Τον Νοέμβριο του 1980, ο απόηχος της εξέγερσης του Πολυτεχνείου το 1973 ήταν ακόμη νωπός…και το πολιτικό κλίμα έδειχνε να προσανατολίζεται σε εκλογές, με τον Ανδρέα Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ να βρίσκονται προ των πυλών της εξουσίας, και την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας να βρίσκεται σε νευρική κρίση…
Οι εκδηλώσεις για την 7η επέτειο της εξέγερσης, κορυφώθηκαν την Κυριακή 16 Νοεμβρίου, με την τότε κυβέρνηση Ράλλη να έχει απαγορεύσει την πορεία στην αμερικάνικη πρεσβεία.
Δυστυχώς βάφτηκαν με το αίμα δύο νεαρών παιδιών: Του 26χρονου Κύπριου φοιτητή της Νομικής, Ιάκωβου Κουμή και της 20χρονης εργάτριας Σταματίνας Κανελλοπούλου.
Η απαγόρευση της πορείας
Η κυβέρνηση Ράλλη απαγόρευσε τότε, η πορεία του Πολυτεχνείου, να φτάσει μέχρι την Αμερικανική Πρεσβεία. Οι διαδηλωτές θα έφθαναν ως το Σύνταγμα, όπου και θα έπρεπε να διαλυθούν.
Αν και αρχικά η απαγόρευση προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις, τελικά η ΕΦΕΕ και τα κόμματα της αντιπολίτευσης επέλεξανα να μην συγκρουστούν με την απόφαση.
Όμως, η μειοψηφία της ΕΦΕΕ, που αποτελείται από τους εκπροσώπους της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς, αποφασίζει να δώσει τη μάχη η πορεία να συνεχιστεί μέχρι την Πρεσβεία.
Έτσι στις 16/11/1980, αφού ένα μεγάλο μέρος της διαδήλωσης έχει κάνει τη διαδρομή μέχρι το Σύνταγμα και σταδιακά αποχωρεί, περίπου 2.000 διαδηλωτές κινούνται προς τη λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας, επιχειρώντας να σπάσουν τον αστυνομικός κλοιό, που βρισκόταν στο ύψος των «λουλουδάδικων».
Η κεφαλή της πορείας κατάφερε να διασπάσει τον πρώτο κλοιό των αστυνομικών, όμως με εντολή του προϊσταμένου της Εισαγγελίας κινήθηκαν οι διμοιρίες των ΜΑΤ και οι αύρες που ήταν πίσω από τον πρώτο αστυνομικό κλοιό.
Η επίθεση ήταν ιδιαίτερα βίαιη και όσοι έζησαν τα γεγονότα μιλούν για αστυνομική αγριότητα. Η επίθεση δεν περιορίστηκε στο πυκνό μπλοκ της μειοψηφίας της ΕΦΕΕ αλλά και σε διαδηλωτές από άλλα μπλοκ που εκείνη την ώρα απομακρύνονταν. Το αποτέλεσμα θα είναι συγκρούσεις που θα διαρκέσουν για ώρες. Πέραν από γκλομπ, οι αστυνομικοί θα χρησιμοποιήσουν και πυροβόλα όπλα.
«Ξαναμάτωσε το Πολυτεχνείο»
Από τα επεισόδια υπήρξαν τραυματισμοί, δύο νέοι όμως νοσηλεύτηκαν σε σοβαρή κατάσταση. Η 20χρονη Σταματίνα Κανελλοπούλου βρέθηκε πεσμένη σε πεζοδρόμιο της οδού Πανεπιστημίου. Μεταφέρθηκε αναίσθητη στο «Ιπποκράτειο», όπου άφησε την τελευταία της πνοή, προτού οι γιατροί προλάβουν να τις προσφέρουν τις πρώτες βοήθειες. Είχε ξυλοκοπηθεί βάναυσα με γκλομπ στο κεφάλι, έξω απ’ το ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετανία» όταν η πορεία επιχείρησε να «σπάσει» την απαγόρευση της αστυνομίας.
Σύμφωνα με το πόρισμα της ιατροδικαστικής εξέτασης έφερε 18 χτυπήματα στο κρανίο, πολλαπλά κατάγματα και βαριά κρανιοεγκεφαλική κάκωση.
Ο κύπριος φοιτητής Ιάκωβος Κουμής, με συμμετοχή στο αντικατοχικό κίνημα στην πατρίδα του και ο οποίος λίγο καιρό πριν είχε έρθει στην Αθήνα για να σπουδάσει στο Πολιτικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών, δέχεται δολοφονική επίθεση ενώ κάθεται σε μια καρέκλα στο Σύνταγμα. Στο ασθενοφόρο, λουσμένος στο αίμα, ψελλίζει: «Δεν έχουν τον Θεό τους, με φάγανε».
Με βαριές κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις από γκλομπ διακομίστηκε στο «Λαϊκό», όπου άφησε την τελευταία του πνοή λίγες μέρες αργότερα.
Ατιμώρητοι οι δράστες
Οι δράστες των δύο θανάτων έμειναν ατιμώρητοι, καθώς όσοι από τους αστυνομικούς κατηγορήθηκαν για τα συμβάντα της 16ης Νοεμβρίου 1980 αθωώθηκαν επτά χρόνια αργότερα.
Καταδίκη
Τα επεισόδια και τις βιαιότητες καταδίκασαν όλα τα πολιτικά κόμματα και οι φοιτητικές παρατάξεις. Για «μικρές ομάδες ανεύθυνων στοιχείων και προβοκατόρων άγνωστης και ύποπτης προέλευσης» θα μιλήσει ο Ανδρέας Παπανδρέου. Για «προβοκατόρικα έκτροπα» θα μιλήσει το ΚΚΕ. Για ομάδες «ανεύθυνων και τυχοδιωκτικών στοιχείων», θα μιλήσει το ΚΚΕ εσ. τα μπλοκ του οποίου δέχτηκαν επίσης μεγάλο μέρος της επίθεσης γιατί τη στιγμή της σύγκρουσης βρίσκονταν ακόμη στο χώρο του Συντάγματος.
