Αυξάνονται διαρκώς οι κάτοχοι πτυχίων ανώτατης εκπαίδευσης στην Ελλάδα, με τη χώρα μας, όσον αφορά τις ηλικίες 25 έως 34, να βρίσκεται κοντά στον μέσο όρο των χωρών του Οργανισμού Οικονομικής Συγκρότησης και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ). Η Ελλάδα έτσι βρίσκεται σε ένα ποσοστό 42% κατόχων πτυχίου ανώτατης εκπαίδευσης στον πληθυσμό της, έναντι του 45% που είναι ο μέσος όρος των χωρών-μελών του Οργανισμού.
Αντίθετα στις ηλικίες 25 ως 64 ετών το ποσοστό των κατόχων πτυχίου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης των πολιτών της χώρας μας υπολείπεται σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Εκθεση της ΕΘΑΑΕ
Παρ’ όλους τους αριθμούς των πτυχιούχων στον πληθυσμό της Ελλάδας, όμως, σημαντικά παραμένουν τα ποσοστά των άνεργων υπερεξειδικευμένων νέων εντός των ελληνικών συνόρων. Η απασχόληση των πτυχιούχων στην Ελλάδα καταγράφεται σε χαμηλότερα ποσοστά από ό,τι στις χώρες της Ευρώπης και του ΟΟΣΑ και απέχει περίπου 12 ποσοστιαίες μονάδες από τον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ.
Τα παραπάνω, όπως και άλλα στοιχεία σχετικά με τις διεθνείς εξελίξεις στα θέματα ανώτατης εκπαίδευσης, αλλά και τη θέση της Ελλάδας στον παγκόσμιο ακαδημαϊκό χάρτη, περιλαμβάνονται στην ετήσια έκθεση της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ) που κατατίθεται τις επόμενες ημέρες στη Βουλή.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που περιλαμβάνονται σε αυτήν, οι γυναίκες με πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης υπερτερούν αριθμητικά των ανδρών και στην Ελλάδα κατά 15%, όπως και διεθνώς.
Επιστημονικά πεδία
Στη χώρα μας σήμερα, όπως καταγράφεται στα στοιχεία της έκθεσης, ένας στους πέντε φοιτητές – φοιτήτριες σπουδάζει σε τμήματα μηχανικών (τα τμήματα του επιστημονικού αυτού πεδίου έχουν πολλαπλασιαστεί μετά την «πανεπιστημιοποίηση» των πρώην ΤΕΙ με τεχνολογική κατεύθυνση).
Ενας στους πέντε επίσης σπουδάζει διοίκηση επιχειρήσεων και νομικές επιστήμες, ενώ 13% των φοιτητών και φοιτητριών σπουδάζουν τέχνες και ανθρωπιστικές επιστήμες. Λίγο κάτω από 13% είναι οι υποψήφιοι νέοι επιστήμονες και των κοινωνικών επιστημών, δημοσιογραφίας και πληροφόρησης, ενώ οι φυσικές επιστήμες, μαθηματικά, στατιστική βρίσκονται σχεδόν στο 10%.
Βέβαια στις επιστήμες μηχανικού υπάρχουν πολλά τμήματα που εκπαιδεύουν μηχανικούς πληροφορικής.
Πόσοι αποφοιτούν
Στην ετήσια έκθεση της ΕΘΑΑΕ για το 2020, που θα κατατεθεί μέχρι το τέλος του χρόνου στη Βουλή, αναφέρεται επίσης ότι ο φοιτητικός πληθυσμός στην Ελλάδα σήμερα παραμένει μεταξύ των μεγαλύτερων στις χώρες της Ευρώπης και του ΟΟΣΑ, αν και ο αριθμός των αποφοίτων των ελληνικών ΑΕΙ είναι χαμηλότερος.
Χαρακτηριστικό είναι ότι το ακαδημαϊκό έτος 2019-20 εισήχθησαν περίπου 87.000 νέοι φοιτητές και φοιτήτριες στο σύνολο των ελληνικών πανεπιστημίων και των ΤΕΙ, ενώ αποφοίτησαν την ίδια χρονιά περίπου 44.000.
Τα τελευταία πέντε χρόνια, δε, ο αριθμός των αποφοίτων των ελληνικών πανεπιστημίων σε σχέση με αυτόν που εγγράφονται στο σύνολο των πανεπιστημίων, όπως αναφέρει η Αρχή, είναι κοντά στο 50%.
Πάντως το διδακτικό προσωπικό στην Ελλάδα παραμένει το πλέον ολιγάριθμο σε σχέση με τον φοιτητικό πληθυσμό και παρουσιάζει τη δυσμενέστερη αναλογία μεταξύ γυναικών και ανδρών μεταξύ των χωρών της Ευρώπης και του ΟΟΣΑ.
Οι αριθμοί
Στη χώρα μας, σήμερα, λειτουργούν 24 πανεπιστήμια και η ΑΣΠΑΙΤΕ, στα οποία προσφέρονται 430 προγράμματα προπτυχιακών σπουδών από 427 τμήματα, 1.110 προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών και 291 προγράμματα διδακτορικών σπουδών. Το σύνολο των εγγεγραμμένων φοιτητών και φοιτητριών σε όλες τις βαθμίδες είναι περίπου 800 χιλιάδες, εκ των οποίων οι περίπου 680 χιλιάδες είναι προπτυχιακοί – το 85%.
Οι διδάσκοντες στα ελληνικά πανεπιστήμια είναι λίγο περισσότεροι από 10.000 άτομα, κάτι που ανεβάζει την αναλογία των φοιτητών ανά διδάσκοντα σχεδόν στους 40 φοιτητές και φοιτήτριες.
Η επιστροφή των επιστημόνων και οι ευκαιρίες
Οι διδάκτορες νέοι ερευνητές στην Ελλάδα μεταναστεύουν τα τελευταία χρόνια αναζητώντας σταθερή απασχόληση στο αντικείμενό τους, ενώ οι ίδιοι επισημαίνουν, απαντώντας σε σχετικές διεθνείς έρευνες, το έλλειμμα καινοτομίας και αντίστοιχων θέσεων στις ελληνικές επιχειρήσεις.
Παρ’ όλα αυτά, τα τελευταία χρόνια η ΕΘΑΑΕ διαπιστώνει ότι περίπου ένας στους τέσσερις μεταδιδάκτορες έχουν αποφασίσει να επιστρέψουν στην Ελλάδα προκειμένου να μπορέσουν να συμμετάσχουν σε εκπαιδευτικά ή ερευνητικά προγράμματα χρηματοδοτούμενα από τα πανεπιστήμια ή συγκεκριμένες δράσεις χρηματοδοτούμενες κυρίως από το Ελληνικό Κέντρο Ερευνας και Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ), το οποίο θεσμοθετήθηκε επί υπουργίας Κώστα Φωτάκη, στο πρώην υφυπουργείο Ερευνας. Το Κέντρο αυτό μάλιστα προσφέρει ευκαιρίες έρευνας σε δεκάδες νέους με προοπτικές επαγγελματικής σταδιοδρομίας.
