«Στη Σμύρνη κάποτε» με αφορμή τα 100 χρόνια από την καταστροφή της

Το μουσικοποιητικό έργο «Στη Σμύρνη κάποτε», αποτελείται από τον κύκλο 16 πρωτότυπων τραγουδιών και 2 θεατρικών απαγγελιών, τα οποία προέρχονται από το ομώνυμο θεατρικό έργο, το οποίο παρουσιάστηκε στο Θέατρο της Ημέρας (και θα παρουσιάζεται από τις 28/11 στον ίδιο χώρο, κάθε Κυριακή στις 20:15) σε σκηνοθεσία της Ιωάννας Μαστοράκη. Η ψηφιακή εργασία παρουσιάζεται σε στίχους και κείμενα του ποιητή και συγγραφέα Θανάση Σάλτα και μουσική σύνθεση της συνθέτριας Αρετής Κοκκίνου. Τα τραγούδια ερμηνεύουν οι τραγουδιστές Ισίδωρος Πάτερος και Θέλμα Καραγιάννη ενώ αφηγείται και απαγγέλει η Ιωάννα Μαστοράκη.

Το έργο αποτελεί ύμνο στην πάλαι ποτέ κοσμοπολίτικη Σμύρνη, με λαογραφικές αναφορές στις βασικές συνοικίες όλων των εθνοτήτων (ελλήνων, αρμενίων, τούρκων, εβραίων, ευρωπαίων λεβαντίνων) που συνυπήρχαν ως το 1922. Κάθε τραγούδι αποτελεί και μία εικόνα της Σμύρνης του 1922. Συνθέτονται ποιητικά και μουσικά τοπία από όλες τις γειτονιές της Σμύρνης και ζωντανεύουν όλοι οι πολιτισμοί και όλη η ιστορία της πόλης. Από τις ξέγνοιαστες κοσμοπολίτικες βεγγέρες και τις βόλτες στην Προκυμαία, μέχρι τις συγκλονιστικές ημέρες του μικρασιατικού πολέμου και της καταστροφής της Σμύρνης. Ένα βαθιά οικουμενικό και αντιπολεμικό μουσικοποιητικό έργο, με συγκινητικές αναφορές και υπέροχα πρωτότυπα τραγούδια.

Στο θεατρικό έργο ζωντανεύουν όλοι οι πολιτισμοί και όλη η ιστορία της Σμύρνης. Από τις ξέγνοιαστες κοσμοπολίτικες βεγγέρες και τις βόλτες στην Προκυμαία, μέχρι τις συγκλονιστικές ημέρες του μικρασιατικού πολέμου και της καταστροφής της Σμύρνης.

Θεατρικές και μουσικές περιπλανήσεις στα μπεζεστένια, έρωτες στους φραγκομαχαλάδες, κόρτε στο Σινέ Πατέ, χανούμισσες στους τουρκομαχαλάδες, αρμένισσες μάντισσες, η συνθήκη των Σεβρών, η προσευχή στην Αγία Φωτεινή, το μέτωπο στον Σαγγάριο, η μεγάλη φωτιά, ο διωγμός και η προσφυγιά…

Ο ποιητής / συγγραφέας Θανάσης Σάλτας, μιλάει στο vima.gr , για την ανάγκη του γέννησε το έργο και πώς μπορεί να επηρεάσει / επιδράσει στις νεότερες γενιές

Ποια ήταν η ανάγκη που δημιούργησε το παρόν cd;

«Η ιστορία της Σμύρνης και η πλούσια πολιτιστική της παράδοση αποτέλεσε το εφαλτήριο της έμπνευσής μου. Το έργο αυτό αποτελεί για μένα κατάθεση ψυχής και προήλθε μετά από ενδελεχή μελέτη και ιστορική έρευνα για τον μικρασιατικό πολιτισμό και την πολυπολιτισμικότητα της Σμύρνης καθώς και για την ρυθμολογία των Σμυρναίικων τραγουδιών. Μελέτησα τις ιστορικές αναφορές, την γλώσσα της εποχής, την λαογραφία, τα τραγούδια, τα ήθη και έθιμα των εθνοτήτων που συνυπήρχαν στην Σμύρνη και τις μαρτυρίες προσφύγων, και επιχείρησα μέσω της λογοτεχνικής και στιχουργικής μου γραφής να ανασυνθέσω το ψηφιδωτό όλων των πολιτισμών της Σμύρνης. Αποτελείται από τον κύκλο 16 πρωτότυπων τραγουδιών και 2 θεατρικών απαγγελιών, τα οποία προέρχονται από το ομώνυμο θεατρικό μου έργο το οποίο παρουσιάστηκε στο Θέατρο της Ημέρας σε σκηνοθεσία της Ιωάννας Μαστοράκη. »

Πόσο εύκολο πιστεύετε ότι είναι ένα γεγονός, εν προκειμένω η Καταστροφή της Σμύρνης, να ενδιαφέρει σήμερα τους ακροατές και δη τις νεότερες γενιές;

«Το 2022 συμπληρώνονται 100 χρόνια από την Καταστροφή της Σμύρνης. Είναι από τα τραγικότερα γεγονότα της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας και οι μνήμες παραμένουν ακόμα νωπές. Ο πόνος που γέννησε ο ξεριζωμός χιλιάδων ελλήνων προσφύγων και η νοσταλγία για τις χαμένες πατρίδες μας έχουν εγγραφεί στη συλλογική μνήμη της ελληνικής κοινωνίας. Γενιές ολόκληρες μεγαλώσαμε ακούγοντας τις ιστορίες των παππούδων και των γιαγιάδων μας για τον ξεριζωμό από την αλησμόνητη πατρίδα τους, την Σμύρνη. Η Σμύρνη αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας μας και της ελληνικότητας μας και απόγονοι Σμυρνιών βρίσκονται διάσπαρτοι σε όλη την Ελλάδα και υπάρχουν εκατοντάδες σύλλογοι μικρασιατών απανταχού στην επικράτεια. Οι νεότερες γενιές, γνωρίζουν ότι οι ρίζες δεν αποκόπτονται και νιώθουν μεγάλη συγκίνηση όταν ανατρέχουν στην ιστορία, καθώς ξεδιπλώνεται μπροστά τους ένας ολόκληρος χαμένος κόσμος, που κάπου μέσα σε αυτόν θα βρουν και έναν δικό τους σύνδεσμο, έναν δικό τους πρόγονο. Ο πόνος και η νοσταλγία, παλεύουν σαν δυο ερωτευμένα θεριά στην ψυχή του κάθε νέου που ανακαλύπτει ξανά την ιστορία της Σμύρνης. Μέσα από την τραγικότητα της ιστορίας ο κάθε νέος βρίσκει αντιμέτωπο τον εαυτό του με τα μεγάλα ερωτήματα του κόσμου, τα ίδια αιώνια αναπάντητα γιατί; που γεννιόνται στην ανθρώπινη ψυχή, μετά από κάθε είδους καταστροφή… »

Ποιο ήταν το σκεπτικό της σύνθεσης των τραγουδιών; Της σύνδεσης των τραγουδιών με τη μουσική;

«Στην πρώτη ενότητα του έργου γράφτηκαν κείμενα και στίχοι τραγουδιών που μας ταξιδεύουν στις γειτονιές της Σμύρνης συνθέτουν έναν πολιτισμικό ύμνο στην πάλαι ποτέ κοσμοπολίτικη Σμύρνη, με λαογραφικές αναφορές στις βασικές συνοικίες όλων των εθνοτήτων (ελλήνων, αρμενίων, τούρκων, εβραίων, ευρωπαίων λεβαντίνων) που συνυπήρχαν ως το 1922. Οι στιχουργικές φόρμες, η ρυθμολογία και η γλώσσα των τραγουδιών παραπέμπουν στην μουσική και λαϊκή παράδοση της εκάστοτε εθνότητας με ένα σύγχρονο τρόπο. Για παράδειγμα το τραγούδι Βόλτα στη Μπέλα Βίστα, είναι ένα ευρωπαϊκό βαλς της εποχής, και παραπέμπει στην δυτική μουσική και κοσμοπολίτικη ζωή της Σμύρνης ενώ το τραγούδι Άγιος Αργιλές ακολουθεί ανατολίτικους δρόμους. Κάθε τραγούδι έχει μελετηθεί στιχουργικά και μουσικά (τόσο συνθετικά όσο και ενορχηστρωτικά) ώστε να δώσει και μια ξεχωριστή εικόνα της μυριοστόλιστης Σμύρνης. Στη δεύτερη ενότητα του έργου γράφτηκαν κείμενα και στίχοι τραγουδιών όπως το Γιαρέμ Γιαρέμ, οι Μάνες (Ρωμιές και Τούρκες), η Αποκάλυψη της Σμύρνης, η Σμύρνη καίγεται, Ρωμιοσύνη-Προσφυγιά και οι Άγιοι της Σμύρνης τα οποία αναφέρονται στα τραγικά γεγονότα της ιστορίας από το μικρασιατικό μέτωπο έως και την μικρασιατική καταστροφή. Πρόκειται για ποιητικούς στίχους και ποιητικά κείμενα με συγκινησιακό χαρακτήρα που κατορθώνουν να εξιστορήσουν τα τραγικά ιστορικά γεγονότα της μικρασιατικής καταστροφής και να μεταδώσουν άμεσα, πανανθρώπινα, αντιπολεμικά και οικουμενικά μηνύματα στους αναγνώστες και στους ακροατές.»

Τι θέλετε να «πάρουν» οι ακροατές, από την ακρόαση των τραγουδιών;

«Το album μας ταξιδεύει πίσω στον χρόνο, γεννιούνται εικόνες, ξυπνά μνήμες και θύμησες. Οι στίχοι και η μουσική σε παίρνουν από το χέρι και σε οδηγούν αναβάτη σε ένα παλιό τροχήλατο τραμ που ξεκινά ένα μαγικό σεργιάνι στις γειτονιές της Σμύρνης. Οι ακροατές ανακαλύπτουν σε κάθε τραγούδι και μία διαφορετική εικόνα της πολυπολιτισμικής Σμύρνης του 1922 καθώς στο έργο συνθέτονται ποιητικά και μουσικά τοπία από όλες τις γειτονιές της Σμύρνης και ζωντανεύουν όλοι οι πολιτισμοί και όλη η ιστορία της Σμύρνης. Τα τραγούδια τα διατρέχει έντονα ο ανθρώπινος παράγοντας και ο συγκινησιακός χαρακτήρας. Υπάρχει ένας δραματολογικός ιστός που συνδέει τα τραγούδια μεταξύ τους και οδηγεί τον ακροατή σε ένα μουσικοποιητικό ταξίδι στην ιστορία. Είναι όμορφα τραγούδια με αμεσότητα, που συνδέονται με ιστορικές μνήμες, σε συγκινούν, και σε ταξιδεύουν στον χρόνο…»

Από την ενασχόλησή σας με τον Μικρασιάτικο Πολιτισμό και την Μικρασιάτικη Μουσική, πόσο πιστεύετε ότι έχει παίξει ρόλο στον «παλαιοελλαδίτικο» Πολιτισμό αλλά και στην κοινωνία γενικότερα;

«Οι Μικρασιάτες πρόσφυγες κουβαλούσαν μαζί τους μια μακραίωνη ιστορία, έναν ελληνικό πολιτισμό με ιστορία 3000 ετών, μια ανώτερη, αξιοσέβαστη κουλτούρα και μια ψυχική αρχοντιά. Τους σπόρους αυτούς τους φύτεψαν στη γη της μάνας Ελλάδας. Το μικρασιατικό προσφυγικό κύμα έδωσε νέα πνοή στην ηπειρωτική και νησιωτική μητέρα Ελλάδα και επηρέασε καταλυτικά τον παλαιοελλαδίτικο πολιτισμό σε όλους τους τομείς. Προερχόμενοι από τόπους με μακραίωνη πολιτισμική παράδοση, οι πρόσφυγες μετέφεραν στη νέα τους πατρίδα τον πολιτισμό τους, τα ήθη και τα έθιμα τους. Η μουσική τους επηρέασε τα λαϊκά στρώματα, παρέχοντας νέους τρόπους έκφρασης. Ο μικρασιατικός αστικός πληθυσμός, προστιθέμενος στον ελληνικό αστικό πληθυσμό, καθόρισε τη σύζευξη του σμυρνέικου με το ρεμπέτικο τραγούδι. Η μουσική ορχήστρα εμπλουτίστηκε με τον μπαγλαμά, τα σάζια, τους ταμπουράδες, το βιολί, το ούτι, το κανονάκι. Προερχόμενοι οι Μικρασιάτες από περιοχές στις οποίες λειτουργούσαν σημαντικά εκπαιδευτικά ιδρύματα και εκτεταμένο σχολικό δίκτυο, με τον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα τους, αναζωογόνησαν τον ελλαδικό πολιτισμικό τοπίο με νέες αντιλήψεις και πολιτισμικές αξίες. Το 1922 θεωρείται σημαντικός σταθμός για τη λογοτεχνία. Πέραν της μουσικής και της λογοτεχνίας ο χορός, η διατροφή, η ενδυμασία και τα κοινωνικά έθιμα εμπλούτισαν την ελληνική παράδοση και δημιούργησαν νέα ρεύματα για την επιστήμη της λαογραφίας. Οι μικρασιάτες πρόσφυγες με τις έντονες δραστηριότητές τους – εμπορικές, οικονομικές, επιστημονικές, πολιτιστικές και θρησκευτικές – συνέβαλαν σημαντικότατα στην πρόοδο του ελληνικού κράτους την οικονομική του ανάπτυξη και κυρίως στην πνευματική του εξέλιξη. Έμειναν όμως και αιώνια πληγωμένοι και αθεράπευτοι νοσταλγοί της αλησμόνητης πατρίδας τους ως τη στερνή τους πνοή. Κι αυτόν τον ανείπωτο πόνο τους, την αιώνια αγάπη και νοσταλγία τους για τον χαμένο επίγειο παράδεισο της Ανατολής φρόντισαν να τον μεταγγίσουν και στις μετέπειτα γενιές των απογόνων τους.»

Τα επόμενά σας σχέδια;

«Συνεχίζω να μελετώ και να γράφω θεατρικά έργα, διηγήματα, ποίηση και στίχους τραγουδιών. Στα άμεσα λογοτεχνικά μου σχέδια είναι η έκδοση της ποιητικής μου συλλογής: Θερμοπύλεια και η έκδοση ενός βιβλίου με βραβευμένα διηγήματά μου. Παράλληλα προγραμματίζουμε και μουσικές παρουσιάσεις και εκδηλώσεις με βασικό άξονα τα τραγούδια από το ομώνυμο θεατρικό μας έργο. Στις θεατρικές μας παραγωγές με τον Θίασο Πορεία που ιδρύσαμε μαζί με την βραβευμένη συγγραφέα- σκηνοθέτιδα Ιωάννα Μαστοράκη έχουμε σκοπό στο μέλλον να παρουσιάσουμε αλλά 3 θεατρικά μας έργα: Ο Αλαφροΐσκιωτος μια δεισιδαιμονία της Κρήτης σε θεατρικά κείμενα-σκηνοθεσία Ιωάννα Μαστοράκη – Θανάση Σάλτα ,Βλέπε και Φεύγα σε θεατρικό κείμενο της Ιωάννας Μαστοράκη και σκηνοθεσία Θανάση Σάλτα και για την παιδική σκηνή, Το Περιβόλι της Χαράς και της Λύπης σε θεατρικό κείμενο του Θανάση Σάλτα, σκηνοθεσία της Ιωάννας Μαστοράκη και μουσική της Χρυσάνθης Οικονομάκη. Τα θεατρικά έργα μας έχουν αποσπάσει τις καλύτερες κριτικές από κριτικό της Ένωσης Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών-Θεατρικά Βραβεία Κάρολος Κουν κι Ευρωπαϊκά Βραβεία Θεάτρου – Χορού ενώ το 2019 βραβεύτηκαν στο 4ο Διεθνές Φεστιβάλ Διαβαλκανικού Θεάτρου. Παράλληλα ως ποιητής-στιχουργός συνεχίζω να συνεργάζομαι με μουσικοσυνθέτες όπως ο αρχιμουσικός της φιλαρμονικής Αθηνών Δημήτρης Μίχας για την μελοποίηση ποιημάτων μου. Επίσης με μεγάλη χαρά αναμένω να ολοκληρωθεί ένα νέο μουσικό album με πολύ όμορφα τραγούδια σε στίχους μου και μελοποιημένα ποιήματά μου, σε μουσική Σπύρου Λευκοφρύδη και σε ερμηνεία Μαρίνας Βολουδάκη. »

Στη «Σμύρνη κάποτε» παίζουν οι μουσικοί: Βιολί: Γεωργία Μαρίνη, Ακορντεόν: Μαρία Νίττη, Κιθάρες: Αρετή Κοκκίνου, Τσέλο: Σταύρος Παργινός, Μαντολίνο: Αρετή Κοκκίνου, Κανονάκι: Γιώργος Στογιώργης, Ούτι: Ισίδωρος Πάτερος, Κόντρα Μπάσο: Βαγγέλης Ζωγράφος, Κρουστά: Σωκράτης Γανιάρης, Φωνητικά: Ισίδωρος Πάτερος – Θέλμα Καραγιάννη

Ταυτότητα Παράστασης

Συντελεστές:
Κείμενο-Στίχοι τραγουδιών: Θανάσης Σάλτας
Σκηνοθεσία – φωτισμοί: Ιωάννα Μαστοράκη
Πρωτότυπη Μουσική σύνθεση: Αρετή Κοκκίνου
Κουστούμια-Σκηνικά: Ανδρομάχη Μοντζολή

Παραγωγή: Θίασος Πορεία

Ερμηνεύουν: (αλφαβητικά):

Λεμονιά Αντωνάτου, Τζωρτζίνα Δαμίγου, Αμαλία Κλημοπούλου, Γιάννης Λεβέντης, Ιωάννα Μαστοράκη, Μυρτώ Παναγοπούλου, Θανάσης Σάλτας.

Τοποθεσία: Θέατρο της Ημέρας

Διεύθυνση: Νικ. Γεννηματά 20, Αμπελόκηποι ( δίπλα στο Μετρό Πανόρμου )

Ημέρα και Ώρα Παράστασης: Κάθε Κυριακή στις 20:15, από 28 Νοεμβρίου 2021

Πληροφορίες –Kρατήσεις : Τηλ.6946309618 – Email: thiasosporeia@hotmail.com

Διάρκεια Παράστασης: 120 λεπτά

Τιμές εισιτηρίων: 12 € ( Γενική Είσοδος ), 10€ (Μειωμένο) ΑμεΑ , ανέργων , πολύτεκνων και ομαδικών κρατήσεων άνω των 10 ατόμων.

Προπώληση VIVA.GR στο παρακάτω link :

https://www.viva.gr/tickets/theater/sti-smyrni-kapote-tou-thanasi-salta/

Μπορείτε να παρακολουθήσετε σχετικό video για την παράσταση εδώ :