Ο Ερντογάν δοκιμάζει τα όρια του τουρκικού λαού

Στη δίνη του πείσματος μιας αδιέξοδης και μονήρους πολιτικής του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στροβιλίζονται το εθνικό νόμισμα και η οικονομία της Τουρκίας, προκαλώντας ιλίγγους χρεοκοπίας σε έναν λαό 85 εκατομμυρίων. Μιλώντας την περασμένη Κυριακή ο τούρκος πρόεδρος υπενθύμισε στους πολίτες της χώρας του ότι έχει μειώσει και στο παρελθόν τον πληθωρισμό στο 4%. Ως εκ τούτου έχει τον τρόπο του και θα το πράξει σύντομα και αυτή τη φορά που επισήμως καλπάζει με ετήσιο ρυθμό 21%. Αλλά πρόσθεσε ότι για να γίνει αυτό πρέπει να το… θέλει και ο Θεός.

Οι επικλήσεις στο υπερβατικό σε γενικές γραμμές περνάνε στα υπερθρησκευόμενα ακροατήρια της καθ’ ημάς Ανατολής. «Συν Αλλάχ και χείρα κίνει» δηλαδή. Ωστόσο είναι γνωστό ότι οι αγορές δεν έχουν τον θεό τους και σφυροκοπούν την τουρκική λίρα, που έχει χάσει περισσότερο από το 55% της αξίας της από την αρχή του 2021, ενώ μόνο τον τελευταίο μήνα με τις νέες μειώσεις των επιτοκίων από την Κεντρική Τράπεζα έπεσε περίπου 40%.

Αναρωτιέται κανείς αν πρέπει να μειωθούν τα επιτόκια για να χάσει το τουρκικό νόμισμα την ελκυστικότητά του. Και αν θα την ανακτήσει εάν αυτά αυξηθούν. Οχι βέβαια. Αλλά όσο κι αν έχει χάσει την αξιοπιστία της μια πολιτική και νομισματική αρχή (που εν προκειμένω ταυτίζονται απολύτως), περιμένουν οι επενδυτές να διαπιστώσουν μια πρόθεση έστω (δεν μιλάμε για βούληση) των όποιων αρμοδίων να σταθεροποιήσουν κάπως η κατάσταση.

Αντιγράφει τους Κινέζους;

Εν προκειμένω ενδείξεις περί αυτού δεν υπάρχουν, γι’ αυτό και το νόμισμα υποχώρησε τις τελευταίες ημέρες στις 17 λίρες και πλέον ανά δολάριο και οι ειδικοί θεωρούν βέβαιο ότι ο πληθωρισμός θα ξεπεράσει το 30% τους επόμενους μήνες. Ηδη οι μετρήσεις του πληθωρισμού στο 21% θεωρούνται τελείως προσχηματικές. Κάποιοι διεθνείς αναλυτές επιχείρησαν συσχετίσεις της πολιτικής Ερντογάν με εκείνη του Πεκίνου, που προ ημερών προχώρησε σε μείωση των επιτοκίων του γουάν. Και στην Τουρκία, υποστήριξαν, η ανάπτυξη καλπάζει με ρυθμούς κινεζικούς και οι δύο οικονομίες είναι έντονα εξαγωγικές.

Αυτό είναι αλήθεια. Αλλά παρά το ότι οι τιμές παραγωγού καλπάζουν με διψήφια ποσοστά, οι τιμές καταναλωτή αυξάνονταν με ρυθμό 1,5% τον Οκτώβριο στην Κίνα. Το Πεκίνο με την κίνησή του αποσκοπεί στη μείωση του κόστους των στεγαστικών δανείων. Διότι οι τιμές των ακινήτων έχουν εκτιναχθεί τα τελευταία αρκετά χρόνια, με αποτέλεσμα η απόκτηση στέγης να έχει γίνει άπιαστο όνειρο για τη μεσαία τάξη της χώρας – εξάλλου η κινεζική αγορά ακινήτων που έχει παγώσει συνιστά τη μεγαλύτερη απειλή για την κινεζική οικονομία.

Χαμένος στο Κοράνι

Ο Ερντογάν μειώνοντας τα επιτόκια δεν θέλει να βοηθήσει τους Τούρκους να αποκτήσουν στέγη αλλά… φαγητό! Από τις αρχές του φθινοπώρου παρατηρούνται ουρές δεκάδων μέτρων έξω από δημοτικούς φούρνους της Κωνσταντινούπολης και άλλων πόλεων που πωλούν στους φτωχούς ψωμί στη μισή τιμή (κάτω από 0,10 ευρώ το καρβέλι). Για τον Ερντογάν όμως, για όλα φταίνε τα επιτόκια. Αυτά είναι που προκαλούν την ακρίβεια.

Η ισλαμική θρησκεία άλλωστε θεωρεί τον τόκο μέσο πλουτισμού για τους αμαρτωλούς και απαγορεύει τον τρόπο αυτόν αποζημίωσης για όποιον δανείζει τα χρήματά του σε κάποιον άλλο. Αν ο ευσεβής τούρκος πρόεδρος αναγκάζεται να «λερώνει» τα χέρια του ασχολούμενος με τους τόκους και τα επιτόκια, το κάνει μόνο προς τη σωστή κατεύθυνση. Που είναι βέβαια η μείωσή τους. Μα καλά, θα αναρωτηθεί κανείς, τα πιστεύει όλα αυτά ο πρόεδρος μιας χώρας του G20; Τι να απαντήσει κανείς; Ο Αλλάχ κι η ψυχή του…

Η κατάρρευση της Evergrande και οι διαφορές με τη Lehman

Ζει η Κίνα τη «στιγμή Lehman» της; Το ερώτημα είχε διατυπωθεί στα δυτικά μέσα ενημέρωσης εδώ και μήνες, αφότου είχε ξεσπάσει η κρίση με τα χρέη ύψους 300 δισ. δολαρίων που βάρυναν τη γιγαντιαία κινεζική εταιρεία κατασκευών και διαχείρισης ακινήτων. Βεβαίως το συγκεντρωτικό από κάθε άποψη Πεκίνο διαχειρίστηκε την κρίση πολύ διαφορετικά από τον τρόπο που διαχειρίστηκε το 2008 την κατάρρευση της Lehman Brothers η ασύγκριτα πιο φιλελεύθερη αμερικανική κυβέρνηση. Παρά τις όχι και τόσο κραυγαλέα «ψεκασμένες» εικασίες που διατυπώθηκαν περί πολιτικο-οικονομικής συνωμοσίας για την «παραδειγματική» τιμωρία τής «έντονα εβραϊκών συμφερόντων» κορυφαίας τράπεζας της Wall Street.
Παρεμπιπτόντως θα πρέπει να σημειωθεί ότι η παλάντζα των συνδρόμων καταδίωξης και των υπερ-αντιδράσεων σε αυτά μοιραία ταλαντεύεται και θα συνεχίσει να ταλαντεύεται για δεκαετίες, ίσως και για αιώνες ακόμα, μετά την ιστορικά μεγαλύτερη, κρατικά οργανωμένη ανθρωπιστική καταστροφή – μιλάμε για το εβραϊκό Ολοκαύτωμα. Εν προκειμένω, όταν η Evergrande ανακοίνωσε ότι ίσως δεν καταφέρει να εξυπηρετήσει όλες τις δανειακές υποχρεώσεις της, «έσκασαν» κάποια ομόλογα της εταιρείας στο εξωτερικό.

Σε διαδικασία εξυγίανσης
Οι κινεζικές αρχές ενέταξαν σε διαδικασία εξυγίανσης την επιχείρηση.
«Είναι μια αδιαφανής διαδικασία η αναδιάρθρωση των χρεών της Evergrande, αλλά αυτό δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη εφόσον όλα αυτά συμβαίνουν στην Κίνα. Η μεγαλύτερη διαφορά μεταξύ των χρεοκοπιών της Evergrande και της Lehman Brothers είναι ότι την κατάρρευση της κινεζικής εταιρείας την έβλεπαν όλοι να έρχεται» δήλωσε στο BBC ο Βινές Μοτουανί της Silk Road Research, που την εποχή της κατάρρευσης της Lehman ήταν αναλυτής της Credit Suisse στις ΗΠΑ. Παρατηρεί κανείς ότι στον καπιταλισμό η καταστροφή έρχεται αιφνιδιαστικά εν μέσω πλήρους συσκότισης, αλλά η εξυγίανση της αγοράς γίνεται με διαφάνεια, ενώ στην κρατικιστική οικονομία συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.
«Οταν η Evergrande ξεπέρασε τις τρεις κόκκινες γραμμές για τις υπερχρεωμένες επιχειρήσεις που έθεσε πριν από έναν χρόνο το Πεκίνο, όλοι έβλεπαν το τέλος για τον όμιλο να έρχεται» εξήγησε ο Μοτουανί θυμίζοντας ότι επί δεκαετίες ο κλάδος των ακινήτων δανειζόταν άνευ ελέγχου και ορίων, κάτι που η Κεντρική Τράπεζα της Κίνας χαρακτήρισε ως «εξόχως ριψοκίνδυνο». Μια άλλη μείζονα διαφορά μεταξύ των κρίσεων Lehman Brothers και Evergrande είναι ότι όταν η αμερικανική κυβέρνηση αποφάσισε ότι πρέπει να παρέμβει για να εμποδίσει το ντόμινο, έπρεπε να προχωρήσει σε χρονοβόρα νομοθετικά μέτρα. Η κινεζική κυβέρνηση μέσω των κρατικών τραπεζών ελέγχει τα πάντα, οπότε κινήθηκε αστραπιαία και φαίνεται πως ανέκτησε εγκαίρως τον έλεγχο της κατάστασης.

Πτωτική πορεία των τιμών
Οντως, μετά την πρόσφατη μείωση των επιτοκίων δανεισμού εκείνο που φάνηκε ότι απασχολεί το Πεκίνο είναι να αποτρέψει το ενδεχόμενο η πτωτική πορεία των τιμών των ακινήτων να οδηγήσει πολλούς υποψήφιους δανειολήπτες-αγοραστές να αναβάλουν την αγορά τους προσδοκώντας περαιτέρω πτώση των τιμών. «Η αναδιάρθρωση της Evergrande θα πάρει μήνες ή και χρόνια. Και θα συντελεστεί, εν πολλοίς εν κρυπτώ, καθώς οι κινεζικές αρχές θα φροντίσουν να αποφύγουν δονήσεις σαν κι αυτές που κλόνισαν την εμπιστοσύνη στις αγορές και συγκλόνισαν το παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers» μεταδίδει το BBC επικαλούμενο τους «ειδικούς».