Προσωπικά πιστεύω πως τίποτα δε γίνεται χωρίς δάσκαλο. Όπως επίσης πιστεύω πως τίποτα δε γίνεται χωρίς την ξένη βοήθεια. Το πρόβλημα είναι πώς αυτή η ξένη βοήθεια θα γίνει δεκτή χωρίς ο βοηθούμενος να μένει πάντα κάποιος που ζει με αντίγραφα και δάνεια.
Θα έλεγα πως ο Έλληνας δεν έχει εφοδιαστεί ή δεν έχει συμφιλιωθεί με την ιδέα να μαθαίνει. Και όχι προς Θεού για να το παρακάνει, αλλά για να αποκτά όσες γνώσεις χρειάζονται για μια πληρέστερη αυτογνωσία και αυτοπροστασία. Προσωπικά πιστεύω πως, αν οι Έλληνες ήξεραν καλά τον τόπο τους, την ιστορία τους, τον πολιτισμό και τον χαρακτήρα τους, θα ήταν πολύ λιγότερο εκτεθειμένοι στις κάθε λογής ξενηλασίες.
[…] καταντούμε ένας τόπος χωρίς μνήμη. Και σ’ έναν τόπο χωρίς μνήμη, αυτοί που τον κατοικούν είναι πρόσφυγες στην ίδια τους τη χώρα.
Δεν ξέρω αν καταφέρω να διατυπώσω αυτό που θέλω να πω και που είναι η σκέψη, η αυτάρεσκη έστω φαντασιοπληξία, ότι ψυχικά συγκατοικούμε με τους προγόνους μας. Ότι είμαστε φυσικά «γέννημα» των γονιών μας, «θρέμμα» του τρόπου ζωής της κοινωνίας που ζούμε, της εικόνας του φυσικού περιβάλλοντος, αλλά και μιας μνήμης χωρίς λήθη, που μας τη μετέδωσαν τα φυλετικά μας γονίδια φέρνοντάς την, ας πούμε, από τα χρόνια που ο κούρος στο Φλεριό έσπασε το πόδι του πριν φτάσει στον προορισμό του.
Νάξος, ο κούρος των Μελάνων (α’ μισό του 6ου αιώνα π.Χ.) στη θέση «Φλεριό»
Το ελληνικό χωριό, ως τα χρόνια που άρχισε να το ρημάζει η αστυφιλία και η μετανάστευση και μέχρι ν’ αρχίσει ν’ αντιγράφει τα δήθεν εξελιγμένα πρότυπα της αστικής πόλης, ήταν εργαστήρι του πολιτισμού μας.
*Απόψεις και θέσεις του αειμνήστου Ιάκωβου Καμπανέλλη για τη μάθηση και την αυτογνωσία, την ιστορική μνήμη και την ελληνική ταυτότητα, τον εκφυλισμό της υπαίθρου.
Ο διακεκριμένος ναξιώτης θεατρικός συγγραφέας, πεζογράφος και στιχουργός γεννήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 1921 και απεβίωσε στις 29 Μαρτίου 2011.
