Τους δέκα μεγαλύτερους κινδύνους για την ευρωπαϊκή και την παγκόσμια οικονομία επισημαίνει σε αφιέρωμά του το Bloomberg ενόψει της νέας χρονιάς που καταφθάνει. Πρόκειται για κινδύνους που συνδέονται κατά κύριο λόγο με την πανδημία, αλλά και με εμπορικές και γεωπολιτικές διαμάχες:
- Η μετάλλαξη Ομικρον. Η νέα μετάλλαξη μπορεί να οδηγήσει σε επιπλέον περιορισμούς στην οικονομική δραστηριότητα. Ακόμη και εάν αυτό συμβεί για διάστημα που δεν θα ξεπεράσει τους τρεις μήνες, η συνολική ανάπτυξη του 2022 θα δεχθεί ισχυρό πλήγμα. Αυτό θα ενέτεινε και τα προβλήματα εφοδιαστικής αλυσίδας που ήδη είναι έντονα.
- Ο πληθωρισμός. Οι αυξήσεις των τιμών απειλούν την οικονομία και η πρόβλεψη της πορείας του έχει αποδειχθεί δύσκολη υπόθεση όπως φαίνεται και από τα διλήμματα που έχουν σήμερα οι μεγάλες – και όχι μόνο – κεντρικές τράπεζες. Το πρόβλημα είναι σύνθετο γιατί νέοι περιορισμοί θα μπορούσαν να μειώσουν τιμές ενέργειας, αλλά να αυξήσουν τιμές καταναλωτικών προϊόντων.
- Αναταράξεις στις αγορές από πιο αυστηρή νομισματική πολιτική. Ο δείκτης S&P 500 βρίσκεται κοντά σε περιοχή φούσκας και οι τιμές των κατοικιών που αυξάνονται πιο πολύ από τα ενοίκια υποδηλώνουν ότι οι κίνδυνοι της αγοράς κατοικίας είναι μεγαλύτεροι από οποιαδήποτε άλλη στιγμή μετά την κρίση του 2007, σημειώνει το Bloomberg.
- Πολιτικές αναταραχές στην Ευρώπη. Η αλληλεγγύη μεταξύ των ηγετών που υποστηρίζουν το ευρωπαϊκό εγχείρημα και οι δράσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για να κρατήσει υπό έλεγχο το κόστος του κρατικού δανεισμού βοήθησαν την Ευρώπη να ξεπεράσει την κρίση του Covid. Το επόμενο έτος όμως υπάρχουν προκλήσεις. Μια διαμάχη για την ιταλική προεδρία τον Ιανουάριο θα μπορούσε να ανατρέψει τον εύθραυστο συνασπισμό στη Ρώμη. Η Γαλλία κατευθύνεται στις κάλπες τον Απρίλιο με τον πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν να αντιμετωπίζει προκλήσεις από τη Δεξιά. Εάν οι ευρωσκεπτικιστές αποκτήσουν δύναμη θα μπορούσαν να υπάρξουν νέες αναταράξεις στις ευρωπαϊκές αγορές ομολόγων, αναφέρεται.
- Η πρόκληση της δημοσιονομικής πολιτικής. Οι κυβερνήσεις ξόδεψαν πολλά για να στηρίξουν τους εργαζομένους και τις επιχειρήσεις στην πανδημία. Πολλές πλέον θέλουν να σφίξουν το ζωνάρι. Η υποχώρηση των δημόσιων δαπανών το 2022 θα ανέλθει σε περίπου 2,5% του παγκόσμιου ΑΕΠ, περίπου πέντε φορές μεγαλύτερη από τα μέτρα λιτότητας που επιβράδυναν την ανάκαμψη μετά την κρίση του 2008, σύμφωνα με εκτιμήσεις της UBS.
- Αρνητικές επιπτώσεις από το Brexit. Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Βρετανίας και της ΕΕ σχετικά με το Πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας – μια καταδικασμένη προσπάθεια να τετραγωνιστεί ο κύκλος ανοιχτών χερσαίων συνόρων και κλειστής τελωνειακής ένωσης – αναμένεται να συνεχιστούν το 2022. Η αβεβαιότητα θα έπληττε τις επιχειρηματικές επενδύσεις και θα υπονόμευε τη στερλίνα, ενισχύοντας τον πληθωρισμό και διαβρώνοντας τα πραγματικά εισοδήματα.
- Πείνα και ταραχές. Η πείνα είναι ιστορικός παράγοντας κοινωνικής αναταραχής. Ενας συνδυασμός των επιπτώσεων του Covid και της κακοκαιρίας έχει ωθήσει τις παγκόσμιες τιμές των τροφίμων κοντά σε υψηλά ρεκόρ και θα μπορούσε να τις διατηρήσει σε υψηλά επίπεδα το επόμενο έτος. Το τελευταίο σοκ στις τιμές των τροφίμων το 2011 προκάλεσε ένα κύμα λαϊκών διαμαρτυριών, ειδικά στη Μέση Ανατολή. Πολλές χώρες της περιοχής παραμένουν εκτεθειμένες.
- Γεωπολιτική σύγκρουση. Οποιαδήποτε κλιμάκωση μεταξύ της ηπειρωτικής Κίνας και της Ταϊβάν, από τον αποκλεισμό έως την πλήρη εισβολή, θα μπορούσε να βάλει στον χορό και άλλες παγκόσμιες δυνάμεις – συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ. Ενας πόλεμος υπερδυνάμεων είναι η χειρότερη περίπτωση, αλλά τα σενάρια εκτός αυτού περιλαμβάνουν κυρώσεις που θα παγώσουν τους δεσμούς μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου και κατάρρευση της παραγωγής ημιαγωγών στην Ταϊβάν που είναι ζωτικής σημασίας για την παγκόσμια παραγωγή όλων, από smartphone μέχρι αυτοκίνητα, αναφέρεται ακόμη.
- Προβλήματα σε αναδυόμενες αγορές. Μια αύξηση επιτοκίων από τη Fed θα μπορούσε να σημάνει απότομη προσγείωση για τις αναδυόμενες αγορές. Τα υψηλότερα επιτόκια των ΗΠΑ συνήθως ενισχύουν το δολάριο και προκαλούν εκροές κεφαλαίων – και μερικές φορές νομισματικές κρίσεις – στις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Μερικές χώρες είναι πιο ευάλωτες από άλλες. Το 2013 και το 2018 ήταν η Αργεντινή, η Νότια Αφρική και η Τουρκία που υπέφεραν περισσότερο.
- Οι προκλήσεις για την Κίνα. Το τρίτο τρίμηνο του 2021 η οικονομία της Κίνας πάτησε φρένο. Το συσσωρευμένο βάρος της ύφεσης στην αγορά ακινήτων λόγω της Evergrande, τα επαναλαμβανόμενα lockdowns λόγω πανδημίας και οι ελλείψεις ενέργειας έριξαν την οικονομική ανάπτυξη σε ετήσια βάση στο 0,8% – πολύ κάτω από τον ρυθμό του 6% του στόχου.
