Η Ομικρον αναγκάζει κυβέρνηση και επιστήμονες σε επείγουσα αναδιαμόρφωση της στρατηγικής, στήνοντας άρον-άρον μια συντεταγμένη επιχείρηση ενάντια στις αβεβαιότητες που προκαλούν οι μεταλλάξεις.

Η επίσπευση των τρίτων δόσεων στους τρεις από τους τέσσερις μήνες που αναμενόταν να ανακοινωθεί, οι σκέψεις για επέκταση της υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού και σε άλλες πληθυσμιακές ομάδες, αλλά και το επίσημο «πράσινο φως» που αναμένεται σύντομα για τον εμβολιασμό των παιδιών κάτω των 12 ετών αποδεικνύουν ότι δεν υπάρχει περιθώριο για δισταγμούς και ολιγωρία.

Η «άφιξη» μάλιστα της Ομικρον, πλην της Κρήτης, και στην Αθήνα μαρτυρά το επείγον των μέτρων.

Σύμφωνα με πληροφορίες του «Βήματος», εντοπίστηκαν δύο κρούσματα με την παραλλαγή Ομικρον σε ταξιδιώτες στο «Ελευθέριος Βενιζέλος». Οι «πύλες άνοιξαν» και στην Ελλάδα, η οποία ήδη βρίσκεται σε στενή πολιορκία από τη Δέλτα, για τη νέα παραλλαγή.

Τα όσα εξελίσσονται στη Νότια Αφρική αποτελούν «βαρόμετρο» για τα μελλούμενα στη Γηραιά Ηπειρο και όχι μόνον. Αναλυτικότερα στη γεωγραφική… εστία της νέας μετάλλαξης παρατηρείται αύξηση 400% στις διαγνώσεις, στον αριθμό των νοσηλειών και άνοδος έως 50% στον αριθμό των θανάτων την τελευταία εβδομάδα.

Τα κακά μαντάτα από τη Νότια Αφρική

Μάλιστα, ο εξελικτικός βιολόγος Tom Wenseleers στο Πανεπιστήμιο Leuven του Βελγίου εκτιμά ότι το στέλεχος Ομικρον είναι 3 έως 6 φορές πιο μεταδοτικό συγκριτικά με το στέλεχος Δέλτα. Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι όμως ότι στη Νότια Αφρική το στέλεχος Ομικρον δείχνει μια σαφή υπεροχή έναντι της Δέλτα.

Παρ’ όλα αυτά, οι επιστήμονες αναμένουν να καταγράψουν πώς θα συμπεριφερθεί το νέο στέλεχος στην Ευρώπη και στην Αμερική, όπου η εμβολιαστική κάλυψη είναι συντριπτικά μεγαλύτερη.

Πιο μεταδοτικές, λιγότερο παθογόνες

Σε κάθε περίπτωση, η επιβεβαίωση των εκτιμήσεων που θέλουν την Ομικρον πιο μεταδοτική δεν θα εξέπληττε τον καθηγητή Μικροβιολογίας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, Αλκιβιάδη Βατόπουλο. Οπως αναλύει μιλώντας στο «Βήμα», αυτό επιτάσσει η βιολογική λογική. Τι σημαίνει αυτό; «Βιολογικά αυτό που φαντάζεται κανείς είναι ότι οι μεταλλαγές που επιλέγονται – ή διαφορετικά επικρατούν – είναι εκείνες που είναι πιο μεταδοτικές. Συνήθως όμως είναι και λιγότερο παθογόνες καθώς διαφορετικά δεν θα μπορούσαν να είναι ιδιαίτερα μολυσματικές, υπό την έννοια ότι όσοι μολύνονταν λόγω των ανησυχητικών συμπτωμάτων θα παρέμεναν σπίτι τους κλινήρεις ή θα έκαναν εισαγωγή στο νοσοκομείο, με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν πολλοί φορείς στην κοινότητα».

Το ερώτημα για τις ήπιες εκδηλώσεις

Ο ειδικός όμως εξηγεί ότι χρειάζεται επιπλέον χρόνος ώστε να διαπιστωθεί η παθογονικότητα (δηλαδή η δυνατότητα να προκαλεί νόσο) της Ομικρον. Προς το παρόν, αυτό που προκύπτει από τα στοιχεία που συλλέγονται πυρετωδώς από τη Νότια Αφρική είναι ότι το νέο στέλεχος προκαλεί κατά κανόνα ήπιες εκδηλώσεις.

Μήπως όμως αυτό οφείλεται στο νεαρό της ηλικίας των ασθενών, πολλοί από τους οποίους μπορεί να είχαν ήδη προηγουμένως εκτεθεί στον πανδημικό ιό; Πρόκειται για ένα ακόμη αναπάντητο ερώτημα.

Πάντως, μόλις πριν από μερικά 24ωρα το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) εξέπεμψε ένα ακόμη ανησυχητικό μήνυμα: Υπάρχουν ενδείξεις ότι «η Ομικρον είναι πιθανόν να προκαλεί τους προσεχείς μήνες περισσότερο από το ήμισυ του συνόλου των μολύνσεων με τον SARS-CoV-2 στην Ευρωπαϊκή Ενωση και τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο».

Υπενθυμίζεται δε πως στα τέλη του περασμένου Ιουνίου τα μαθηματικά μοντέλα που επεξεργάζονται στο ECDC είχαν προβλέψει ότι η Δέλτα θα κυριαρχούσε στην Ευρώπη, όπως και συνέβη.

Ανησυχία από τις επαναλοιμώξεις

Ισως όμως η πλέον ανησυχητική παρατήρηση είναι ότι η Ομικρον προκαλεί τόσο επαναλοιμώξεις σε άτομα που έχουν προηγουμένως νοσήσει από Covid-19 όσο και λοιμώξεις σε εμβολιασμένα άτομα.

Υπό τα δεδομένα αυτά, ο αναπληρωτής καθηγητής Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής και επιστημονικός σύμβουλος του ΕΟΔΥ Δημήτρης Παρασκευής διευκρινίζει στο «Βήμα» ότι «εκτός από τη μολυσματικότητα που καθορίζεται από την αλληλεπίδραση της εξωτερικής πρωτεΐνης του ιού και του υποδοχέα, μεγάλο ρόλο για την εξάπλωση θα παίξει και η δυνατότητα του ιού να μολύνει τα άτομα που έχουν προηγουμένως μολυνθεί με τον ιό ή εμβολιαστεί».

Και συνεχίζει: «Ακόμα και αν η μολυσματικότητα του στελέχους Ομικρον είναι μικρότερη από του Δέλτα, αν το πρώτο μπορεί να μολύνει τα άτομα με κάποια επίπεδα ανοσίας πιο αποτελεσματικά από ό,τι το στέλεχος Δέλτα, τότε θα έχει μεγάλη πιθανότητα να κυριαρχήσει στην κοινότητα ειδικά του δυτικού κόσμου που το ποσοστό των εμβολιασμένων είναι υψηλό».

Τι θα σήμαινε όμως αυτό για την εξέλιξη της πανδημίας και τα βαλλόμενα υγειονομικά συστήματα; «Αν το Ομικρον μπορεί να προσβάλλει πιο αποτελεσματικά τους εμβολιασμένους, τότε θα έχουμε πιθανόν ένα ήπιο κύμα με χαμηλό κίνδυνο για σοβαρή νόσο και θανάτους. Με άλλα λόγια, αν αυτό το σενάριο γίνει πραγματικότητα, το υπάρχον εμβόλιο θα συνεχίζει να αποτελεί την ασπίδα μας έναντι του στελέχους Ομικρον, με την προϋπόθεση ότι θα μας προστατεύει έναντι σοβαρής νόσου και θανάτου, που είναι και το πιο πιθανό» καταλήγει ο κ. Παρασκευής.

Επιπέδωση αλλά με δεκάδες θανάτους

Σε κάθε περίπτωση, οι καταιγιστικές εξελίξεις… προσγειώνονται στη χώρα μας σε μια ούτως ή άλλως δύσκολη επιδημιολογικά περίοδο. Η επιπέδωση της επιδημικής καμπύλης σε ιδιαίτερα όμως υψηλά επίπεδα, οι  4.789 ασθενείς στα νοσοκομεία και οι δεκάδες θάνατοι ημερησίως είναι εκείνα τα δεδομένα που μας επιστρέφουν στη σκληρή πραγματικότητα. Σε αυτήν μπορεί η Ομικρον να είναι η μελλοντική απειλή, όμως το στέλεχος που αφαιρεί ζωές και μαυρίζει την καθημερινότητά μας συνεχίζει να είναι η Δέλτα.

Αποτυπώνεται άλλωστε στα νοσοκομεία της χώρας, με το ΕΣΥ στη Βόρεια Ελλάδα να παραμένει σε κατάσταση πολιορκίας από τη Δέλτα. Είναι ενδεικτικό ότι περίπου τέσσερις στου δέκα ασθενείς που χρήζουν νοσηλείας εισάγονται σε νοσοκομεία της 3ης και της 4ης ΥΠΕ, με τον υγειονομικό χάρτη της χώρας να χωρίζεται στα δύο.

«Να εφαρμοστεί το μέτρο και στους πολίτες άνω των 50 ετών»

Το γεγονός ότι το δυσοίωνο μέλλον (στέλεχος Ομικρον) με το μαύρο παρόν (στέλεχος Δέλτα) έγιναν ένα «κουβάρι» συντέλεσε στη λήψη αυστηρότερων μέτρων παραμερίζοντας τα… ευχολόγια για ενδεχόμενη επικράτηση των καλών σεναρίων. «Τα μέτρα που είχαν ληφθεί πριν από την υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού στους πολίτες 60+ επεδίωκαν να εξομαλύνουν τον χειμώνα.
Είναι βέβαιο όμως πως το κύμα δεν θα σταματούσε για τους επόμενους τρεις μήνες.
Ωστόσο η αύξηση των εμβολιασμών και η επιλογή του πληθυσμού-στόχου, δηλαδή των ηλικιωμένων πολιτών, είναι αυτό που θα κάνει τη διαφορά. Θα αποσυμφορίσει τα νοσοκομεία και θα μειώσει την πίεση στις ΜΕΘ, εφόσον το μέτρο πετύχει» υπογραμμίζει στο «Βήμα» ο καθηγητής Φαρμακολογίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Φαρμακολογίας Ευάγγελος Μανωλόπουλος.
Μάλιστα, ο ειδικός εκτιμά πως το μέτρο της υποχρεωτικότητας μόνον θα ωφελούσε εάν επεκτεινόταν, σημειώνοντας ότι σε κάθε περίπτωση «η κοινωνία είχε ανάγκη από ένα ξεκάθαρο μήνυμα και η κυβέρνηση απέδειξε πως είναι αποφασισμένη ότι το εμβόλιο πρέπει να γίνει. Θα ήταν προτιμότερο να το είχε πράξει πριν από δύο μήνες. Ομως, αφού έγινε το πρώτο βήμα, είναι σημαντικό να συνεχιστεί, για παράδειγμα στους πολίτες 50+».