Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις της φόρμουλας τιμολόγησης του ρωσικού φυσικού αερίου που εισάγεται στη χώρα μας, οι οποίες πλέον από το πολιτικό επίπεδο έχουν περάσει στο τεχνικό, δηλαδή μεταξύ των στελεχών της ΔΕΠΑ και της Gazprom. Οπως αναφέρουν πηγές που παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις, οι δύο πλευρές βρίσκονται κοντά σε μια συμφωνία, δίχως ωστόσο να αποκλείονται και… εκπλήξεις.

Η τιμή προμήθειας

Αλλαγή στην τιμολόγηση είχε ζητήσει η ΔΕΠΑ και το 2019, οπότε είχε πετύχει να αποσυνδεθεί (για το 2020 και 2021) η τιμή του αερίου από εκείνη του αργού και να συνδεθεί σε ποσοστό   60% με το αργό και 40% με τις τιμές στην πλατφόρμα διαπραγμάτευσης της Ολλανδίας (TTF -Title Transfer Facility), οι οποίες τότε κινούνταν σε χαμηλά επίπεδα.

Ωστόσο, πριν λίγους μήνες και με τις τιμές στην ολλανδική πλατφόρμα να διαμορφώνονται σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα, η Gazprom αιτήθηκε να συνδεθεί η τιμή προμήθειας σε ποσοστό 100% με τον δείκτη TTF.

Η ελληνική πλευρά επιδιώκει μια αναπροσαρμογή (80% TTF και 20% αργό) με ορίζοντα το 2026, οπότε λήγει και η τρέχουσα σύμβαση με τον ρωσικό κολοσσό, ενώ η Gazprom, η οποία  καλύπτει περίπου το 40% των ελληνικών αναγκών σε αέριο, αντιπροτείνει 80% TTF και 20% αργό για το 2022, αλλά με μειωμένες ποσότητες για την επόμενη πενταετία.

Η Διαιτησία

Σε κάθε περίπτωση η διοίκηση της ΔΕΠΑ θα επιδιώξει να κλείσει το θέμα, βάζοντας νερό στο κρασί της καθώς μια προσφυγή της Gazprom στη Διαιτησία θα φέρει περιπέτειες στην ελληνική αγορά φυσικού αερίου αλλά και ηλεκτρισμού, αφού περίπου το 45% της ηλεκτροπαραγωγής βασίζεται στο αέριο.

Οπως αναφέρουν στο «Βήμα» ειδικοί που παρακολουθούν στενά ανάλογες διαπραγματεύσεις, η υπόθεση θα μπορούσε να είχε συντομότερη έκβαση εάν είχε παραμείνει σε τεχνοκρατικό επίπεδο. Να θυμίσουμε ότι είχαν προηγηθεί συναντήσεις αρχικά του υπουργού Ενέργειας Κώστα Σκρέκα με τον επικεφαλής του ρωσικού ενεργειακού κολοσσού Αλεξέι Μίλερ και την επόμενη ημέρα των Βλαντίμιρ Πούτιν και Κυριάκου Μητσοτάκη.  

«Πολλές ενεργειακές συμβάσεις μεταξύ εμπορικών εταίρων στην Ευρώπη ακολουθούν αντίστοιχες διακρατικές συμφωνίες μεταξύ των χωρών προέλευσης των αντισυμβαλλομένων ενεργειακών εταιρειών. Στο παρελθόν η διακρατική διάσταση είχε μεγαλύτερη σημασία δεδομένου ότι η συντριπτική πλειονότητα των ενεργειακών εταιρειών στην Ευρώπη ήταν είτε κρατικές είτε ελεγχόμενες σε μεγάλο ποσοστό από το κράτος» αναφέρει ο καθηγητής δικαίου της ενέργειας στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς και επί σειρά ετών μέλος ΔΣ και νομικός σύμβουλος σε ΔΕΠΑ και EUROGAS κ. Νικόλαος Φαραντούρης.   

Οι συμφωνίες

Σήμερα παραδοσιακοί προμηθευτές φυσικού αερίου όπως η Gazprom ή η αλγερινή Sonatrach εξακολουθούν να είναι κρατικά ελεγχόμενες εταιρείες, δεν ισχύει όμως το ίδιο για πολλές από τις αντισυμβαλλόμενες ευρωπαϊκές εταιρείες. Οπως εξηγεί, με την απελευθέρωση των ενεργειακών αγορών στην Ευρώπη οι διμερείς διακρατικές συμφωνίες μεταξύ κρατών-μελών της ΕΕ και τρίτων χωρών καθίστανται όλο και λιγότερο κρίσιμες για τη λειτουργία της αγοράς και την ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασμού «αφού περιορίζονται σε μία διακηρυκτικού χαρακτήρα πρόθεση των δύο χωρών να συνεργαστούν ενεργειακά, χωρίς να περιλαμβάνουν τεχνικές και εμπορικές λεπτομέρειες».

Αυτές προβλέπονται στους όρους των εμπορικών συμβάσεων προμήθειας μεταξύ των εταιρειών, στις οποίες ρυθμίζονται και όλα τα σημαντικά θέματα των τιμών και της αναθεώρησής τους, της διάρκειας της σύμβασης, των συμβατικών ποσοτήτων και άλλων συναφών με το ενεργειακό επιχειρείν όρων (ρήτρες take orpay κ.λπ.).

Οι διαπραγματεύσεις

«Σε ενεργειακές διαπραγματεύσεις οι διακυβερνητικές επαφές είναι σημαντικές, όταν όμως υποστηρίζονται από στέρεα οικονομικά δεδομένα και νομικά επιχειρήματα βάσει της εμπορικής σύμβασης. Είναι επίσης προφανές ότι και οι υπόλοιποι ενεργειακοί παίκτες και ανταγωνιστές έχουν τις κεραίες τους οξυμμένες και θα ζητήσουν είτε να καρπωθούν και αυτοί οποιαδήποτε αναθεώρηση εμπορικών όρων τελικά επιτευχθεί στο πλαίσιο μιας διαπραγμάτευσης, είτε να την επικαλεστούν αργότερα σε αντίστοιχες διαπραγματεύσεις. Κι αυτή η παράμετρος πρέπει επίσης να σταθμίζεται από τα δύο μέρη» σημειώνει ο ίδιος.