Κάρολος Παπούλιας – Μια φιλία δεκαετιών με τον Ανδρέα Παπανδρέου

Την τελευταία του πνοή, σε ηλικία 92 ετών, άφησε το πρωί της Κυριακής ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας και ένας από τους στενότερους συνεργάτες του Ανδρέα Παπανδρέου, Κάρολος Παπούλιας.

Το ιστορικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ διετέλεσε Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας την περίοδο 2005 – 2015, ενώ είχε στην κατοχή του τα χαρτοφυλάκια πολλών υπουργείων, όπως των Εξωτερικών.

Παράλληλα, υπήρξε υπουργός ή υφυπουργός σε όλη τη διάρκεια των κυβερνήσεων του Ανδρέα Παπανδρέου.

Η σχέση με τον Ανδρέα Παπανδρέου

Μιλώντας στα «ΝΕΑ», το 1997, αποκάλυψε για πρώτη φορά λεπτομέρειες για τη σχέση του με τον ηγέτη του ΠΑΣΟΚ, αυτά που τους ένωσαν, τα μικρά τους μυστικά, αλλά και μεγάλης εμβέλειας χειρισμούς στην εξωτερική πολιτική, των οποίων εμπνευστής ήταν ο Ανδρέας Παπανδρέου.

«Εκείνος ­λέει­ είχε μόλις αποφυλακισθεί από τις Φυλακές Αβέρωφ. Εγώ, τότε, ήμουν στη Γερμανία γραμματέας της Σοσιαλιστικής Δημοκρατικής Ένωσης, μίας σημαντικής οργάνωσης επιστημόνων και εργατών που είχε παραρτήματα στις περισσότερες χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Δεν θυμάμαι τώρα από πού ερχόταν. Θυμάμαι, όμως, ότι το ραντεβού για να γνωρισθούμε είχε οριστεί στον σταθμό της Κολωνίας και ότι τον συνόδευαν ο Γιώργος Κίσσονας και ο Μάκης Παπασταύρου.

»Κατέβηκε από το τρένο, με μια σβελτάδα που με εντυπωσίασε, ήρθε κοντά, μας σύστησαν και με χαιρέτησε θερμά. Εκείνη η χειραψία ήταν η αρχή μίας φιλίας, που κράτησε μέχρι τον θάνατό του».

Στα συν και τα πλην του ανθρώπου που σημάδεψε την πορεία της νεώτερης Ελλάδας, ο Κάρολος Παπούλιας τού «καταλόγισε» την ανθρωπιά: «Ήταν ένας πολύ ανθρώπινος χαρακτήρας και αυτή η ανθρωπιά που είχε ήταν η μόνη αδυναμία του στην πολιτική. Πίστευε ότι πρέπει να δίνει δεύτερη και τρίτη ευκαιρία στους συνεργάτες του. Πολλές φορές έδινε και τέταρτη και πέμπτη. Και αυτό συχνά το πλήρωνε».

Ο Ανδρέας Παπανδρέου κατάφερε το 1984 να πραγματοποιήσει για «την εδραίωση της ειρήνης στη Μεσόγειο», μια ιστορική συνάντηση στην Ελούντα της Κρήτης με τους ηγέτες της Γαλλίας και της Λιβύης.

Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών δήλωσε για τον Α. Παπανδρέου ότι «ήταν ένας πολιτικός με εξαιρετική ικανότητα στις στρατηγικές συλλήψεις και αναλύσεις· ένας πολιτικός που τον χαρακτήριζε η εξαιρετική γενναιότητα και ο πατριωτισμός. Έζησα μαζί του πάρα πολλά και κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει αυτά που λέω. Δεν ήταν ένας πολιτικός της σειράς και της ρουτίνας. Θα έλεγα και των ρήξεων».

Από τα τόσα που έζησε δίπλα στον Α. Παπανδρέου, θυμόταν ίσως την κορυφαία στιγμή της διπλωματικής δεξιοτεχνίας του προέδρου του ΠΑΣΟΚ, τότε δηλαδή όταν έφερε στο ίδιο τραπέζι δύο εχθρούς, τον Μουαμάρ Καντάφι και τον Φρανσουά Μιτεράν, οι οποίοι ήταν ήδη στα πρόθυρα του πολέμου.

Θυμόταν το μήνυμα που του έφερε ο απεσταλμένος του Μιτεράν, πρώην υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας Ρολάν Ντιμά («τρώγαμε ένα μεσημέρι στον «Αστέρα» όταν έφθασε») και αποκάλυψε για πρώτη φορά ότι «αμέσως μετά, ταξίδεψα μυστικά στην Τρίπολη με εντολή του Α. Παπανδρέου μαζί με τον Ντιμά, για να συναντήσουμε τον Καντάφι».

Αποκάλυψε, επίσης, ότι μυστικά εστάλη, τότε, ομάδα Ελλήνων αξιωματικών, η οποία προωθήθηκε στα σύνορα Λιβύης – Τσαντ, για να εποπτεύσει την αποχώρηση των λιβυκών στρατευμάτων.

Και τι θυμόταν από την ιστορική συνάντηση Μιτεράν – Καντάφι – Παπανδρέου στην Ελούντα; «Τον εντυπωσιασμό του Μιτεράν από τη συγκρότηση και την πολιτική σκέψη του Καντάφι και την τόλμη, τη στρατηγική και τη διείσδυση στην ουσία τού θέματος του Α. Παπανδρέου».

Ζωντανή πηγή για τη νεώτερη ελληνική Ιστορία ο Κάρολος Παπούλιας, μίλησε στα «ΝΕΑ» για τις διπλωματικές ικανότητες του Ανδρέα Παπανδρέου, όπως και για το πόσο «δυνατός παίκτης» ήταν. Θυμόταν πώς κέρδισε το 1987 στην αντιπαράθεση με την Τουρκία, όταν τον έστειλε προσωπικό απεσταλμένο στον πρόεδρο της Βουλγαρίας Τ. Ζίβκοφ, και πώς έπειτα από σύντομες συνομιλίες μαζί του, ο Βούλγαρος πρόεδρος δέχθηκε την ενεργοποίηση της αμυντικής συμφωνίας με την Ελλάδα, πράγμα που ­ κατά τη γνώμη του  «εξανάγκασε τον Οζάλ να υποχωρήσει».

Για τους χειρισμούς που έγιναν κατά τη διάρκεια εκείνης της κρίσης, είπε: «Πιστεύω ότι η στρατηγική σημασία των κινήσεων του Ανδρέα Παπανδρέου πρέπει να διδάσκεται σε σεμινάρια αντιμετώπισης διεθνών κρίσεων».

Έχουν λεχθεί πολλά για τις προσωπικές τους σχέσεις, όπως και για το γεγονός ότι έκαναν παρέα ως φίλοι, λέγοντας ανέκδοτα. «Τα ανέκδοτά μας» δήλωνε ο κ.
Παπούλιας ­«ήταν ιστορίες που ζήσαμε μαζί, από ιστορίες που έζησε ή άκουσε από τον πατέρα του και από αυτά που γνώριζε από την διεθνή πολιτική. Τίποτε άλλο».

Πίστευε, ότι δεν έχει εκτιμηθεί σε όλες τις διαστάσεις η προσωπικότητα του Ανδρέα Παπανδρέου, ειδικά «διανοούμενου των διεθνών σχέσεων». Τον χαρακτήριζε
αντικειμενικά ως «μεγάλο πολιτικό» και σημείωνε ότι «το εύρος και οι ακριβείς διαστάσεις της πολιτικής του εμβέλειας θα δημοσιοποιηθούν κάποτε μέσα από
επίσημα έγγραφα και επιστολές».