Με «Βαβέλ» μέτρων εισέρχεται η Ευρώπη στον βαρύ χειμώνα, καθώς η μετάλλαξη Δέλτα ανατρέπει ένα προς ένα τα αισιόδοξα σενάρια για απαλλαγή από το πανδημικό φορτίο που βαραίνει τις ζωές μας τα τελευταία περίπου δύο χρόνια. Υπό τις εξελίξεις αυτές, η εύθραυστη ισορροπία που καταγράφεται στη χώρα μας επέβαλε ένα ιδιότυπο lockdown στους ανεμβολίαστους, με την επιστημονική κοινότητα να επενδύει στην τρίτη δόση για να μείνουν όρθια τα νοσοκομεία.

 

Θα «βουλιάξουν» οι εντατικές

Σε κάθε περίπτωση πάντως, οι προβλέψεις είναι δυσοίωνες προδιαγράφοντας δύσκολους μήνες για το ΕΣΥ. Αναλυτικότερα και σύμφωνα με μοντέλα που επεξεργάζονται οι επιστήμονες και είναι εν γνώσει της κυβέρνησης και των μελών της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, έως τα μέσα Δεκεμβρίου τα νοσοκομεία της χώρας θα περιθάλπουν έως και 800 διασωληνωμένους ασθενείς εξαιτίας επιπλοκών της COVID.

Από αυτούς – και εφόσον επιβεβαιωθούν τα χειρότερα σενάρια – η πλειονότητα θα αφορά μη εμβολιασμένους, εν τούτοις ανάμεσά τους θα είναι και εμβολιασμένοι πολίτες μεγάλης ηλικίας ή με συνοσηρότητες οι οποίοι αμέλησαν να υποβληθούν σε τρίτη δόση, με αποτέλεσμα να έχει ξεθωριάσει η προστασία του εμβολίου.

Μέλος του ιατρικού προσωπικού της ΜΕΘ του «Σωτηρία» προσπαθεί να επαναφέρει ασθενή με χρήση απινιδωτή. Οι εκτιμήσεις για την κατάσταση στα νοσοκομεία είναι δυσοίωνες όσο παραμένει χαμηλά η εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού

Στον κυκεώνα των διψήφιων θανάτων που καταγράφονται καθημερινά (τις πρώτες 19 ημέρες του Νοεμβρίου η χώρα θρηνεί περισσότερους από 1.200 νεκρούς) και στην ανοδική πορεία των διασωληνωμένων ασθενών (συμπεριλαμβανομένων και όσων νοσηλεύονται με αναπνευστήρες εκτός ΜΕΘ που πλησιάζουν ήδη τους 600), το μόνο θετικό σημάδι που απομακρύνει τις πιθανότητες για νέο lockdown (που σημειωτέων η κυβέρνηση ξορκίζει με επιμονή σε κάθε δημόσια ή κλειστή συζήτηση) είναι η σταθεροποίηση της πανδημικής καμπύλης.

Αναλυτικότερα και παρότι τα ενεργά κρούσματα αυξήθηκαν και την τρίτη εβδομάδα του Νοεμβρίου σκαρφαλώνοντας στα 53.000, ενώ οι νοσηλευόμενοι με COVID ξεπερνούν τους 4.000 πανελλαδικά, οι δείκτες μετάδοσης της νόσου (Rt) και θετικότητας υποχώρησαν, με αποτέλεσμα να μπαίνει φρένο στην εκθετική αύξηση και να καταγράφονται πλέον σημάδια οριακής ύφεσης.

Πολυφωνία μέτρων στην Ευρώπη

Κοιτώντας δε κανείς τη μεγαλύτερη εικόνα διαπιστώνει ότι ο συναγερμός είναι κοινός σχεδόν για το σύνολο της Γηραιάς Ηπείρου, όμως το 4ο κύμα χαρακτηρίζεται από μια πολυφωνία σε ό,τι αφορά τα μέτρα που εφαρμόζονται.

«Διαφορετικές χώρες ακολουθούν διαφορετική στρατηγική για τον έλεγχο της πανδημίας την τρέχουσα περίοδο. Η εμπειρία στη χώρα μας έδειξε ότι η αποτελεσματικότητα ενός οριζόντιου lockdown ήταν περιορισμένη κατά την περίοδο του Φεβρουαρίου – Μαρτίου 2021 και εκτιμάται ότι θα ήταν ακόμα μικρότερη την τρέχουσα περίοδο λόγω της πανδημικής κόπωσης, της διαθεσιμότητας του εμβολίου και της εμβολιαστικής κάλυψης που ξεπερνάει το 60% στην κοινότητα» υπογραμμίζει στο «Βήμα» ο αναπληρωτής καθηγητής Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Δημήτρης Παρασκευής.

Ο ίδιος δε, επιμένοντας στα περιορισμένα αποτελέσματα της καραντίνας προσθέτει πως «το καθολικό lockdown μπορεί να μειώσει τα κρούσματα σε δεδομένη χρονική στιγμή, αλλά η επιτυχία αυτού του μέτρου προϋποθέτει καθολική τήρησή του. Επίσης το καθολικό lockdown δεν διασφαλίζει ότι μετά την εφαρμογή του τα κρούσματα δεν θα επανέλθουν σε σύντομο χρονικό διάστημα σε υψηλά επίπεδα. Συνεπώς η αποτελεσματικότητά του είναι αμφίβολη και σίγουρα θα έχει παροδική διάρκεια. Το lockdown αποτελεί επιλογή απουσία άλλων μέτρων, όπως το εμβόλιο».

Υβριδικό μοντέλο περιορισμών

Υπό το σκεπτικό αυτό και λαμβάνοντας υπόψιν τις επιδημιολογικές αναλύσεις, η χώρα μας ακολουθεί ένα «υβριδικό» μοντέλο περιορισμών με έμφαση στους μη εμβολιασμένους, καθώς από αύριο ξεκινά το κυλιόμενο ωράριο στους χώρους εργασίας αλλά και οι αλλαγές του ωραρίου στο λιανεμπόριο, με τα καταστήματα τις καθημερινές να είναι ανοιχτά από τις 10.00 έως τις 21.00. Επίσης, ο χρόνος μετράει αντίστροφα για το εκτεταμένο «μπλόκο» σε εσωτερικούς χώρους, καθώς δεν θα επιτρέπεται η είσοδος σε μη εμβολιασμένους σε εστιατόρια, κέντρα διασκέδασης, κινηματογράφους, θέατρα, μουσεία και γυμναστήρια. Σε ό,τι αφορά το λιανεμπόριο, τους χώρους λατρείας, τα κομμωτήρια και τους χώρους εργασίας το αρνητικό τεστ θα συνεχίσει να αποτελεί «διαβατήριο», με τα καταστήματα τροφίμων και τα φαρμακεία να αποτελούν τις μόνες «ελεύθερες ζώνες» για το σύνολο των πολιτών.

Δεν λείπουν ωστόσο οι φωνές που επιμένουν πως τα μέτρα που ανακοινώθηκαν δεν θα αποδώσουν, εξαιτίας της καθυστερημένης εφαρμογής τους. Και παρότι ακόμη και οι πιο «σκληροί» συμφωνούν ότι ένα γενικό lockdown δεν αποτελεί λύση στην παρούσα φάση, καθώς θα ήταν καταστροφικό για την οικονομία και την κοινωνία, εντείνεται η κριτική για ολιγωρία σε σημαντικούς τομείς όπως η ενίσχυση του ΕΣΥ. Ενδεικτική είναι η ανακοίνωση της Ενωσης Νοσοκομειακών Ιατρών Θεσσαλονίκης (ΕΝΙΘ) στην οποία μεταξύ άλλων υπογραμμίζεται ότι «αν για το πρώτο κύμα της πανδημίας υπάρχει η δικαιολογία ότι πιαστήκαμε απροετοίμαστοι με ένα σύστημα υγείας χρονίως υποστελεχωμένο και αποδυναμωμένο, για τα επόμενα κύματα της πανδημίας δεν υπάρχει καμία απολύτως δικαιολογία! Εχει περάσει πάνω από ενάμισης χρόνος από την έναρξη της πανδημίας και η κυβέρνηση όφειλε να έχει ενισχύσει ουσιαστικά το σύστημα υγείας, να έχει δώσει γενναία και αποτελεσματικά κίνητρα για να γεμίσει όλα τα οργανικά κενά, αν μη τι άλλο στις ειδικότητες πρώτης γραμμής, με μόνιμο προσωπικό».

6.000 αμετανόητοι εργαζόμενοι στο ΕΣΥ

Αξίζει δε να σημειωθεί ότι από τις αρχές Σεπτεμβρίου, όταν δηλαδή εφαρμόστηκε η υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού στους υγειονομικούς, σταθερά 6.000… αμετανόητοι εργαζόμενοι στο ΕΣΥ παραμένουν ανεμβολίαστοι. Από αυτούς και όπως αποσαφήνισε ο υπουργός Υγείας, Θάνος Πλεύρης, περίπου 2.500 είναι νοσηλευτές και 500 γιατροί. Και διαβεβαίωσε πως «όσες θέσεις επικουρικών μάς ζητάνε τα νοσοκομεία για την κάλυψη των συγκεκριμένων θέσεων ή και για άλλες θέσεις γίνονται δεκτές».

Επεσήμανε δε πως «το Εθνικό Σύστημα Υγείας αντέχει, είναι σταθερό, πιέζεται, αλλά παρέχει τις υπηρεσίες του σε όλους τους πολίτες. Το έχουμε ενισχύσει με άνω των 12.000 λοιπό επικουρικό προσωπικό, 2.000 μόνιμους γιατρούς και 2.000 επικουρικούς γιατρούς» ανέφερε με αφορμή την επίταξη ο υπουργός Υγείας».

Εν τω μεταξύ η ΕΝΙΘ αφήνει αιχμές για τους διασωληνωμένους ασθενείς εκτός Εντατικής, σημειώνοντας ότι «τα κρεβάτια με αναπνευστήρα και μόνιτορ, που δεν είναι στελεχωμένα με εντατικολόγους και νοσηλευτές εντατικής και τα οποία δεν εκπληρώνουν τις πολύ συγκεκριμένες ποιοτικές και ποσοτικές προδιαγραφές μίας ΜΕΘ, δεν συνιστούν επ’ ουδενί πραγματικές κλίνες ΜΕΘ».

Αντιδράσεις στην επίταξη

Παράλληλα ο ιατρικός κόσμος αντιδρά και στις επιτάξεις των υπηρεσιών ιδιωτών γιατρών. Το μέτρο ενεργοποιήθηκε την περασμένη Παρασκευή, όταν διαπιστώθηκε ότι οι εκκλήσεις και οι εντατικές προσπάθειες των ιατρικών συλλόγων έπεσαν στο κενό, με τα φύλλα πορείας να επιδίδονται σε περίπου 85 παθολόγους, πνευμονολόγους και γενικούς γιατρούς για να συνδράμουν σε νοσοκομεία της «κόκκινης» ζώνης.

Στο πλαίσιο αυτό, η Ενωση Πνευμονολόγων Ελλάδας εκφράζει την αντίθεσή της στην πρακτική της επίταξης «η οποία, όπως και την προηγούμενη φορά, κρίνουμε ότι στην πραγματικότητα αποδυνάμωσε την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, έφερε τους συναδέλφους σε επαγγελματικό και προσωπικό αδιέξοδο, ενώ ταυτόχρονα στέρησε από τους ασθενείς με Covid-19 την πολύτιμη επιστημονική συμβολή του εξειδικευμένου πνευμονολόγου – φυματιολόγου στην κοινότητα». Μάλιστα κάνει λόγο για «σπασμωδικές κινήσεις» εν απουσία «συγκεκριμένων και στοχευμένων αποφάσεων».

Ερχονται οι πρώτες θεραπείες της Merck

Πάντως, στη φαρέτρα των ιατρών αναμένεται να προστεθούν, ενδεχομένως και έως τα τέλη του μήνα, όπως αποκάλυψε ο κ. Πλεύρης, 10.000 θεραπείες της Merck (MSD στην Ευρώπη) και να ξεκινήσει η διάθεσή τους υπό συγκεκριμένα ιατρικά κριτήρια σε ασθενείς με λοίμωξη Covid-19.

Σταθερή η μαύρη τρύπα των εμβολιασμών παρά τη σημαντική αύξηση των ραντεβού

Περισσότερα από 53.000 ραντεβού πρώτης δόσης προγραμματίστηκαν συνολικά σε διάστημα μόλις τριών 24ώρων, επιβεβαιώνοντας κάθε ημέρα που περνάει ότι η δύσκολη επιδημιολογική κατάσταση που διανύει η χώρα σε συνδυασμό με τους σφιχτούς περιορισμούς κάμπτουν τις αντιστάσεις των σκεπτικιστών.

Παρ’ όλα αυτά, ακόμη και με τους σημερινούς ανοδικούς ρυθμούς η «μαύρη τρύπα» δεν αναμένεται να συρρικνωθεί θεαματικά, εν μέσω της κρίσιμης τρέχουσας περιόδου. Γι’ αυτό κυβέρνηση και επιστήμονες επενδύουν πλέον στις αναμνηστικές δόσεις, ώστε να μην υπάρχουν ρωγμές στο τείχος ανοσίας.

Στο πλαίσιο αυτό, από τις 13 Δεκεμβρίου όσοι είναι άνω των 60 ετών και έχουν παρέλθει επτά μήνες από τον εμβολιασμό τους με δεύτερη δόση θα δουν το πιστοποιητικό τους να λήγει, με αποτέλεσμα να βρίσκονται εγκλωβισμένοι στους ίδιους περιορισμούς με τους ανεμβολίαστους. «Η αναμνηστική δόση θα αποτελέσει ισχυρό μέτρο για την ανακοπή του εξελισσόμενου κύματος, γιατί η ανοσία επάγεται σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά την 3η δόση του εμβολίου και επίσης έχει σημαντική χρονική διάρκεια. Ο εμβολιασμός, επίσης, δεν απαιτεί την ταυτόχρονη εφαρμογή σκληρών περιοριστικών μέτρων και συνεπάγεται ότι δεν επιφέρει κόπωση στην κοινότητα. Η αναμνηστική δόση θα περιορίσει σημαντικά τη διασπορά σε όλες τις ηλικίες και ειδικά στα άτομα με ηλικίες κάτω των 60 που έχουν μεγάλο αριθμό επαφών» εξηγεί ο κ. Παρασκευής. Και συμπληρώνει πως «προκαταρκτικά αποτελέσματα μελετών υποδεικνύουν ότι η τρίτη δόση συμβάλλει σε πιο μακροχρόνια ανοσία και πιθανόν να αποτελεί την κρίσιμη παράμετρο για τη συλλογική ανοσία στον πληθυσμό. Μένει να δούμε αν οι εκτιμήσεις θα επιβεβαιωθούν».

Προστασία από σοβαρή λοίμωξη με το «τσίμπημα»

Οι ρευματολόγοι από όλη την Ελλάδα με πρωτοβουλία της Ελληνικής Ρευματολογικής Εταιρείας και του κοινού προγράμματος Ρευματολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ μελέτησαν τα οφέλη του εμβολίου έναντι της λοίμωξης Covid-19 σε μια ιδιαίτερα ευαίσθητη ομάδα του πληθυσμού που πάσχουν από ρευματοπάθειες.

Η μελέτη που δημοσιεύτηκε άμεσα στην έγκριτη ιατρική επιθεώρηση «Annals of the Rheumatic Diseases» , δεδομένου ότι δεν υπάρχει αντίστοιχη στη διαθέσιμη βιβλιογραφία, καταλήγει ότι ο εμβολιασμός (έστω και με μία δόση) προστατεύει σημαντικά τους ασθενείς με αυτοάνοσες ρευματικές παθήσεις από σοβαρή λοίμωξη.

Πιο συγκεκριμένα, στη μελέτη συμμετείχαν 195 ασθενείς εκ των οποίων οι 147 μη εμβολιασμένοι και οι υπόλοιποι πλήρως ή μερικώς εμβολιασμένοι. Τι διαπιστώθηκε; Οι ανεμβολίαστοι ασθενείς που μολύνθηκαν από τον πανδημικό ιό διέτρεχαν κατά 29,3% μεγαλύτερο κίνδυνο να χρειαστούν νοσηλεία, ενώ το ποσοστό θνησιμότητας σκαρφάλωσε στο 4%.

Από τους μερικώς εμβολιασμένους, το ποσοστό των ασθενών που έχρηζαν νοσοκομειακής φροντίδας έπειτα από μόλυνση μειώθηκε στο 21,1% και για τους πλήρως εμβολιασμένους στο 10,3%, ενώ στις δύο αυτές κατηγορίες ο κίνδυνος θανάτου μηδενίστηκε.

«Δεδομένων δε των στοιχείων που δείχνουν ότι η ανοσία φθίνει με την πάροδο του χρόνου, η τρίτη δόση αναδεικνύεται απαραίτητη αλλά και κρίσιμη για ιδιαίτερες ομάδες πληθυσμού με αυτοάνοσα» σημειώνει στο «Βήμα» ο καθηγητής Παθολογίας – Ρευματολογίας, διευθυντής Α΄ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής & Μονάδος Ρευματολογίας στο Λαϊκό Νοσοκομείο, Πέτρος Σφηκάκης.