«Όμικρον» – Μπορεί να είναι το τέλος της πανδημίας; – Δεδομένα, ερωτηματικά και σενάρια

Από τη στιγμή που εντοπίστηκε η παραλλαγή Όμικρον, οι επιστήμονες είναι «στις μύτες των ποδιών τους» για να μπορέσουν να αξιολογήσουν τη νέα απειλή. Τα βασικά ερωτηματικά ήταν αν η συγκεκριμένη παραλλαγή, που έχει πολλές μεταλλάξεις στην πρωτεΐνη ακίδα της, είναι πιο μεταδοτική, πιο παθογόνα και αν την καλύπτουν τα εμβόλια που έχουν δημιουργηθεί για τον κορωνοϊό.

Σύμφωνα με ό, τι έχει γίνει γνωστό με τα μέχρι τώρα δεδομένα, υπάρχουν τόσο ενθαρρυντικές εκτιμήσεις, όσο και «άγνωστοι Χ» σχετικά με το νέο παραλλαγμένο στέλεχος.

Η «Όμικρον» από την πρώτη στιγμή που εντοπίστηκε  στη Νότια Αφρική φάνηκε ότι είναι περισσότερο μεταδοτική. Ήδη, άλλωστε έχει κάνει την εμφάνισή της σε 40 τουλάχιστον χώρες και περιοχές.

Ο χάρτης της διασποράς της «Όμικρον»

Αριθμός ρεκόρ στα κρούσματα στη Νότια Αφρική

Σήμερα, η Νότια Αφρική ανακοίνωσε σχεδόν 20.000 νέα κρούσματα της Covid-19, αριθμό ρεκόρ από την ημέρα που εντοπίστηκε η «Όμικρον», καθώς και 36 θανάτους που σχετίζονται με την ασθένεια αυτή.

Δεν είναι σαφές προς το παρόν πόσες από τις νέες μολύνσεις προκλήθηκαν από την Όμικρον, δεδομένου ότι αναλύεται μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό των δειγμάτων που συλλέγονται. Οι ειδικοί ωστόσο πιστεύουν ότι η παραλλαγή αυτή προκαλεί το τέταρτο κύμα της πανδημίας στη Νότια Αφρική.

Με βάση τα στοιχεία του Εθνικού Ινστιτούτου Μεταδοτικών Ασθενειών (NICD), τα επιβεβαιωμένα κρούσματα στη χώρα ανέρχονται πλέον σε 3,071 εκατομμύρια και περισσότεροι από 90.000 άνθρωποι έχουν πεθάνει από την αρχή της πανδημίας.

Πιο ήπια τα συμπτώματα

Σήμερα ανακοινώθηκαν 19.842 νέα κρούσματα, από 13.147 που ήταν χθες. Σύμφωνα με τις πρώτες ενδείξεις, η «Όμικρον» είναι πιο μεταδοτική από τις προηγούμενες παραλλαγές, αλλά τα συμπτώματα είναι πιο ήπια, ιδίως για τους εμβολιασμένους ασθενείς. Όμως οι οικονομικές συνέπειες για τη Νότια Αφρική, στην οποία έχουν επιβληθεί ταξιδιωτικοί περιορισμοί από πολλές χώρες του κόσμου, ήταν καταστροφικές.

Ένας από τους μεγαλύτερους, ιδιωτικούς νοσοκομειακούς ομίλους, ο Netcare, ανέφερε ότι οι ασθενείς με την παραλλαγή Όμικρον παρουσιάζουν πολύ ηπιότερα συμπτώματα, σε σύγκριση με τις προηγούμενες παραλλαγές.

«Σχεδόν όλοι τους έχουν ελαφρά έως μέτρια συμπτώματα, παρόμοια με της γρίπης, όπως μπουκωμένη μύτη ή καταρροή, πονοκέφαλο, ερεθισμένο λαιμό», ανέφερε σε ανακοίνωσή του ο γενικός διευθυντής του ομίλου, Ρίτσαρντ Φρίντλαντ. Σχεδόν στο 90% των περιπτώσεων, στους ασθενείς που εισήχθησαν σε νοσοκομεία μετά την έναρξη του τέταρτου κύματος δεν χρειάστηκε να χορηγηθεί οξυγόνο.

Ο πρόεδρος Σίριλ Ραμαφόζα πρόκειται να συναντηθεί με τους ειδικούς που διαχειρίζονται την πανδημία αυτήν την εβδομάδα για να αποφασίσει εάν να ληφθούν περαιτέρω περιοριστικά μέτρα. Κάτι τέτοιο δεν φαίνεται πιθανό πάντως, δεδομένου ότι τα νοσοκομεία δεν αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα λόγω πληθώρας ασθενών, όπως συνέβαινε στα προηγούμενα κύματα.

Νωρίτερα σήμερα η Νοτιοαφρικανική Υπηρεσία Υγείας SAHPRA ενέκρινε τη χορήγηση μιας τρίτης, αναμνηστικής δόσης του εμβολίου της Pfizer για όλους τους ενήλικους και για τους ανοσοκατεσταλμένους εφήβους ηλικίας 12-17 ετών.

Η εικόνα από τη Βρετανία επιβεβαιώνει τη μεγάλη μεταδοτικότητα

Μια ιδιαίτερα ανησυχητική δήλωση για την πορεία της «Όμικρον» στη Βρετανία έκανε ο καθηγητής Νιλ Φέργκιουσον, σημειώνοντας ότι η εξάπλωση της νέας παραλλαγής του κορωνοϊού εμφανίζεται να διπλασιάζεται κάθε δύο με τρεις ημέρες. Ακόμη, πρόσθεσε ότι ενδέχεται ως αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης, να κριθεί απαραίτητη η επιβολή νέων lockdown.

Ο Φέργκιουσον, μέλος της Επιστημονικής Συμβουλευτικής Ομάδας Έκτακτης Ανάγκης (Sage) της βρετανικής κυβέρνησης και επικεφαλής της ομάδας που αναπτύσσει επιδημιολογικά μοντέλα στο Κολέγιο Imperial του Λονδίνου, δήλωσε στο BBC Radio 4 την Τετάρτη ότι η παραλλαγή Όμικρον είναι πιθανό να κυριαρχήσει στη Βρετανία πριν τα Χριστούγεννα.

«Με αυτό τον ρυθμό είναι πιθανό να επικρατήσει επί της Δέλτα πριν τα Χριστούγεννα. Είναι δύσκολο να ορίσουμε το πότε ακριβώς», εξήγησε ο Φέργκιουσον, εκφράζοντας την προσωπική του άποψη για την υπόθεση.

«Θα αρχίσουμε να βλέπουμε τις επιπτώσεις της νέας παραλλαγής στους συνολικούς αριθμούς των κρουσμάτων – προς το παρόν, κατά πάσα πιθανότητα αντιπροσωπεύει μόλις το 2-3% όλων των κρουσμάτων, οπότε δεν είναι εμφανείς, όμως μέσα σε μία έως δύο εβδομάδες θα αρχίσουμε να παρατηρούμε αξιοσημείωτη αύξηση και στα κρούσματα».

Δήλωσε ότι μέχρι στιγμής τα κρούσματα της «Όμικρον» είναι πιο αυξημένα στο Λονδίνο και στη Σκωτία. «Το Λονδίνο είναι αναμενόμενο, επειδή εκεί πηγαίνουν οι περισσότεροι διεθνείς ταξιδιώτες», επεσήμανε, προσθέτοντας ότι δεν είναι εξίσου σαφείς οι λόγοι για την ταχύτερη εξάπλωση της παραλλαγής στη Σκωτία. Ο Φέργκιουσον υπέθεσε ότι υπάρχει περίπτωση το γεγονός να συνδέεται με την σύνοδο Cop26 στη Γλασκώβη.

Ο αριθμός κρουσμάτων της αρχικής παραλλαγής Όμικρον στη Βρετανία αυξήθηκε από τα 101 στα 473 την Τρίτη, με τη Σκωτία να ανακοινώνει επιστροφή στην τηλεργασία.

Είναι πιο παθογόνα;

Στο ερώτημα αν η νέα παραλλαγή είναι πιο παθογόνα, με τα μέχρι τώρα στοιχεία δεν μπορούμε να απαντήσουμε με ακρίβεια, αλλά οι εκτιμήσεις είναι ενθαρρυντικές.

Αναλυτικότερα, ο Ηλίας Μόσιαλος, καθηγητής Πολιτικής της Υγείας, ο οποίος συνόψισε σε 14 ερωταπαντήσεις τι γνωρίζουμε μέχρι τώρα για την «Όμικρον» τόνισε, ανάμεσα σε άλλα, «θα ξέρουμε με ασφάλεια για την μετάδοση, την εισαγωγή στα νοσοκομεία ή την σοβαρότερη έκβαση της νόσου αν κάποιος κολλήσει την Όμικρον, αλλά και την αναγωγή ανά ηλικία ή κατάσταση εμβολιασμού (πλήρως/ατελώς/2 ή 3 δόσεις) σε διάστημα μικρότερο από 2 εβδομάδες από τα επιδημιολογικά και τα κλινικά δεδομένα που συλλέγονται. Αυτά θα συμπληρώσουν την εικόνα των υπαρχόντων εργαστηριακών δεδομένων».

Ο κ. Μόσιαλος μίλησε για την «Όμικρον» και στο δελτίο ειδήσεων του ΣΚΑΪ:

Την καλύπτουν τα εμβόλια;

Στο μεγάλο ερώτημα αν τα υπάρχοντα εμβόλια καλύπτουν τη νέα παραλλαγή, σήμερα Pfizer και BioNTech απάντησαν σε σχέση με το δικό τους σκεύασμα. Αναλυτικότερα, η προστασία που προσφέρουν οι πρώτες δύο δόσεις του εμβολίου παρουσιάζει σημαντική πτώση έναντι της «Όμικρον», όμως η αναμνηστική δόση εξουδετερώνει αποτελεσματικά τη νέα παραλλαγή του κορωνοϊού, ανακοίνωσαν οι δύο εταιρείες επικαλούμενες προκαταρκτικά δεδομένα.

Στην πρώτη επίσημη ανακοίνωση φαρμακοβιομηχανίας για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων απέναντι στην «Όμικρον», οι δύο εταιρείες αναφέρουν ότι η αναμνηστική δόση ανεβάζει τα επίπεδα εξουδετερωτικών αντισωμάτων κατά 25 φορές. Κάτι που αν ισχύει σίγουρα είναι ιδιαίτερα θετικό απέναντι στη νέα απειλή, ενώ υπογραμμίζει για μια ακόμα φορά και την αξία του εμβολιασμού.

Το καλό σενάριο

Όπως είναι φανερό από όλα τα παραπάνω, τα ερωτηματικά για την «Όμικρον» είναι ακόμα αρκετά, όμως αν πάρουμε το καλό σενάριο, ίσως να έχουμε ήδη να αντιμετωπίσουμε μια πιο μεταδοτική παραλλαγή του κορωνοϊού που όμως θα είναι λιγότερο παθογόνα. Αυτό έρχεται να «κουμπώσει» με ό, τι έλεγαν από την αρχή της πανδημίας οι επιστήμονες: ότι όσο ο κορωνοϊός μεταλλάσσεται θα χάνει και την ισχύ του. Έτσι, υπάρχει η ισχυρή πιθανότητα η Covid-19 να γίνει μια ενδημική νόσος.

Μέχρι τότε, τα όπλα απέναντι στον κορωνοϊό παραμένουν τα ίδια: μέτρα αυτοπροστασίας, εμβολιασμοί και ενίσχυση των συστημάτων υγείας για να υπάρχουν όσο το δυνατόν λιγότερες απώλειες μέχρι να έρθει το τέλος της πανδημίας…