Κοινός τόπος είναι σήμερα ότι η ελληνική οικονομία εισέρχεται σε έναν πολυετή ανοδικό κύκλο ισχυρής ανάπτυξης, με την αύξηση του ΑΕΠ να εκτιμάται εφέτος στην περιοχή του 7,5% και το 2022 στο 4,5%-5%, καθώς οι ροές από το Ταμείο Ανάκαμψης και το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, που φτάνουν συνολικά έως το 2026 τα 101 δισ. ευρώ, παρέχουν πρωτοφανή συνδυαστική στήριξη, την ώρα που παρατηρείται έκρηξη των επιχειρηματικών deals σε όλο το φάσμα της πραγματικής οικονομίας. Τον τελευταίο χρόνο μάλιστα όλο και περισσότερες πολυεθνικές εταιρείες (συμπεριλαμβανομένων των Microsoft, Pfizer, Oracle, Cisco, Team Viewer, Volkswagen, Amazon Web Services κ.λπ.) επενδύουν στην Ελλάδα, μια εξέλιξη που αντανακλάται και στη βελτιούμενη κατάταξη της Ελλάδας ως ενός όλο και πιο ελκυστικού επενδυτικού προορισμού (άνοδος έξι θέσεων στην Ευρώπη, από 29η το 2019 σε 23η το 2020).
Εμπιστοσύνη
Οι επιχειρηματικές συμφωνίες των private equity funds δείχνουν την εμπιστοσύνη στην ελληνική οικονομία, κυρίως όμως κατέστησαν εμφανές ότι στα ελληνικά περιουσιακά στοιχεία υπάρχει αξία.
Ακόμα και το ελληνικό οικοσύστημα των startups φαίνεται να αποκτά στοιχεία ωριμότητας, ενώ εκτιμάται ότι η αξία τους από τα 6 δισ. ευρώ θα τριπλασιαστεί στα 15 δισ. ευρώ εντός της προσεχούς πενταετίας. Ενδεικτικό της δυναμικής που αποκτούν σταδιακά οι ελληνικές νεοφυείς εταιρείες είναι ότι στην Ελλάδα σήμερα υπάρχουν – ή βρίσκονται ένα βήμα πριν από την κατάκτηση του τίτλου – τουλάχιστον πέντε startups-unicorns, ήτοι εταιρείες με κεφαλαιοποίηση άνω του $1 δισ.
Πρόκειται για τις εταιρείες Viva, Persado, Peoplecert, Blueground, Skroutz. Σε αυτές, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΣΕΒ, πρόκειται να προστεθούν το επόμενο διάστημα τουλάχιστον άλλες πέντε εταιρείες αυτού του μεγέθους, με την Ελλάδα να φιλοδοξεί το 5%-10% της ευρωπαϊκής «παραγωγής» «μονόκερων», που σήμερα φτάνουν τους 125, να προέρχεται από τη χώρα μας (η δημιουργία unicorns αποτελεί στοίχημα για κάθε νεοφυές οικοσύστημα, αφού δείχνει την ικανότητα μιας χώρας να δημιουργεί καινοτόμες εταιρείες μεγάλου μεγέθους).
Επενδυτικό κενό
Οι προσδοκίες ότι οι ροές των 101 δισ. ευρώ θα καλύψουν το επενδυτικό κενό που άφησε η 10ετής κρίση χρέους παραμένουν, την ώρα που οι τουριστικές εισπράξεις εκτιμάται πως από τα 18 δισ. ευρώ το 2019 και τα 11 δισ. ευρώ εφέτος θα κυμανθούν στα 30 δισ. ευρώ το 2026, ενώ στη βιομηχανία η διείσδυση στις διεθνείς αγορές είναι το κερδισμένο στοίχημα της πανδημίας και η βασική πρόκληση του μέλλοντος. Στον τομέα της ενέργειας οι επενδύσεις αναμένεται να φθάσουν τα 40-50 δισ. ευρώ την ερχόμενη 10ετία. Η πληροφορική βρίσκεται σε τροχιά κάλυψης του ψηφιακού κενού με την ΕΕ μέσω επενδύσεων 7 δισ. ευρώ τα επόμενα χρόνια, ενώ οι επενδύσεις σε υποδομές και κατοικίες αναμένεται με ορίζοντα το 2026 να κινούνται επίσης σε μέσα επίπεδα στο 7% του ΑΕΠ.
Και ενώ έως πριν από λίγες ημέρες το ερώτημα των αναλυτών ήταν το πού μπορεί να φθάσει το κόστος για την ελληνική οικονομία από την αύξηση των τιμών ενέργειας, του πληθωρισμού και της επικείμενης νομισματικής σύσφιγξης, το οποίο και υπολογιζόταν στο 0,3%-0,5% του ΑΕΠ για το 2022, ήρθε η μετάλλαξη Ομικρον να θολώσει το τοπίο, αφού μπορεί να εκτινάξει το συνολικό κόστος της πανδημίας, το οποίο βάσει των κυβερνητικών παρεμβάσεων εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στα 43,5 δισ. ευρώ έως το 2022. Η Eurobank Equities υπολόγισε π.χ. ότι το κόστος για την ελληνική οικονομία από ένα πλήρες lockdown δύο εβδομάδων κυμαίνεται σε 1-1,2 δισ. ευρώ, ή 0,6%-0,7% του ΑΕΠ. Η μετάλλαξη, όπως εκτίμησε μάλιστα η DBR, απειλεί και την ανάκαμψη του ελληνικού τουρισμού, λόγω του χαμηλού εμβολιαστικού ποσοστού στη χώρα, σημειώνοντας ότι το 2021 η τουριστική βιομηχανία της Ελλάδας υπήρξε δυναμικότερη σε σχέση με άλλους ανταγωνιστικούς προορισμούς, με τον τομέα, αν το επιτρέψει η επιδημιολογική κατάσταση, να παραμένει σε τροχιά ανάκαμψης και το 2022.
Ακόμα και αν έχουμε lockdowns σε ορισμένα μέρη του κόσμου, η εμπειρία των 18 μηνών πανδημίας δείχνει ότι οι οικονομίες μπορούν να προσαρ-μοστούν
Κύμα μολύνσεων
Σύμφωνα με τη Moody’s, αν η μετάλλαξη οδηγήσει σε ένα νέο κύμα μολύνσεων, οι οικονομίες που θα πληγούν περισσότερο θα είναι αυτές με χαμηλότερα ποσοστά εμβολιασμού, μεγαλύτερη εξάρτηση από τον τουρισμό και χαμηλότερη ικανότητα παροχής πρόσθετης δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής στήριξης, ενώ αν υποχωρήσει η διάθεση για την ανάληψη επενδυτικού ρίσκου μπορεί να επηρεαστούν και οι εκδόσεις ομολόγων χωρών και εταιρειών (κυρίως από τις αναδυόμενες αγορές) με μεγάλες χρηματοδοτικές ανάγκες.
«Οχι πάλι. Εκεί που νομίζαμε πως τα χειρότερα πέρασαν, ήρθε η μετάλλαξη Ομικρον να θολώσει βραχυπρόθεσμα τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας για το 2022 και να μας υπενθυμίσει ότι η πανδημία απέχει ακόμη από το να θεωρηθεί πως έχει τελειώσει» ανέφερε και η ING. Στο βασικό της σενάριο, εκτιμά ότι η Ομικρον δεν θα αλλάξει το παιχνίδι και θα επηρεάσει στην καλύτερη περίπτωση ορισμένες κυβερνήσεις στο να προχωρήσουν σε πρόσθετα περιοριστικά μέτρα, κάτι που εξέταζαν ούτως ή άλλως ορισμένες, καθώς το τέταρτο κύμα της πανδημίας βρίσκεται σε εξέλιξη.
Ετσι, ακόμα και αν έχουμε lockdowns σε ορισμένα μέρη του κόσμου, η εμπειρία των 18 μηνών πανδημίας δείχνει ότι οι οικονομίες μπορούν να προσαρμοστούν, καθώς με κάθε lockdown οι δυσμενείς επιπτώσεις στις οικονομίες γίνονται ασθενέστερες. Αν η Ομικρον είναι περισσότερο μεταδοτική, αλλά ήπια όσον αφορά τη θνητότητα, στην ουσία θα επιταχυνθεί μάλιστα η ανοσία της αγέλης, με προφανείς επιπτώσεις στις οικονομίες και στις αγορές. Αν βέβαια τα πράγματα είναι διαφορετικά, το αρνητικό σενάριο μπορούν να το φανταστούν όλοι, αναφέρει.
Κινητικότητα και ΑΕΠ
Οι οικονομολόγοι για την Ευρώπη της Citigroup εκτίμησαν ότι καθώς η σχέση μεταξύ της έντασης της πανδημίας και της κινητικότητας των ανθρώπων έχει αμβλυνθεί, όπως και η σχέση μεταξύ κινητικότητας και του ΑΕΠ, ανάλογα με το εάν τα εμβολιασμένα άτομα συμπεριληφθούν ή όχι στα νέα πιθανά lockdowns από το νέο κύμα της πανδημίας, το εβδομαδιαίο «κόστος» για τις οικονομίες θα μπορούσε να κυμανθεί μεταξύ 0,2% και 0,5% του ΑΕΠ (σε τριμηνιαία βάση), από 1% κατά τα προηγούμενα lockdowns.
Για την Capital Economics, αν η μετάλλαξη είναι πολύ μεταδοτική, θα μπορούσε να αυξήσει τα προβλήματα της παγκόσμιας οικονομίας στους τομείς της εφοδιαστικής αλυσίδας και της αγοράς εργασίας, εκτοξεύοντας τον πληθωρισμό με αντίκτυπο και στη νομισματική πολιτική των κεντρικών τραπεζών.
Πάντως η Fitch εκτίμησε ότι και στα αρνητικά σενάρια, συγχρονισμένη παγκόσμια ύφεση, όπως αυτή που παρατηρήθηκε κατά το πρώτο εξάμηνο του 2020, είναι απίθανη, όμως η αύξηση του πληθωρισμού θα περιπλέξει τις μακροοικονομικές, δημοσιονομικές και νομισματικές αντιδράσεις εάν η νέα μετάλλαξη τελικά επικρατήσει. Για την UBS, θα χρειαστούν εβδομάδες για να προσδιορίσουν οι επιστήμονες την ευαισθησία της νέας παραλλαγής σε αντισώματα και εμβόλια, ενώ με βάση τις έως τώρα πληροφορίες δεν δικαιολογείται μια αλλαγή των προσδοκιών για τις οικονομίες και τις αγορές.
Αν βέβαια η μετάλλαξη αυτή αποδειχθεί εξαιρετικά ανθεκτική στα εμβόλια, τα αντισώματα και τις αντι-ιικές θεραπείες και οι ισχυρές οικονομίες εφαρμόσουν ταχύτερα και πιο αυστηρά περιοριστικά μέτρα, τότε αναμφίβολα θα επηρεαστούν και οι οικονομίες.
ΟΟΣΑ: απειλή για την παγκόσμια ανάκαμψη
Η Ομικρον μπορεί να αποτελέσει απειλή για την παγκόσμια ανάκαμψη, προειδοποίησε και ο ΟΟΣΑ, σημειώνοντας πως το κόστος για τον εμβολιασμό του παγκόσμιου πληθυσμού κατά της COVID-19 κυμαίνεται στα 50 δισ. δολ., την ώρα που μόνο οι χώρες της G20 έχουν ξοδέψει 10 τρισ. δολ. για να αντιμετωπίσουν τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας.
Το πιο πιθανό σενάριο είναι να υπάρξει ένα χτύπημα στις οικονομίες, αλλά δεν αναμένεται να είναι αρκετό ώστε να εκτροχιάσει την ανάκαμψη
Πρεμ Γουάτσα: «Η Ελλάδα μετέτρεψε την κρίση σε ευκαιρία»
Ο Πρεμ Γουάτσα, πρόεδρος και CEO Fairfax, στο συνέδριο Reinventing Greece που διοργάνωσε τις προηγούμενες μέρες ο ΣΕΒ, εκτίμησε πως η Ελλάδα έχει γυρίσει σελίδα. Μετέτρεψε την κρίση σε ευκαιρία. Η κυβέρνηση κάνει πραγματικές τομές που έχουν αλλάξει το επενδυτικό κλίμα και προσελκύει ξένα κεφάλαια. Πλέον υπάρχουν σημαντικές ευκαιρίες στη χώρα και παρατηρούμε πως έχει αλλάξει η νοοτροπία, ενώ καθώς υπάρχουν τεράστιες προοπτικές αναμένεται τα επόμενα χρόνια να δούμε έκρηξη των επενδύσεων. Από την πλευρά του ο Νίκος Σταθόπουλος, πρόεδρος της BC Partners, ανέφερε στο ίδιο συνέδριο πως αν και η Ελλάδα παραμένει μια μικρή αγορά, καθώς έχουν συντελεστεί μεγάλες αλλαγές την τελευταία διετία, θα μπορούσαν να την καταστήσουν αν εξασφαλιστεί σταθερότητα και ανάπτυξη ελκυστικό επενδυτικό προορισμό.
Τα σενάρια για το τοπίο που θα διαμορφωθεί την επόμενη μέρα
Οι επιπτώσεις από την εξάπλωση, οι κίνδυνοι εκτροχιασμού και οι προβλέψεις για την ανάπτυξη
«Αντιμετωπίζουμε μια περίοδο αβεβαιότητας αναφορικά με την αποτελεσματικότητα των εμβολίων στη νέα μετάλλαξη, αλλά για να έχουμε πιο ξεκάθαρη εικόνα μπορεί να χρειαστούν δύο εβδομάδες» σημείωσε ο ιαπωνικός κολοσσός Mizuho, εκτιμώντας ότι το πιθανότερο σενάριο είναι να υπάρξει μια σειρά περιορισμένων lockdowns, με τους επενδυτές και τις κεντρικές τράπεζες να αναθεωρούν πτωτικά τις προβλέψεις τους για την ανάπτυξη.
Το πιο πιθανό σενάριο είναι να υπάρξει ένα χτύπημα στις οικονομίες, αλλά δεν αναμένουμε να είναι αρκετό ώστε να εκτροχιάσει την ανάκαμψη, εκτίμησαν οι αναλυτές της JPMorgan Asset Management, με τη Morgan Stanley να αναμένει περιορισμένες επιπτώσεις στις οικονομίες το 4ο τρίμηνο και μεγαλύτερες επιπτώσεις, ανάλογα και με την επιθετικότητα της μετάλλαξης, το 1ο τρίμηνο του 2022.
Η Bank of America εξέδωσε τρία σενάρια σχετικά με τις επιπτώσεις από την εξάπλωση Ομικρον:
- Στο πρώτο, το ήπια αρνητικό σενάριο, το οποίο θεωρείται και το πιο πιθανό, η μετάλλαξη Ομικρον εμφανίζει υψηλή μεταδοτικότητα, μικρές αλλαγές στη σοβαρότητα της νόσου και ήπια μείωση στην αποτελεσματικότητα των εμβολίων, κάτι που θα οδηγήσει σε οριακή (και στοχευμένη) αυστηροποίηση των περιοριστικών μέτρων, με ανάλογες επιπτώσεις στις οικονομίες.
- Στο δεύτερο, το πολύ αρνητικό σενάριο και λιγότερο πιθανό, η Ομικρον αποδεικνύεται πολύ πιο μεταδοτική, με σημαντική ανοσία στα εμβόλια, επηρεάζοντας τα συστήματα υγείας, ενώ τα γενικευμένα περιοριστικά μέτρα οδηγούν σε σημαντικές επιπτώσεις στις οικονομίες και στις αγορές, αν και η προοπτική προσαρμοσμένων εμβολίων και φαρμάκων θα περιορίσει σημαντικά τον αντίκτυπο σε σχέση με την εμπειρία του 2020.
- Στο τρίτο, το ήπια θετικό σενάριο, που είναι επίσης λιγότερο πιθανό, παρά τις μικρές διαφοροποιήσεις με τις άλλες μεταλλάξεις, τα εμβόλια λειτουργούν, ενώ η Ομικρον έχει ηπιότερες επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων, με αποτέλεσμα οι κίνδυνοι σε σχέση με τις άλλες μεταλλάξεις να είναι μικρότεροι οδηγώντας σε ενίσχυση των οικονομιών και των αγορών.
Τέσσερα σενάρια εξέδωσε επίσης και η Goldman Sachs:
- Στο πρώτο, το «πτωτικό/αρνητικό» σενάριο («downside» scenario), η μετάλλαξη Ομικρον μεταδίδεται ταχύτερα και είναι πιο επικίνδυνη από τη Δέλτα, οδηγώντας σε επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας κατά 2% σε τριμηνιαία βάση το πρώτο τρίμηνο του 2022, ή περίπου 2,5 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερα από τις σημερινές προβλέψεις της, με τις προοπτικές του πληθωρισμού να εμφανίζονται ασαφείς. Η παγκόσμια ανάπτυξη το 2022 θα κυμανθεί 0,4% χαμηλότερα από την εκτίμησή της στο 4,2%.
- Στο δεύτερο, περισσότερο αρνητικό-πτωτικό σενάριο («severe downside» scenario), η μετάλλαξη Ομικρον μεταδίδεται ταχύτερα, ενώ τόσο η σοβαρότητα της νόσου όσο και η προστασία έναντι της νοσηλείας χειροτερεύουν σημαντικά σε σχέση με τη Δέλτα. Η παγκόσμια ανάπτυξη δέχεται βαρύτερο πλήγμα, ενώ οι προοπτικές του πληθωρισμού είναι και πάλι ασαφείς.
- Στο τρίτο σενάριο, του «λανθασμένου συναγερμού» («false alarm» scenario), η μετάλλαξη Ομικρον μεταδίδεται πιο αργά από τη Δέλτα και δεν έχει σημαντικές επιπτώσεις στην παγκόσμια ανάπτυξη και στον πληθωρισμό.
- Στο τέταρτο, το θετικό-ανοδικό σενάριο («upside» scenario), η Ομικρον είναι ελαφρώς πιο μεταδοτική αλλά προκαλεί πολύ λιγότερα προβλήματα. Σε αυτό το σενάριο της «ομαλοποίησης», η παγκόσμια ανάπτυξη θα κινηθεί σε υψηλότερα επίπεδα από το κεντρικό σενάριο της Goldman Sachs, ενώ η εξισορρόπηση της ζήτησης και η ανάκαμψη στην προσφορά προϊόντων και στην προσφορά εργασίας θα οδηγήσουν σε χαμηλότερο πληθωρισμό.
