Σε ότι αφορά την κινηματογραφική αίθουσα, το 2021 ήταν μια κουτσή χρονιά. Στη κυριολεξία. Οι αίθουσες άρχισαν να λειτουργούν την Παρασκευή 21 Μαίου και αυτές που άνοιξαν ήταν οι θερινές. Ο κορονοϊός θέρισε παντού, ο κινηματογράφος θα την γλίτωνε;
Όμως η αλήθεια να λέγεται, τα θερινά βγήκαν κερδισμένα. Το λένε και οι ίδιοι οι αιθουσάρχες που συνήθως γκρινιάζουν ακόμα και όταν κάτι καλό συμβαίνει στον χώρο τους. Συνεπώς η επιλογή των δέκα αγαπημένων μου ταινιών για το 2021 καλύπτει επτά μήνες αφού αργότερα άνοιξαν και οι χειμερινές – και παραμένουν ανοιχτές.
Όπως πάντα η καταγραφή γίνεται κατά ημερομηνία Α’ προβολής των ταινιών στις αίθουσες και δεν υπάρχει διαχωρισμός ανάμεσα σε ξένες και ελληνικές.
Από τις ταινίες που επελέγησαν λείπουν εκείνες του τελευταίου 15θημέρου του έτους.
Digger Ελλάδα, 2020) – Τζώρτζης Γρηγοράκης, Α προβολή 17 Ιουνίου
Mε φόντο ένα κομμάτι της ελληνικής φύσης που σπανίως βλέπουμε στην εγχώρια κινηματογραφική μυθοπλασία, η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Τζ. Γρηγοράκη αρχίζει από μια κλασική ιστορία «γεφύρωσης σχέσεων» – ανάμεσα σε έναν μοναχικό αγρότη (Βαγγέλης Μουρίκης) και τον επί χρόνια εξαφανισμένο γιο του (Αργύρης Πανταζάρας) – και εν συνεχεία, «παντρεύει» σχεδόν αυθόρμητα τον ρεαλισμό με την ποίηση μιλώντας με πάθος για το δισυπόστατο της φύσης, όχι μόνο της ανθρώπινης αλλά της φύσης γενικότερα.
Υποσχόμενη νέα γυναίκα (Promising young woman, ΗΠΑ, 2020) – Εμεραλντ Φενέλ, Α προβολή 17 Ιουνίου
H γυναικεία ερμηνεία σε Α ρόλο που κατά την γνώμη του υπογράφοντος θα έπρεπε να διακριθεί στα Οσκαρ του 2020 είναι της Κάρεϊ Μάλιγκαν σε αυτό το παράξενο δράμα που με πανέξυπνο τρόπο ακολουθεί το πνεύμα κινημάτων υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών. Χωρίς να καταφεύγει στους «κανόνες» του θρίλερ, η «Υποσχόμενη νέα γυναίκα» είναι μια από τις πιο πρωτότυπες ταινίες εκδίκησης που έχουμε δει ποτέ καθώς χωρίς φασαρία, βία και αίμα στηρίζει στον ορθολογισμό ενός υποδειγματικά καλοστημένου σχεδίου, τις μεθόδους εκδίκησης μιας ταλαιπωρημένης γυναίκας (Μάλιγκαν)
Ασπρο πάτο (Druk, Δανία, 2020) – Τόμας Βίντερμπεργκ, Α προβολή 1 Ιουλίου
Στιγμές από την ζωή τεσσάρων καθηγητών που έχουν βρει διέξοδο στον αλκοολισμό. Με κέντρο βάρους έναν από την παρέα (Μαντς Μίκελσεν) ο Τ. Βίντερμπεργκ ερευνά κάθε σπιθαμή της ψυχής τους, αφουγκράζεται την απελπισία τους, μοιράζεται μαζί μας την ζωή τους. Το τραγικό και το κωμικό καταλήγουν σε ένα εύγευστο κοκτέιλ συμπεριφορών, νοοτροπιών και διαλόγων σε μια ταινία που δεν αναφέρεται στον αλκοολισμό αλλά μοιάζει με στοχασμό πάνω στην προσπάθεια των απεγνωσμένων να μην χάσουν το μόνο όπλο που τους έχει απομείνει: την ελπίδα. Οσκαρ καλύτερης διεθνούς ταινίας 2020.
Ο πατέρας (The father, Αγγλία, 2020) – Φλόριαν Ζέλερ, Α προβολή 8 Ιουλίου
Αναφερόμενος στον «Πατέρα» είσαι αναγκασμένος να ξεκινήσεις με την αυτονόητη επισήμανση για την τρομερή και συγχρόνως γενναία ερμηνεία του Αντονι Χόπκινς που του έδωσε το δεύτερο Οσκαρ της καριέρας του. Τρομερή γιατί ο Ουαλός ηθοποιός καταφέρνει κυριολεκτικά να σε καθηλώσει ενώ παίζει έναν άνθρωπο στα όρια της άνοιας και την ίδια στιγμή γενναία, διότι ο Χόπκινς μοιάζει να εκφράζει τις προσωπικές του φοβίες: ο ήρωάς του, έχει το ίδιο όνομα και την ίδια ακριβώς ηλικία (αναφέρεται ότι γεννήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 1937)
Cry Macho (HΠA, 2021) – Κλιντ Ιστγουντ, Α προβολή 15 Σεπτεμβρίου
Για λογαριασμό του πρώην αφεντικού του (Ντουάιτ Γιόακιμ), ένας γερασμένος πρώην αναβάτης αλόγων του ροντέο (K. Iστγουντ) πηγαίνει στο Μεξικό για να βρει τον έφηβο γιο του πρώτου και να τον μεταφέρει στην Αμερική. Αν και η τελευταία ταινία του κορυφαίου αμερικανού δημιουργού δεν έχει την δύναμη αριστουργημάτων του («Ασυγχώρητοι», «Σκοτεινό ποτάμι», «Gran Torino»), εκπέμπει μια ευπρόσδεκτη τρυφερότητα με την αγάπη της για την ζωή χάρη στην γενικότερη φιλοσοφία της: «macho (δυνατός) είναι ένας υπερτιμημένος όρος, απλώς το συνειδητοποιείς όταν τα χρόνια έχουν πια περάσει», όπως λέει στον μικρό ο γερο σωτήρας του.
No time to die (Αγγλία/ ΗΠΑ, 2021) – Κάρι Τζόγκι Φουκουνάγκα, Α προβολή 30 Σεπτεμβρίου
Η τελευταία περιπέτεια Μποντ (και η τελευταία με τον Ντάνιελ Κρεγκ στον ρόλο του 007), δεν ενδιαφέρεται τόσο γι’αυτή καθαυτή την αποστολή του πράκτορα αλλά για τους ανθρώπους γύρω του και κυρίως στον μεγάλο έρωτά του (Λεα Σεϊντού). Συγχρόνως ο σκηνοθέτης Φουκουνάγκα ενσωματώνει στοιχεία από προηγούμενες ταινίες Μποντ οπότε χωρίς ποτέ να γίνεται ένα patchwork παλιών ιδεών, το «No time to die» αποκτά μια ρομαντική «απόχρωση», μια γλύκα ασυνήθιστη για ταινία 007 αλλά και μια νοσταλγία για τις παλιές καλές εποχές που όλοι πάντα θα θυμόμαστε.
Παράλληλες μητέρες (Madres paralelas, Ισπανία, 2021) – Πέδρο Αλμοδόβαρ, Α προβολή 28 Οκτωβρίου
Σιντριβάνι συναισθημάτων που σε λούζει ευχάριστα, η τελευταία ταινία του Πέδρο Αλμοδόβαρ μυρίζει ανθρωπιά από το πρώτο μέχρι το τελευταίο των 120 λεπτών διάρκειάς της, ενώ αυτή την φορά – περισσότερο ίσως από κάθε άλλη δημιουργία του σκηνοθέτη – η έννοια του παρελθόντος δεν είναι απλώς καταλυτική αλλά τελικά το ίδιο το «κλειδί» της ταινίας. Σε μια από τις πιο συμφιλιωτικές στιγμές της καριέρας του, ο Ισπανός σκηνοθέτης αγγίζει και πολιτικές πτυχές της Ιστορίας της πατρίδας του, αναζητεί και βρίσκει τρόπους εξισορρόπησης με τους δαίμονες παλαιών, σκληρών εποχών.
Εξόριστος (Exile, Γερμανία/ Βέλγιο/ Κόσοβο, 2020) – Βίσαρ Μορίνα, Α προβολή 11 Νοεμβρίου
Ενας χημικός, μετανάστης στη Γερμανία από το Κόσοβο (Μίσελ Ματίτσεβιτς), νιώθει μόνος και απροστάτευτος απέναντι στην σιωπηλή μισαλλοδοξία όλων όσοι τον περιτριγυρίζουν. Πόσο όμως μπορείς ν’ αντέξεις τις νύξεις αδιακρισίας, τα αστραπιαία βλέμματα απαξίωσης, την ψεύτικη ευγένεια, τις επαγγελματικές τρικλοποδιές; Ανορθόδοξη στην δομή της ταινία καταδίκης του ρατσισμού, το bullying και των διακρίσεων, κάτι που καταφέρνει χωρίς να καταφεύγει σε ηχηρές ακρότητες.
Η γαλλική αποστολή (The French Dispatch, ΗΠΑ/ Γερμανία, 2021) – Γουές Αντερσον, Α προβολή 2 Δεκεμβρίου
Γραμμένη και σκηνοθετημένη από τον μεγάλο μαέστρο της «Οικογένειας Τένενμπαουμ» και του «Ξενοδοχείου Grand Budapest», αυτή η ταινία υποκλίνεται (κυριολεκτικά) στην έννοια του ρετρό, του βίντατζ και της ευρωπαϊκής κουλτούρας, αφηγούμενη την ιστορία ενός ελίτ περιοδικού που σε εποχές περασμένες και με βάση την Γαλλία, λειτουργεί ως πηγή ευρωπαϊκών πληροφοριών για το αναγνωστικό κοινό του Κάνσας (και αργότερα όλου του κόσμου). Το περίβλημα της ταινίας είναι τόσο εντυπωσιακά ακριβές και καλοδουλεμένο που σχεδόν αποσπά την προσοχή σου από το τι ακριβώς συμβαίνει στην ίδια την ταινία.
Μην κοιτάτε πάνω (Don’t look up, ΗΠΑ, 2021) – Ανταμ Μακ Κέι, Α προβολή 9 Δεκεμβρίου
Με αφορμή την μάταιη προσπάθεια δύο επιστημόνων (Λεονάρντο Ντι Κάπριο, Τζένιφερ Λόρενς) να πείσουν ότι η γη απειλείται με ολική καταστροφή από την επικείμενη (και αναπόφευκτη) σύγκρουσή της με έναν κομήτη, ο Μακ Κέι σατιρίζει έξοχα την εποχή μας, όπου το πιο σημαντικό θέμα υποσκελίζεται από το πιο ασήμαντο, είτε μέσω των κοινωνικών δικτύων, είτε μέσω της τηλεόρασης, είτε λόγω των προσωπικών συμφερόντων στα πρόσωπα της εξουσίας. Αν μια ταινία έχει καταφέρει να μιλήσει πλήρως για την παράνοια των ημερών μας αυτή είναι το «Μην κοιτάτε πάνω», του οποίου το άκρως πεσιμιστικό φινάλε είναι παρόμοιο με εκείνο του «ΣΟΣ Πεντάγωνο καλεί Μόσχα» του Στάνλεϊ Κιούμπρικ.
