Η παγκόσμια μονοθεματική σκηνή του έργου: «Πανικός με τον κορωνοϊό-φονιά!» παρακολουθείται καθημερινά με τρόμο από θεατές και ειδικούς. Υπάρχουν, ωστόσο, και λιγοστοί που αρνούνται να αποδεχτούν τον πρωταγωνιστή! Είναι εκείνοι που αδιαφορούν, σαν να παρακολουθούν θέατρο του παραλόγου, που δεν το καταλαβαίνουν κι επαναστατούν.
Ισως αξίζει, λοιπόν, να φωτιστεί λίγο αυτό το θέατρο με επιπλέον προβολείς της επιστήμης. Για όσους «τυφλούς»+ δεν βλέπουν τα τεκταινόμενα στη σκηνή. Για όσους ακούν, αλλά δεν θέλουν να δουν. Για τους αρνητές της επιστήμης, που πιστεύουν πως κατέχουν την απόλυτη αλήθεια! Οπως μερικοί ιερωμένοι, νομικοί, και θολοί ακτιβιστές, που κατέχουν τάχα την αλήθεια της επιστήμης! Για όλους εκείνους που δεν πείθονται γιατί δεν πιστεύουν καν ότι υπάρχει πρωταγωνιστής στο μαύρο θέατρο, ενώ έχει και τρανό όνομα: COVID-19! Για όσους πιστεύουν πως κάποιοι θα τους εξοντώσουν με όπλο ένα επιστημονικό εμβόλιο!
Αν έβγαζαν, όμως, το τυφλοπάνι από το μυαλό τους θα έβλεπαν πως δεν βρισκόμαστε στην εποχή του Μαύρου Θανάτου, της πανώλης του 14ου αιώνα, που η σχετική επιστήμη ήταν ανύπαρκτη. Δίχως το τυφλοπάνι τους θα έβλεπαν κι όμοιούς τους να χάνουν τη ζωή, λόγω κορωνοϊού! Ή να την κερδίζουν χάρη στην επιστήμη! Για να διαλαλούν μετά πως είδαν και τον πρωταγωνιστή-φονιά∙ και πως πρέπει να πάρουν όλοι οι αρνητές τα όπλα – τα εμβόλια! Κι όχι να κρύβονται πίσω κι από τις σπάνιες και μικρές παρενέργειές τους.
Αλλά οι αρνητές επιμένουν πως τα εμβόλια, ειδικά τα σύγχρονα με RNA, είναι ύπουλοι φονιάδες! Θα αλλοιώσουν, λέει, το DNA τους, και θα φωτιστούν..! Και δεν το θέλουν! Δεν έχουν ανάγκη κανέναν φωτισμό∙ μήτε των επιστημόνων, που γνωρίζουν πέραν κάθε αμφιβολίας, ότι το RNA του εμβολίου καταστρέφεται μέσα σε λίγες μέρες…! Που με τα πολλά εκατομμύρια εμβόλια που έχουν γίνει παγκοσμίως καταδείχτηκε ότι είναι ασφαλή.
Μα, επειδή είναι αντιρρησίες ολκής, θα επικαλεσθούν και λιγοστούς επιστήμονες∙ κάποιους άσχετους με τη σύγχρονη μοριακή επιστήμη. Που αμφισβητούν κι αυτοί τα επιστημονικά επιτεύγματα, ενώ δεν αμφισβητούν την άγνοιά τους! Υπάρχουν και άλλοι που εκφράζουν πανικό κάθε φορά που αποκαλύπτεται μια νέα μετάλλαξη του ιού, ή ένα νέο του στέλεχος με πολλές μεταλλάξεις∙ προβλέπουν νέες συμφορές, παίζοντας με υποθέσεις και αριθμούς, ενώ μένουν μακριά από κάποιες άλλες επιστημονικές αλήθειες.
Μια τέτοια αλήθεια δείχνει το στέλεχος Δ, στο οποίο έχουν ενσωματωθεί 16 μεταλλάξεις για την πρωτεΐνη της ακίδας από όπου αγκιστρώνεται ο ιός να εισχωρήσει στο κύτταρο. Αλλη αλήθεια είναι ότι το νεότερο στέλεχος Ο έχει 32 μεταλλάξεις! Είναι όμως και πιο επικίνδυνα από το αρχικό, λόγω των πολλών μεταλλάξεων; Η απάντηση βρίσκεται στην αλήθεια ορισμένων εξελικτικών αρχών που διέπουν τα έμβια όντα∙ και τους ιούς, που σήμερα θεωρούνται ιδιότυπα έμβια συστήματα, κι όχι άσχετα με την εξελικτική δυναμική.
Μια γενική εξελικτική αρχή είναι ότι οι περισσότερες μεταλλάξεις είναι επιβλαβείς. Οι ελάχιστες που επιβιώνουν, ευνοούν την εξάπλωση του έμβιου συστήματος. Στην περίπτωση της COVID-19 η ωφέλειά του εξαρτάται από το αν επιβιώνουν στελέχη με μεταλλάξεις που μπορούν να προκαλέσουν μεγάλη μεταδοτικότητα και χαμηλή φονική ικανότητα.
Διότι αν ένα στέλεχος είναι πολύ τοξικό, θα σκοτώνει το θύμα του, μαζί και το ίδιο. Το στέλεχος Δ, π.χ., με μεγάλη μεταδοτικότητα, απλώθηκε πολύ στην Ιαπωνία σε σύντομο χρόνο, αλλά υπέστη και ραγδαία υποχώρηση-εκφυλισμό. Και το στέλεχος Ο δείχνει να υπακούει στις εξελικτικές αρχές: Υψηλή μεταδοτικότητα, ήπια συμπτώματα στο θύμα του. Κι ενώ δεν έχει αξιολογηθεί αυτό το εξελικτικό φαινόμενο, φαίνεται ιδιαίτερα ενθαρρυντικό.
Το φαινόμενο αυτό μάς εισάγει, ωστόσο, και σε άλλη βασική αρχή: Οι πολλές μεταλλάξεις οδηγούν σταδιακά σε εξελικτικό εκφυλισμό. Γι’ αυτό υπάρχει μοριακός μηχανισμός που διατηρεί έναν μέσο ρυθμό μεταλλακτικότητας στις έμβιες ομάδες∙ με τους RNΑ ιούς, όπως της COVID-19, και ο ιός της γρίπης, να έχουν πολύ υψηλή μεταλλακτικότητα.
Πότε θα συμβεί ο ολικός εκφυλισμός του κορωνοϊού, να μετατραπεί σε ενδημικό, δεν μπορεί να προβλεφθεί όσο μένουν πολλοί ανεμβολίαστοι. Και τούτο διότι ο ιός θα βρίσκει έδαφος να πολλαπλασιάζεται ραγδαία για να ενσωματώνει νέες μεταλλάξεις∙ κάποιες ίσως τοξικές∙ κάποιες να τον οπλίζουν να διαφεύγει των αντισωμάτων και των εμβολίων. Η φυσική του πορεία πάντως είναι να βαίνει μεταδοτικός, εκφυλιζόμενος σε μη φονικό.
Επί του παρόντος, ωστόσο, μπορεί να περιοριστεί, μέσω του ασφαλούς εμβολιασμού. Γι’ αυτό, αντί για πανικούς από τη μία, και πανηγύρια στον γάμο του Καραγκιόζη από την άλλη, είναι προτιμότερο να σκεφτόμαστε, πως μόνο με την αποδοχή της επιστήμης εξορκίζονται: Βλακεία, άγνοια, σύγχυση, επικίνδυνος αρνητισμός, στείρος ακτιβισμός.
Ο κ. Σταμάτης Ν. Αλαχιώτης είναι ομότιμος καθηγητής Γενετικής.
