Το Κτηματολόγιο… παλαιώνει και ωριμάζει. Από το 1995, οπότε ιδρύθηκε η Κτηματολόγιο ΑΕ, και έπειτα από πολλές περιπέτειες (οικονομικές, διοικητικές, μνημονιακές) το 2022 αναμένεται ότι θα είναι η χρονιά των αναρτήσεων. «Οπως εξελίσσεται η κτηματογράφηση, κυρίως λόγω του μεγάλου πακέτου συμβάσεων που τα τελευταία χρόνια προκηρύχθηκαν παράλληλα (σ.σ.: το «ΚΤΗΜΑ 16») σε πολλές περιοχές της χώρας, εντός του επόμενου έτους θα γίνει ανάρτηση των κτηματολογικών στοιχείων», αναφέρει μιλώντας στο «Βήμα» ο πρόεδρος του Ελληνικού Κτηματολογίου κ. Δημήτρης Σταθάκης.
Οι συμβάσεις του «ΚΤΗΜΑ 16»
Ειδικότερα, από τα 39,1 εκατ. ιδιοκτησιακά δικαιώματα που εκτιμάται ότι υπάρχουν στην Ελλάδα, οι αναρτήσεις και οι προαναρτήσεις που προγραμματίζονται για το 2022 αφορούν το 41% των συνολικών δικαιωμάτων, ήτοι 15,9 εκατ. δικαιώματα. Πιο συγκεκριμένα, οι αναρτήσεις για το επόμενο έτος αφορούν 13,3 εκατ. δικαιώματα και οι προαναρτήσεις 2,6 εκατ. δικαιώματα. Σε αυτές τις αναρτήσεις και προαναρτήσεις περιλαμβάνονται όλες οι συμβάσεις του μεγάλου πακέτου κτηματογράφησης «ΚΤΗΜΑ 16», με εξαίρεση τις τέσσερις τελευταίες (Χανιά, Ηράκλειο, Κυκλάδες και Κέρκυρα/Θεσπρωτία) των οποίων καθυστέρησε η υπογραφή λόγω δικαστικών προσφυγών.
Στο τέλος του 2022, με τις αναρτήσεις που θα προστεθούν σε αυτές που έχουν ήδη γίνει τα τελευταία χρόνια, το συνολικό ποσοστό των δικαιωμάτων της χώρας που θα έχουν περάσει από τη φάση της ανάρτησης εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε 77%. «Το ποσοστό αυτό φανερώνει την ωριμότητα στην οποία έχει πλέον φτάσει το έργο της κτηματογράφησης» επισημαίνει ο κ. Σταθάκης.
Δυνατότητα διορθώσεων
Η ανάρτηση θεωρείται κομβικής σημασίας στάδιο της κτηματογράφησης καθώς τα στοιχεία που έχουν εισρεύσει από τη συλλογή δηλώσεων έχουν πλέον υποστεί σημαντικό βαθμό επεξεργασίας, ελέγχων και ωρίμασης. «Με την ανάρτηση τα στοιχεία δημοσιοποιούνται ευρύτατα. Ετσι, αποτελεί ευκαιρία για τον κάθε ιδιοκτήτη να διαπιστώσει το πώς έχει περαστεί στην κτηματολογική βάση η ιδιοκτησία που δήλωσε και να ζητήσει διορθώσεις, εάν χρειάζεται, ώστε να βελτιωθεί η καταγραφή. Οι διορθώσεις σε αυτό το στάδιο μπορούν να γίνουν εύκολα, με μηδενικό ή ασήμαντο κόστος» αναφέρει ο πρόεδρος του Κτηματολογίου.
Από την άλλη πλευρά, όπως εξηγεί ο ίδιος, εάν ο ιδιοκτήτης αμελήσει και δεν φροντίσει για τη διόρθωση τυχόν σφαλμάτων, τα πράγματα περιπλέκονται σημαντικά. Οι απαιτούμενες διορθώσεις θα πρέπει αναγκαστικά να γίνουν σε επόμενο στάδιο, μέσω δικαστικής οδού, με πολλαπλάσιο οικονομικό κόστος και χρονική καθυστέρηση.
«Για να αποφύγουν… περιπέτειες»
«Με την εμπειρία που έχει συσσωρευτεί από την κτηματογράφηση, όλα αυτά τα χρόνια έως σήμερα, η οδηγία είναι σαφέστατη. Πρέπει όλοι να αφιερώσουν λίγο χρόνο για να ελέγξουν το πώς εμφανίζεται η ιδιοκτησία τους κατά την ανάρτηση, και να προβούν σε διόρθωση αν χρειάζεται, ώστε να αποφύγουν περιπέτειες αργότερα» τονίζει ο κ. Σταθάκης.Η προανάρτηση προηγείται της ανάρτησης και είναι μια άτυπη διαδικασία. Ο ιδιοκτήτης μπορεί να εκμεταλλευτεί και αυτή τη φάση ελέγχοντας τα στοιχεία του, ώστε με εύκολο και ανέξοδο τρόπο να προβεί σε διορθώσεις, όταν χρειάζεται.
Η ιστορία Δυστοκίες από την εποχή του Οθωνα έως το 1995
Για να φτάσει το Κτηματολόγιο στη φάση της ανάρτησης έχει περάσει από… σαράντα κύματα. Η πρώτη αποτυχημένη προσπάθεια είχε γίνει επί εποχής Οθωνα με το «Περί Κτηματολογίων» διάταγμα, το 1836, το οποίο παρέμεινε ανεφάρμοστο. Ακολούθησε μια δεύτερη προσπάθεια το 1888 επί Χαριλάου Τρικούπη, οπότε το σχετικό νομοσχέδιο που προτάθηκε ψηφίστηκε μεν σε πρώτη ανάγνωση, «εγκαταλείφθη δε μη επιψηφισθέν», όπως ανέφερε ο ακαδημαϊκός και καθηγητής Γεωδαισίας στο ΕΜΠ Δημήτριος Λαμπαδάριος, σε άρθρο του στα «Τεχνικά Χρονικά» (τεύχος Οκτωβρίου 1932).Ακολούθησαν διάφορες προσπάθειες, με νόμους και διατάγματα, έως το 1939, οπότε ο καθηγητής Λαμπαδάριος πρότεινε την ίδρυση ειδικού οργανισμού με δικό του προϋπολογισμό για την κτηματογράφηση της Θεσσαλονίκης, το Κέντρο της οποίας είχε καταστραφεί το 1917 από μεγάλη πυρκαγιά. Τότε ψηφίζεται νόμος και για πρώτη φορά εκτελούνται παράλληλα κτηματογραφικός χάρτης και κτηματικά βιβλία, ενώ αργότερα αποφασίζεται η επέκταση των διατάξεων του νόμου και για την Αθήνα.Ακολούθησαν και άλλες πολλές προσπάθειες στην περίοδο της Χούντας (1970), της Μεταπολίτευσης και αργότερα, εκ των οποίων πολλές συνδέθηκαν με διασπάθιση δημοσίου χρήματος. Αλλά και η τελευταία προσπάθεια του σύγχρονου Κτηματολογίου που ξεκίνησε το 1995 «πάγωσε» καθώς ο προϋπολογισμός του κατασπαταλήθηκε χωρίς να προχωρήσει το έργο, με συνέπεια η Ευρωπαϊκή Ενωση το 2001 να αποκλείσει οποιαδήποτε νέα χρηματοδότηση.
Οι περιοχές που είχαν κτηματογραφηθεί από τον… Μεσοπόλεμο!
Ενδιαφέρον έχει ότι δύο σημεία της χώρας είχαν πιλοτικό Κτηματολόγιο εδώ και δεκαετίες! Από το 1923 το λεγόμενο «Γραφείο Πρωτευούσης» που περιελάμβανε την Καλλιθέα και τμήμα του Παλαιού Φαλήρου και από το 1930 η Ρόδος, η Κως και το Λακκί της Λέρου, που είχαν κτηματογραφηθεί από τους Ιταλούς. Μάλιστα για τις συγκεκριμένες περιοχές, που αποτελούν περίπου το 2% των εκτιμώμενων δικαιωμάτων της χώρας, απομένουν ακόμη πολλές εκκρεμότητες για τη μετάπτωσή τους από το παλιό στο νέο Κτηματολόγιο.
