Στη συγκρότηση ενός σύγχρονου και «έξυπνου» συστήματος, το οποίο φέρνει ριζικές αλλαγές στον τρόπο αξιολόγησης στο Δημόσιο, εργάζεται αυτή την περίοδο το υπουργείο Εσωτερικών.
Την αναγκαιότητα αυτή υπαγόρευσαν, σύμφωνα με την κυβέρνηση, οι στρεβλώσεις που το νομοθετικό πλαίσιο το οποίο εφαρμόζεται από το 2016 δημιούργησε και γιγάντωσε, καθώς δεν «απάντησε» σε κανένα από τα χρόνια προβλήματα που ευαγγελίστηκε ότι θα αντιμετωπίσει.
«Πράσινο φως»
Τις σημαντικότερες πτυχές του υπό επεξεργασία σχεδίου παρουσίασε, σε κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον Πρωθυπουργό, στις 3 Νοεμβρίου, ο υπουργός Εσωτερικών κ. Μάκης Βορίδης.
Ο κ. Μητσοτάκης άναψε το «πράσινο φως» για μετάβαση στο νέο σύστημα, το οποίο αφορά περίπου 220.000 υπαλλήλους του στενού δημόσιου τομέα πλην εκπαιδευτικών, γιατρών και ενστόλων. Οπως έχει ήδη δηλώσει ο υπουργός, η αξιολόγηση, με τον τρόπο που γίνεται σήμερα στην πλειονότητα του δημόσιου τομέα, «είναι ως μη αξιολόγηση», κι αυτό γιατί τουλάχιστον το 95% των αξιολογούμενων υπαλλήλων παίρνει βαθμούς από 75 έως 100 (στα 100). «Αφού όλοι παίρνουν έναν τέτοιον βαθμό, τι να την κάνουμε την αξιολόγηση; Ποιο το νόημά της δηλαδή;» αναρωτήθηκε σε τηλεοπτική του συνέντευξη.
Σύμφωνα με κύκλους του υπουργείου, το νέο σύστημα αξιολόγησης θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ένα σύστημα talent management, το οποίο έχει ενσωματωθεί στο ευρύτερο πλαίσιο επιλογής προσωπικού, που ξεκινάει από το ΑΣΕΠ και τον πανελλαδικό διαγωνισμό προσλήψεων και εξελίσσεται μετά και την τοποθέτηση του υπαλλήλου στην υπηρεσία.
Τρεις άξονες
Τρεις είναι οι άξονες στους οποίους θα κινηθεί το νέο σύστημα: η αξιολόγηση στο Δημόσιο θα έχει στο επίκεντρο τους προϊσταμένους και όχι τους υπαλλήλους, όπως συμβαίνει έως τώρα, θα γίνεται με βάση προκαθορισμένη στοχοθεσία, η οποία θα αφορά κάθε τμήμα κάθε υπηρεσίας του Δημοσίου, θα θεσμοθετηθεί ανταμοιβή (μέσω μπόνους, τηλεργασίας ή επιπλέον ημερών αδείας) όσων υπαλλήλων επιτυγχάνουν τους στόχους της υπηρεσίας τους και εκπαίδευση όσων αποτυγχάνουν. Βασικός άξονας του νέου συστήματος είναι η απαιτητική αξιολόγηση των προϊσταμένων. Εως τώρα, με βάση νόμο που είχε περάσει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, η αξιολόγηση γινόταν κατά βάση από τους προϊσταμένους και αφορούσε τους υπαλλήλους.
Οι προϊστάμενοι βαθμολογούσαν τους υπαλλήλους με κλίμακα η οποία είχε ανώτατο όριο το 10. Μάλιστα, όπως ανέφερε ο υπουργός, το 45% των υπαλλήλων ελάμβανε βαθμό 8,9, καθώς με βαθμό πάνω από 8,9 έπρεπε να αιτιολογηθεί.
Με βάση το σχέδιο το οποίο επεξεργάζεται το ΥΠΕΣ, η αξιολόγηση θα αφορά τους προϊσταμένους των τμημάτων και θα γίνεται από τους διευθυντές κάθε υπηρεσίας.
Ετσι και η αξιολόγηση των υπαλλήλων δεν θα γίνεται άμεσα αλλά έμμεσα.
Επίτευξη στόχων
Ο αναβαθμισμένος ρόλος των προϊσταμένων αλλά και η απαιτητική αξιολόγησή τους πρακτικά σημαίνει ότι ενδυναμώνονται και επαφίεται σε αυτούς η ορθή λειτουργία της οργανικής τους μονάδας με κύριο στόχο την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί. Αξίζει να σημειωθεί ότι στόχος του υπουργείου είναι το σύστημα αξιολόγησης να συνδεθεί άρρηκτα με ένα σύστημα στοχοθεσίας. Για την επίτευξη αυτών των στόχων πρόκειται να «κουμπώσουν» σειρά σημαντικών διοικητικών εργαλείων που αναπτύσσονται αυτή την περίοδο, παράλληλα με την αξιολόγηση και τη στοχοθεσία, όπως η τηλεργασία και η ανταμοιβή αποδοτικότητας.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η βαθμολόγηση των εργαζομένων πρόκειται να καταργηθεί και να αντικατασταθεί από ένα σύστημα αξιολόγησης των δεξιοτήτων, ενώ η αξιολόγηση των προϊσταμένων θα καθορίζεται κατά 50% από την επίτευξη των στόχων και κατά 50% από την αξιολόγηση των δεξιοτήτων τους και θα πραγματοποιείται από τον ιεραρχικά ανώτερό τους.
Πλάνα βελτίωσης
Ο προϊστάμενος από την πλευρά του θα εντοπίζει τις αδυναμίες αλλά και την ωριμότητα, αντίστοιχα, των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού της οργανικής του μονάδας εστιάζοντας στη διαμόρφωση αναπτυξιακών πλάνων για τη βελτίωσή τους μέσω ειδικών προγραμμάτων επιμόρφωσης που θα δημιουργηθούν σε συνεργασία με το αναβαθμισμένο Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης, κεφαλαιοποιώντας, ταυτόχρονα, τις αρετές των μελών της ομάδας του. Παράλληλα και η επαγγελματική ανέλιξη του εργαζομένου, εφόσον βέβαια επιθυμεί κάποια στιγμή να αναλάβει ανώτερη θέση, θα είναι στη λίστα με τα κίνητρα για τους πιο αποδοτικούς υπαλλήλους.
Την ίδια στιγμή όμως, ακόμα και για τους υπαλλήλους οι οποίοι έχουν σημειώσει χαμηλές επιδόσεις, θα υπάρξει πρόβλεψη περαιτέρω εκπαίδευσης, παρακολούθησης σεμιναρίων και υποστήριξης, προκειμένου να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητά τους, ιδίως σε σχέση με τις παρεχόμενες υπηρεσίες προς τον πολίτη.
Μηχανισμός συνεχούς βελτίωσης της απόδοσης
Ο υπουργός Εσωτερικών κ. Μάκης Βορίδης έχει δηλώσει ότι «σκοπός του νέου συστήματος είναι να λειτουργήσει ως ένα εργαλείο βελτίωσής του πάνω σε δεξιότητες που θα σχετίζονται με τους στόχους της οργανικής του μονάδας. Η μεθοδολογία αυτή εισάγει ποιοτικά κριτήρια με συγκεκριμένο προσανατολισμό ενώ, σε αντίθεση με το υφιστάμενο σύστημα, βασίζεται σε επιστημονικά δεδομένα δημιουργώντας έναν μηχανισμό συνεχούς βελτίωσης της απόδοσης».
Διαχωρισμός πολιτικής και διοικητικής στοχοθεσίας
Το νέο σύστημα αξιολόγησης «αναμένεται να ελαφρύνει σημαντικά το διοικητικό βάρος, άρα και το κόστος που προκαλεί το υφιστάμενο σύστημα στο Δημόσιο. Σύμφωνα με υπολογισμούς, η εξοικονόμηση από την εφαρμογή του νέου συστήματος, σε κόστος εργατοημερών για υπαλλήλους και προϊσταμένους, θα ανέλθει σε 5,36 εκατομμύρια ευρώ».
Οπως διαμηνύουν από το υπουργείο, μετά τις αρχικές παρεμβάσεις που προέβλεπε ο νόμος για το επιτελικό κράτος, «εισερχόμαστε πλέον στο δεύτερο στάδιο του σχεδιασμού με τον διαχωρισμό πολιτικής και διοικητικής στοχοθεσίας».
Στόχος του νέου συστήματος είναι να γίνει πιο λιτό, ταχύτερο, δυναμικό, καθώς η αξιολόγηση θα πραγματοποιείται δύο φορές εντός του ίδιου έτους.
Παράλληλα με το νέο σύστημα στοχοθεσίας και αξιολόγησης που θα «τρέξει» σε επίπεδο προϊσταμένων, ο υπουργός Εσωτερικών επεξεργάζεται ένα ολιστικό σχέδιο αναμόρφωσης της λειτουργίας της Δημόσιας Διοίκησης. Ηδη ετοιμάζεται νέο σύστημα επιλογής προϊσταμένων, σύστημα «διαδρομών καριέρας», νέο βαθμολόγιο αλλά και αναδιοργάνωση όλου του συστήματος εκπαίδευσης-κατάρτισης των δημοσίων υπαλλήλων.
