφαρμογής των αρχών της κυκλικής οικονομίας και σημαντικό και πολύπλευρο έργο όσον αφορά την προστασία του περιβάλλοντος και αποκατάστασης τοπίου.
Η υπάρχουσα αποτελεσματική συνύπαρξη της εξόρυξης με άλλες χρήσεις γης σε αρκετά μέρη της χώρας μας είναι διεθνή παραδείγματα και η καλύτερη απόδειξη ότι η βιώσιμη ανάπτυξη των ορυκτών πόρων δημιουργεί συνέργειες στις τοπικές οικονομίες και κοινωνίες, οι οποίες πρέπει να επιβραβεύουν τις υπεύθυνες επιχειρήσεις με την «κοινωνική άδεια λειτουργίας».
Στο πλαίσιο αυτό, με την όποια αβεβαιότητα δημιουργεί η πανδημία, η ελληνική εξορυκτική βιομηχανία αισιοδοξεί για το 2022 και θα συνεχίσει να επενδύει για να διασφαλίσει τη θέση της στις αγορές που εξυπηρετεί, αναμένοντας τη διατήρηση της θετικής πορείας για το σύνολο των παραγομένων ορυκτών καθώς και του σταθεροποιητικού ρόλου του λιγνίτη. Η ταχύτητα υλοποίησης των έργων υποδομής και των ιδιωτικών κατασκευών θα είναι καθοριστική για τον κλάδο των αδρανών. Οσον αφορά τις ανησυχίες, το κόστος της ενέργειας αποτελεί σημαντικό παράγοντα απειλής της ανταγωνιστικότητας ενός κατ’ εξοχήν εξαγωγικού κλάδου της χώρας, τα υψηλά ναύλα είναι μία πρόκληση και η αναζωπύρωση του πληθωρισμού αποτελεί περιοχή που πρέπει να εστιαστούμε πριν γίνει πρόβλημα.
Είναι πλέον φανερό ότι επιβάλλεται να δοθεί η αναγκαία προτεραιότητα στην άρση των, από μακρού χρόνου εντοπισμένων και σε γνώση των αρμοδίων, εμποδίων για την αποτελεσματική και ανταγωνιστική λειτουργία των υπαρχουσών εκμεταλλεύσεων αλλά και της αναζήτησης νέων ευκαιριών με αξιοποίηση «δευτερογενών κοιτασμάτων»,μεταλλευτική έρευνα για εντοπισμό και αξιολόγηση νέων κοιτασμάτων καθώς και τηνκαινοτομία στη δημιουργία νέων χρήσεων αλλά και στον εκσυγχρονισμό των εξορυκτικών μονάδων.
O κ. Aθανάσιος Κεφάλας είναι πρόεδρος του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων.
