Μερικές εργαστηριακές μελέτες παρέχουν ενδείξεις ότι το χάπι molnupiravir της Merck κατά της Covid-19 μπορεί να προκαλέσει σφάλματα στο γενετικό υλικό (DNA), κάτι που – θεωρητικά τουλάχιστον – θα μπορούσε να βλάψει ένα αναπτυσσόμενο έμβρυο, τα γεννητικά κύτταρα ή και τα παιδιά.
Η αμερικανική φαρμακοβιομηχανία επιμένει ότι, σύμφωνα με τις δικές της μελέτες, δεν υπάρχει καμία ένδειξη πώς το χάπι της προκαλεί μεταλλάξεις του DNA.
Το πολλά υποσχόμενο αντιικό χάπι μειώνει κατά 30% (και όχι κατά 50% όπως είχε αρχικά ανακοινωθεί) τον κίνδυνο νοσηλείας και θανάτου λόγω της λοίμωξης Covid-19, εφόσον χορηγηθεί μέσα σε πέντε μέρες από την εμφάνιση των συμπτωμάτων, ενώ επίσης ελπίζεται ότι θα είναι αποτελεσματικό κατά της νέας παραλλαγής Όμικρον, κάτι όμως που μένει να επιβεβαιωθεί.
Ανησυχίες
Ορισμένοι επιστήμονες ωστόσο συνεχίζουν να εγείρουν ανησυχίες για την πιθανότητα το φάρμακο να προκαλεί μεταλλάξεις στο ανθρώπινο DNA, σύμφωνα με τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης» και το «Nature».
Δύο εβδομάδες αφότου η επιτροπή ειδικών της Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ ψήφισε στις 30 Νοεμβρίου με μικρή πλειοψηφία (13-10) υπέρ της επείγουσας έγκρισης του νέου φαρμάκου, η FDA ακόμη εξετάζει το ζήτημα και δεν έχει δημοσιοποιήσει την απόφασή της, κάτι που πιθανώς προδίδει αβεβαιότητες από την πλευρά της. Ένα από τα κυριότερα ερωτήματα είναι αν το χάπι μπορεί να επιφέρει μεταλλάξεις στο DNA του ασθενούς, καθώς αρκετά μέλη της συμβουλευτικής επιτροπής ζήτησαν το χάπι να μην χορηγείται σε παιδιά έως 18 ετών και σε εγκύους.
Οι επιστήμονες εμφανίζονται ανήσυχοι για την περίπτωση να υπάρχει κίνδυνος να γεννηθούν μωρά με εκ γενετής προβλήματα. «Θέλουμε να μειώσουμε κατά 30% τον κίνδυνο για τη μητέρα, ενώ θα εκθέσουμε το έμβρυο σε πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο βλάβης από αυτό το φάρμακο; Η απάντησή μου είναι όχι και δεν υπάρχει περίπτωση που θα συμβούλευα μια έγκυο να πάρει αυτό το φάρμακο», σχολίασε ο δρ Τζέημς Χίλντρεθ, πρόεδρος του Ιατρικού Κολλεγίου Meharry του Τενεσί και μέλος της επιτροπής συμβούλων της FDA, ο οποίος τάχθηκε κατά της έγκρισης του χαπιού. Ορισμένοι άλλοι επιστήμονες σύμβουλοι της FDA δεν αποκλείουν ότι οι κίνδυνοι μπορεί να αφορούν και άλλους ασθενείς, όπως τους άνδρες που θέλουν να γίνουν πατέρες.
Το molnupiravir ενσωματώνει τη δραστική ουσία του στο RNA του κορονοϊού, προκαλώντας γενετικά σφάλματα στον ιό και εμποδίζοντας έτσι τον πολλαπλασιασμό του, πράγμα που βοηθά τον οργανισμό του ασθενούς να αμυνθεί. Το κρίσιμο ερώτημα είναι κατά πόσο το χάπι μπορεί να προκαλέσει σφάλματα και στο DNA του ανθρώπου ή του εμβρύου.
«Αν ήμουν έγκυος δεν θα έπαιρνα το χάπι»
Μια ομάδα ερευνητών του Πανεπιστημίου της Β. Καρολίνα μελέτησε τη δράση του φαρμάκου σε κύτταρα τρωκτικών και βρήκε ότι πράγματι επέφερε μεταλλάξεις στο DNA των ζώων, οι οποίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε καρκίνο ή σε ελαττώματα του εμβρύου. Το ερώτημα είναι αν κάτι παρόμοιο μπορεί να συμβεί και στους ανθρώπους. Οι επιστήμονες της Merck, αντιτιθέμενοι στην ανωτέρω έρευνα, αντέτειναν ότι τα κύτταρα των ζώων εκτέθηκαν για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ό,τι θα εκτίθενται οι ασθενείς με Covid-19, καθώς η θεραπεία τους με συνολικά 40 χάπια διαρκεί μόνο πέντε μέρες. Επίσης γνωστοποίησαν ότι στα δικά τους πειράματα με τρωκτικά δεν βρήκαν καθόλου σημάδια γενετικών μεταλλάξεων, αν και δεν έχουν δώσει στη δημοσιότητα τα πλήρη στοιχεία της μελέτης τους.
«Αν ήμουν έγκυος, δεν θα έπαιρνα αυτό το χάπι. Ίσως ακόμη δεν θα το έδινα σε ένα παιδί, σε έναν έφηβο, σε οποιονδήποτε του οποίου τα κύτταρα ακόμη διαιρούνται και διαφοροποιούνται με υψηλούς ρυθμούς», δήλωσε η δρ Ελίζαμπεθ Κάμπελ του Πανεπιστημίου Ροκφέλερ της Νέας Υόρκης. Στη Βρετανία – την πρώτη χώρα που ενέκρινε επειγόντως το χάπι της Merck στις 4 Νοεμβρίου – οι υγειονομικές αρχές έχουν αναφέρει ότι το χάπι της Merck δεν πρέπει να δίνεται στις έγκυες ή θηλάζουσες γυναίκες.
Μπορεί να οδηγήσει στην ανάδυση νέας επικίνδυνης παραλλαγής;
Άλλοι επιστήμονες ανησυχούν μήπως η σκόπιμη πρόκληση μεταλλάξεων από το φάρμακο της Merck στο γενετικό υλικό του κορονοϊού οδηγήσει τελικά στην ανάδυση μιας πιο επικίνδυνης παραλλαγής του, κάτι όχι πολύ πιθανό αλλά όχι και απίθανο, ιδίως στην περίπτωση ανοσοκατεσταλμένων ασθενών.
Σε μερικές εβδομάδες η Pfizer αναμένεται να λάβει «πράσινο φως» για το δικό της αντιικό χάπι Paxlovid, που φέρεται να είναι πιο αποτελεσματικό από της Merck (μείωση του κινδύνου νοσηλείας και θανάτου έως 89%) και, επειδή έχει διαφορετικό μηχανισμό δράσης, φαίνεται να μην ενέχει κινδύνους πρόκλησης γενετικών μεταλλάξεων.
Όμως το φάρμακο της Merck αναμένεται να είναι πιο ευρέως διαθέσιμο από ό,τι της Pfizer τους επόμενους μήνες, σε μια συγκυρία που λόγω και της Όμικρον φαίνεται να «φουντώνει» ένα νέο πανδημικό κύμα. Για ανθρώπους ηλικιωμένους και με υποκείμενα νοσήματα που κινδυνεύουν περισσότερο να αρρωστήσουν βαριά από τον κορονοϊό, τα οφέλη του χαπιού του Merck φαίνεται να είναι περισσότερα από τους κινδύνους, σύμφωνα με τους περισσότερους επιστήμονες. Η Merck διαβεβαίωσε τη συμβουλευτική επιτροπή ειδικών της FDA ότι θα ξεκινήσει πρόγραμμα επιτήρησης των εγκύων που θα πάρουν το χάπι της.
Τα μονοκλωνικά αντισώματα μειώνουν έως κατά 85% τον κίνδυνο βαριάς Covid-19, όμως είναι πολύ ακριβά, όχι ευρέως διαθέσιμα και επιπλέον πρέπει να χορηγούνται ενδοφλέβια, άρα έχουν μειονεκτήματα σε σχέση με τα αντιικά χάπια.
