«ΗΠΑ και Ελλάδα πάντοτε θα είναι περήφανες για όσο μακριά έχουν καταφέρει να φτάσουν. Πάντοτε ήμουν υπέρμαχος της σχέσης μας και πιστεύω ειλικρινά ότι οι διμερείς μας σχέσεις είναι εξαιρετικές. Δεν υπάρχουν όρια στα όσα μπορούμε να πετύχουμε μαζί τον 21ο αιώνα» δήλωσε τον περασμένο Αύγουστο, με φόντο τον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης, ο Ρόμπερτ Μενέντεζ. Ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της αμερικανικής Γερουσίας φαίνεται ότι είχε σταθμίσει τις κουβέντες του. Λίγο αργότερα υπεγράφη η τροποποίηση της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA) των δύο χωρών στην Ουάσιγκτον, ενώ προ ημερών η ελληνοαμερικανική συνεργασία προχώρησε ακόμα ένα βήμα πιο μπροστά.
Επέκταση της συνεργασίας
Με προσωπική παρέμβαση του Μενέντεζ, κατά την υπερψήφιση του αμερικανικού αμυντικού προϋπολογισμού, συμπεριλήφθηκε ως τροπολογία το νομοσχέδιο για την ελληνοαμερικανική συνεργασία. Η «Αμυντική και Διακοινοβουλευτική Εταιρική Σχέση ΗΠΑ – Ελλάδας 2021», όπως τιτλοφορείται το νομοσχέδιο, επεκτείνει τη διμερή συνεργασία προβλέποντας μεταξύ άλλων την ενίσχυση των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων αλλά και τα εργαλεία χρηματοδότησής τους.
«Oι ΗΠΑ θα πρέπει να παράσχουν άμεσα δάνεια στην Ελλάδα για την προμήθεια αμυντικού υλικού, αμυντικών υπηρεσιών και υπηρεσιών σχεδιασμού και κατασκευής, σύμφωνα με την περαιτέρω ανάπτυξη της στρατιωτικής δύναμης της Ελλάδας» υπογραμμίζεται, ενώ δίνεται η δυνατότητα να παραδοθούν άμεσα στη χώρα μας μαχητικά αεροσκάφη πέμπτης γενιάς F-35 σε περίπτωση παραγγελίας τους. Σημειώνεται ότι το εν λόγω νομοσχέδιο είναι το δεύτερο ελληνικού ενδιαφέροντος που υπερψηφίζεται στο αμερικανικό Κογκρέσο την τελευταία διετία. Είχε προηγηθεί ο περίφημος «East Med Act».
Το τιτίβισμα και η ενόχληση
Με θέρμη υποδέχθηκαν στην Αθήνα την ψήφιση της αμερικανοελληνικής Αμυντικής και Διακοινοβουλευτικής Εταιρικής Σχέσης. «Υπέροχη μέρα για Ελλάδα και ΗΠΑ!» έγραψε στο Twitter ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, τονίζοντας ότι ο ρόλος της Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο είναι ισχυρότερος από ποτέ.
Η θεσμική εμβάθυνση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων έχει, ως γνωστόν, προκαλέσει ενόχληση στην Αγκυρα – με «αιχμή του δόρατος» την αναβάθμιση της αμερικανικής παρουσίας στην Αλεξανδρούπολη. Αλλωστε, το κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις παραμένει βεβαρημένο, παρότι η Αθήνα εκπέμπει «στοχευμένα και ψύχραιμα» μηνύματα στην άλλη πλευρά του Αιγαίου. Σε εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη που παραχώρησε στη γερμανική εφημερίδα «Handelsblatt», ο κ. Μητσοτάκης υποστήριξε ότι Ελλάδα και Τουρκία έχουν κάθε συμφέρον να συνεργαστούν. «Εάν η Τουρκία βιώνει αυτή τη στιγμή οικονομική κρίση, αυτό δεν μας χαροποιεί. Γιατί θα μπορούσε να οδηγήσει σε περιφερειακή αστάθεια» σημείωσε, τονίζοντας ότι είναι ανοιχτός στον διάλογο με τη γείτονα, η οποία όμως πρέπει να καταλάβει ότι «δεν μπορεί να απειλεί την Ελλάδα ή την Κύπρο» με casus belli.
Στον αντίποδα, η τουρκική κυβέρνηση επιμένει να συνδέει την κυριαρχία των ελληνικών νησιών με το καθεστώς της αποστρατιωτικοποίησης. Απαντώντας σε ερώτηση βουλευτή της αντιπολίτευσης, ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου κατηγόρησε την Ελλάδα ότι παραβιάζει το καθεστώς των αποστρατιωτικοποιημένων νησιών. «Η Ελλάδα έχει οπλίσει αυτά τα νησιά από το 1960. Δεν είναι καινούργιο. Τι κάναμε; Στείλαμε μια επιστολή στον ΟΗΕ και τώρα έχουμε καταγράψει στον ΟΗΕ ότι αν η Ελλάδα παραβιάζει το καθεστώς αυτών των αποστρατιωτικοποιημένων νησιών, δεν μπορεί να διεκδικήσει την κυριαρχία εδώ. Μετά από αυτό θα γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες» σημείωσε o κ. Τσαβούσογλου.
Στο μέτωπο των υδρογονανθράκων
Πέραν του αφηγήματος περί αποστρατιωτικοποίησης, η Αγκυρα έστειλε και το μήνυμα ότι δεν πρόκειται να αφήσει αναπάντητες οποιεσδήποτε κινήσεις στο μέτωπο των υδρογονανθράκων στην κυπριακή ΑΟΖ. Με NAVTEX που εξέδωσε ο υδρογραφικός σταθμός της Αττάλειας, παρατείνονται μέχρι τις 31 Ιανουαρίου 2022 οι έρευνες του «Oruc Reis» σε μια θαλάσσια περιοχή μεταξύ Τουρκίας και Κατεχομένων.
Η τουρκική πλευρά παρακολουθεί στενά τις προσεχείς κινήσεις της κοινοπραξίας ExxonMobil/Qatar Petroleum στο Οικόπεδο 10, αλλά και την παραχώρηση άδειας στην ίδια κοινοπραξία για το Οικόπεδο 5, που απασχολεί περισσότερο την Αγκυρα.
Κατρακυλά η λίρα, «αυξάνονται» οι μισθοί
Η τουρκική οικονομία συνεχίζει να βιώνει σπασμούς και η λίρα βρίσκεται σε «ελεύθερη πτώση». Η προ ημερών τέταρτη μείωση των επιτοκίων από την Τράπεζα της Τουρκίας οδήγησε σε περαιτέρω «έκρηξη» της ισοτιμίας, με ένα δολάριο να αντιστοιχεί πλέον σε 15,6583 τουρκικές λίρες. Ο πληθωρισμός στη γειτονική χώρα κυμαίνεται στο 22% (με βάση τα επίσημα στοιχεία) και οι δυσκολίες βιοπορισμού επεκτείνονται συνεχώς σε μεγαλύτερα τμήματα του τουρκικού πληθυσμού. Παρ’ όλα αυτά, η τουρκική κυβέρνηση ανακοίνωσε την αύξηση του βασικού μισθού κατά 50%, αρχής γενομένης από το νέο έτος. Ωστόσο, η συνεχιζόμενη υποτίμηση του νομίσματος μειώνει την αγοραστική δύναμη των πολιτών, παρά την επικείμενη αύξηση των απολαβών τους. Διεθνώς πάντως, το κλίμα για τον τούρκο πρόεδρο είναι βαρύ. Ενδεικτικό είναι το δημοσίευμα της «Washington Post» με τίτλο «Στην Τουρκία, οι επικριτές λένε ότι ο σουλτάνος είναι γυμνός. Οι σύμβουλοι του Ερντογάν δεν θα του το πουν».
