Στον διεθνή επενδυτικό χάρτη εισέρχεται η Ελλάδα, καθώς εγχώρια αλλά κυρίως ξένα κεφάλαια αυξάνουν τις επενδύσεις τους στη χώρα, με το «brand Ελλάδα» να βρίσκεται σε συνεχή άνοδο.
Οι τελευταίες επιχειρηματικές συμφωνίες από private equity funds δείχνουν ότι η εμπιστοσύνη των ξένων στην ελληνική οικονομία βελτιώνεται, αλλά κυρίως κατέστησαν εμφανές ότι στα ελληνικά περιουσιακά στοιχεία, μετά και την 10ετή κρίση χρέους, υπάρχει αξία, την ώρα που παρατηρείται έκρηξη των επιχειρηματικών deals σε όλο το φάσμα της πραγματικής οικονομίας.
Πολυεθνικές εταιρείες
Τον τελευταίο χρόνο, εξάλλου, όλο και περισσότερες πολυεθνικές εταιρείες (συμπεριλαμβανομένων των Microsoft, Pfizer, Oracle, Cisco, Team Viewer, Volkswagen, Amazon Web Services κ.λπ.) επενδύουν στην Ελλάδα, μια εξέλιξη που αντανακλάται και στη βελτιούμενη κατάταξη της χώρας ως ενός όλο και πιο ελκυστικού επενδυτικού προορισμού, με την κυβέρνηση να προσβλέπει μάλιστα πως μπορεί να αποτελέσει έναν διεθνή κόμβο παραγωγής ψηφιακής τεχνολογίας.
Startups
Μεγάλη κινητικότητα παρατηρείται π.χ. στο οικοσύστημα των νεοφυών επιχειρήσεων (startups), που εκτιμάται ότι η αξία του από τα 5-6 δισ. ευρώ σήμερα θα τριπλασιαστεί στα 15 δισ. ευρώ εντός της προσεχούς πενταετίας. Ενδεικτικό της δυναμικής που αποκτούν σταδιακά οι ελληνικές νεοφυείς εταιρείες είναι ότι στην Ελλάδα σήμερα υπάρχουν – ή βρίσκονται ένα βήμα πριν από την κατάκτηση του τίτλου – τουλάχιστον πέντε startups-unicorns, ήτοι εταιρείες με κεφαλαιοποίηση άνω του $1 δισ. Πρόκειται για τις εταιρείες Viva, Persado, Peoplecert, Blueground, Skroutz.
Σε αυτές, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΣΕΒ, πρόκειται να προστεθούν το επόμενο διάστημα τουλάχιστον άλλες πέντε εταιρείες αυτού του μεγέθους, με την Ελλάδα να φιλοδοξεί το 5%-10% της ευρωπαϊκής «παραγωγής «μονόκερων», που σήμερα φτάνουν τους 125, να προέρχεται από τη χώρα μας (η δημιουργία unicorns αποτελεί στοίχημα για κάθε νεοφυές οικοσύστημα, αφού δείχνει την ικανότητα μιας χώρας να δημιουργεί καινοτόμες εταιρείες μεγάλου μεγέθους). Το 2021 οι ελληνικές νεοφυείς επιχειρήσεις προσέλκυσαν, εξάλλου, επενδύσεις μισού δισ. ευρώ, ποσό υπερτριπλάσιο έναντι του 2020 και δεκαπλάσιο έναντι του 2017.
Χρηματοδοτήσεις
Η προέλευση των χρηματοδοτήσεων ήταν από 13 ελληνικά επενδυτικά σχήματα, από 29 ευρωπαϊκά, από 24 αμερικανικά και από 20 επενδυτικά κεφάλαια από τον υπόλοιπο κόσμο. Οι ελληνικές επιχειρήσεις που καινοτομούν συνεχίζουν μάλιστα να προσελκύουν το ενδιαφέρον επενδυτικών funds παγκόσμιου βεληνεκούς, επαναπατρίζοντας και έλληνες επιστήμονες, δίνοντας έτσι και κάποιες ελπίδες για την αντιστροφή του «brain drain» σε «brain gain».
Η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ Υποδομών, η εξαγορά της Wind από την BC Partners, της Pharmathen από την Partners Group, της Chipita από τον αμερικανικό κολοσσό των σνακ, τη Mondelez International, με τίμημα περίπου 2 δισ. δολαρίων, δεικνύουν επίσης πως η αναδιάταξη του επιχειρηματικού χάρτη της χώρας βρίσκεται σε εξέλιξη, ενώ η πώληση του 49% του ΔΕΔΔΗΕ (του Διαχειριστή του Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας) από τη ΔΕΗ στη Macquarie Infrastructure and Real Assets Group (MIRA) έναντι 2,11 δισ. ευρώ, με αποτίμηση 30% μεγαλύτερη της μέσης εκτίμησης της αγοράς, κατέστησε εμφανές πως στα ελληνικά περιουσιακά στοιχεία υπάρχει αξία.
Το CVC Capital Partners
Μόνο το CVC Capital Partners, που έχει αποκτήσει πληθώρα εταιρειών από διάφορους κλάδους, μεταξύ των οποίων τις μεγαλύτερες ελληνικές εταιρείες ασφαλειών (Εθνική Ασφαλιστική) και τροφίμων (όμιλος Vivartia), μετά και την απόκτηση του 10% της ΔΕΗ φέρεται ότι θα συνεχίσει τις εξαγορές, αυξάνοντας τις επενδύσεις στη χώρα από περίπου 1,5 δισ. ευρώω σήμερα σε πάνω από 2 δισ. ευρώ το επόμενο διάστημα, ενώ μαζί με τη Fairfax (μεγαλομέτοχος μεταξύ άλλων στη Eurobank), την PSP και τη Fraport είναι πλέον ένας από τους μεγαλύτερους ξένους επενδυτές στην Ελλάδα.
Το CVC, στον τομέα των τροφίμων, απέκτησε πρόσφατα ποσοστό πλειοψηφίας στη γαλακτοβιομηχανία Δωδώνη, ενώ μέσω της ΔΕΛΤΑ, θυγατρικής της Vivartia, απέκτησε και τον πλήρη έλεγχο της Δανιήλ Σ. Γκατένιο & Υιός ΑΕ. Διατηρεί μειοψηφική συμμετοχή (26%) στη skroutz.gr, που κυριαρχεί στην ελληνική αγορά ηλεκτρονικού εμπορίου, ενώ συμμετέχει επίσης στην D Marinas Hellas, η οποία διαθέτει τρεις από τις σημαντικότερες μαρίνες στην Ελλάδα (Γουβιές Κέρκυρας, Λευκάδα και Ζέα στον Πειραιά).
Υπηρεσίες υγείας
Εχει επίσης κυρίαρχη θέση στον τομέα παροχής υπηρεσιών υγείας, διαθέτοντας 6 νοσοκομεία (Yγεία, Μetropolitan Hospital, Μητέρα, Metropolitan General, Λητώ και Creta InterClinic), 3 εταιρείες ιατροτεχνολογικών προϊόντων, γενετικής και υπηρεσιών υγείας, µια καινοτόμο ψηφιακή υπηρεσία απομακρυσμένης ιατρικής περίθαλψης και τα προηγμένα διαγνωστικά κέντρα. Να σημειωθεί πως η ιδιωτική ασφαλιστική αγορά έχει πλέον μεταβληθεί, με τους έξι μεγάλους του κλάδου να συγκεντρώνουν το 70% της συνολικής παραγωγής. Η συγκέντρωση ήταν απόρροια των εξαγορών των AXA Ελλάδας από την Generali Ελλάδας, της Εθνικής Ασφαλιστικής από το CVC, της Metlife από τη NN Ασφαλιστική και της Insurance Market από το Anytime.
Πληροφορική
Η αναδιάρθρωση στον τομέα της πληροφορικής είναι ενδεικτική της προσπάθειας των εταιρειών να αποκτήσουν την κρίσιμη μάζα για τη διεκδίκηση ψηφιακών έργων των 7 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης, καθώς εταιρείες όπως π.χ. οι Singularlogic, Data Communication, Lamda Hellix, Retail link, Wedia, Cloudfin, Computer Life, Team Candi, Inteli, Optimum, Technolife, Intrasoft International άλλαξαν χέρια το τελευταίο 12μηνο. Θυμίζουμε επίσης την εξαγορά της Lamda Helix από την Digital Realty, τη Microsoft να προχωρεί στην ανάπτυξη data centers στην Ελλάδα, με το συνολικό όφελος για τη χώρα να υπολογίζεται στο 1 δισ. ευρώ, και την απόφαση της Amazon Web Services να επιλέξει την Ελλάδα για την εγκατάσταση Τοπικής Ζώνης, μίας εκ των συνολικά 11 που σχεδιάζει να δημιουργήσει σε ολόκληρη την Ευρώπη, που επισφραγίζει τη θέση της χώρας ως περιφερειακού κόμβου τεχνολογίας. Επίσης ο νέος όμιλος τροφίμων Θεοδωρόπουλου, μετά την απο-επένδυσή του από την Chipita, εκτός από την αλλαντοβιομηχανία Νίκας και τη ΜΕΒΓΑΛ, φέρεται ότι βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με μια ακόμη εταιρεία από τον ευρύτερο τομέα των τροφίμων.
Εξαγορές
Επίσης, είχαμε την απόκτηση του 48% του ομίλου Ideal από το Virtus International Partners και την εξαγορά της Κρητών Αρτος από τη Switzgroup, που συνοδεύτηκε και από την απόκτηση του πλειοψηφικού πακέτου της αλυσίδας «Κουλουράδες». Παράλληλα, την εξαγορά της kiosky’s, της Alfa Διανομές, της delivery.gr και της e-table από τη γερμανική πολυεθνική διαδικτυακής παράδοσης φαγητού Delivery Hero, που δραστηριοποιείται ήδη στη χώρα μας μέσω της e-food, της clickdelivery.gr καθώς και της deliveras.gr, ενώ στην απόκτηση της Pet City προχώρησε η BC Partners.
Σημαντικότατες επενδύσεις συνεχίζονται στους τομείς των ξενοδοχείων, των εμπορικών κέντρων και συνολικά της ελληνικής αγοράς ακινήτων από τις Blackstone, Hines, Henderson Park, Sterner Stenhus, Varde Partners, Brook Lane Capital, HIG Capital, Dromeus Capital, Brooklane, Zoia fund, Dimand κ.ά., ενώ με (και γεωπολιτικό) ενδιαφέρον αναμένονται οι επενδύσεις (όχι μόνο της Onex Shipyards) στον τομέα της εγχώριας ναυπηγικής βιομηχανίας.
Ιστορική ευκαιρία
Η χώρα έχει μια ιστορική ευκαιρία που αφορά τις ροές κεφαλαίων (101 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, το ΕΣΠΑ και την ΚΑΠ), οι οποίες μπορούν να μεταβάλουν το επενδυτικό και οικονομικό τοπίο. Στον τομέα της ενέργειας οι επενδύσεις αναμένεται να φθάσουν τα 40-50 δισ. ευρώ την ερχόμενη 10ετία, ενώ οι επενδύσεις σε υποδομές και κατοικίες με ορίζοντα το 2026 εκτιμάται πως θα κινούνται σε μέσα επίπεδα στο 7% του ΑΕΠ. Δυναμική ικανή να φέρει στην εθνική οικονομία προστιθέμενη αξία €50 δισ. έως το 2024 έχει η αγορά Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ), σύμφωνα με έρευνα της Deloitte για λογαριασμό του ΣΕΠΕ. Οι τουριστικές εισπράξεις επίσης εκτιμάται ότι από 18 δισ. ευρώ το 2019 θα κυμανθούν στα 30 δισ. ευρώ το 2026.
€8,2 δισ. άντλησαν από το XA οι εταιρείες το 2021
Ενώ το 2020 οι εισηγμένες επιχειρήσεις άντλησαν από το Χρηματιστήριο της Αθήνας μόλις 1,19 δισ. ευρώ, το 2021, μέσω αυξήσεων κεφαλαίων και εκδόσεων εταιρικών ομολόγων, συγκέντρωσαν ήδη συνολικά κεφάλαια 7,96 δισ. ευρώ (ή 8,2 δισ. ευρώ μαζί με την τελευταία αύξηση της Attica Bank), που είναι το υψηλότερο της τελευταίας πενταετίας. Από τις μεγάλες εκδόσεις σημειώνουμε τις αυξήσεις κεφαλαίων κατά 1,38 δισ. ευρώ της Πειραιώς, κατά 1,35 δισ. ευρώ της ΔΕΗ, κατά 800 εκατ. ευρώ της Alpha Bank, που προσέλκυσαν διεθνή κεφάλαια.
Στα εταιρικά ομόλογα ξεχώρισαν επίσης οι νέες εισαγωγές (Motor Oil, Προντέα ΑΕΕΑΠ, Costamare, CPLP Shipping Holding, ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ, NOVAL REIC και ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ). Συνολικά τους επόμενους μήνες έρχονται 10 εταιρικές εκδόσεις ομολόγων, ενώ αναμένονται και ορισμένες εισαγωγές σημαντικών εταιρειών. Από τις νέες εισαγωγές στην κύρια αγορά του ΧΑ ξεχωρίζουν αυτή ενός ξενοδοχειακού ομίλου, της Ευρωχαρτικής, του Μασούτη από τον κλάδο των σουπερμάρκετ, καθώς και της Lamda Malls, θυγατρικής της Lamda Development, που αναμένεται να εισαχθεί το 2022. Αλλες τρεις-τέσσερις νέες εισαγωγές έρχονται στην ΕΝΑ, όπου ξεχωρίζουν μια εταιρεία λιανεμπορίου, η R Energy 1, που από το 2016 είναι εισηγμένη στο ΧΑΚ, κ.ά. Η Noval Property και άλλες εταιρείες επενδύσεων ακινήτων (ΑΕΕΑΠ), όπως η Τrade Estates, αναμένεται να εισαχθούν επίσης στο Χρηματιστήριο, ενώ σε ΑΕΕΑΠ μετατρέπεται η Premia Properties. Σημαντική εξέλιξη η οποία θα μπορούσε να αλλάξει τις ισορροπίες και να τονώσει το ενδιαφέρον για το ελληνικό Χρηματιστήριο αποτελεί το γεγονός ότι το αμερικανικό private equity fund CVC Capital Partners είχε επαφές με στελέχη της ΕΧΑΕ, εξετάζοντας, σύμφωνα με πηγές με γνώση των διαδικασιών, τη δυνατότητα να εισαχθούν στο Χρηματιστήριο της Αθήνας κάποιες από τις εταιρείες που έχει αποκτήσει.
