COP26 – Νέος συμβιβασμός στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για το κλίμα

Λίγο πριν το τέλος της κρίσιμης Συνόδου για το Κλίμα που πραγματοποιείται στη Γλασκώβη, η βρετανική κυβέρνηση παρουσίασε νέο σχέδιο συμφωνίας, το οποίο ενισχύει μεν τις εκκλήσεις για ραγδαία μείωση των εκπομπών άνθρακα, χαλαρώνει όμως τις υποσχέσεις για σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων.

Το προσχέδιο που παρουσιάστηκε την Παρασκευή στην COP26 είναι ουσιαστικά μια άσκηση ισορροπίας ανάμεσα στις απαιτήσεις των αναπτυσσόμενων χωρών, οι οποίες ζητούν αύξηση της χρηματοδότησης προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι καταστροφικές επιπτώσεις των εκπομπών άνθρακα από τις βιομηχανικές χώρες, και τις θέσεις των πλούσιων κυβερνήσεων, οι οποίες διστάζουν να καταργήσουν τις επιδοτήσεις στα ορυκτά καύσιμα από τα οποία εξαρτώνται.

Το κείμενο είναι πιθανό να αλλάξει πριν από την επίσημη λήξη της συνόδου το βράδυ της Παρασκευής, ωστόσο οι διαπραγματεύσεις είναι πιθανό να συνεχιστούν τη νύχτα και το Σαββατοκύριακο.

Η τελική συμφωνία της συνόδου θα πρέπει να εγκριθεί ομόφωνα από τις 196 χώρες που συμμετέχουν, κάτι που περιπλέκει τις διαπραγματεύσεις.

Σε μια προσπάθεια να ασκήσουν πίεση για μια πιο φιλόδοξη συμφωνία, χιλιάδες διαδηλωτές αναμένεται να διαδηλώσουν έξω από τον χώρο της COP26. Στη διάρκεια της νύχτας, ακτιβιστές ξεφούσκωσαν τα λάστιχα πολυτελών αυτοκινήτων στους δρόμους της Γλασκώβης.

«Σε μηχανική υποστήριξη» ο στόχος του 1,5 βαθμού

Βασικός στόχος της συνόδου είναι να κρατήσει ζωντανό τον στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού, η οποία καλεί τη διεθνή κοινότητα να συγκρατήσει στον 1,5 βαθμό Κελσίου την άνοδο της θερμοκρασίας έως τα τέλη του αιώνα, σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.

Ο στόχος μοιάζει να βρίσκεται σε «μηχανική υποστήριξη» προειδοποίησε την Παρασκευή ο γγ το ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.

Η μέση θερμοκρασία του πλανήτη έχει ήδη αυξηθεί κατά 1,1 βαθμό και τα περιθώρια στενεύουν. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, για να επιτευχθεί ο στόχος του Παρισιού οι καθαρές παγκόσμιες εκπομπές άνθρακα πρέπει να μειωθούν σχεδόν στο μισό έως το 2030 και να μηδενιστούν το 2050.

Όμως οι δεσμεύσεις που παρουσιάστηκαν στη Γλασκώβη δεν επαρκούν: σύμφωνα με ανάλυση της οργάνωσης Climate Tracker, οδηγούμαστε σε αύξηση της θερμοκρασίας κατά 2,4 βαθμούς.

Και σύμφωνα με έρευνα που παρουσίασαν την Πέμπτη αυστραλοί ερευνητές, σε αυτά τα επίπεδα παγκόσμιας θέρμανσης θα εξαφανίζονταν πρακτικά όλοι οι κοραλλιογενείς ύφαλοι.

Άλλες έρευνες έχουν δείξει ότι μια αύξηση της θερμοκρασίας κατά 2 βαθμούς, αντί για 1,5, θα είχε δυσανάλογες συνέπειες όσον αφορά τους καύσωνες, τις ξηρασίες, τις πλημμύρες και την άνοδο της στάθμης των ωκεανών.

Νέες δεσμεύσεις το 2022

Το νέο σχέδιο συμφωνίας διατηρεί την έκκληση για νέες δεσμεύσεις μείωσης των εκπομπών άνθρακα έως τα τέλη του 2022.

Οι δεσμεύσεις προβλέπεται να επανεξετάζονται κάθε πενταετία, και το νέο σχέδιο δεν περιλαμβάνει τις εκκλήσεις αναπτυσσόμενων χωρών για αναθεώρηση των εθελεντικών εθνικών στόχων κάθε χρόνο.

Η φρασεολογία του κειμένου έχει αποδυναμωθεί όσον αφορά τις επιδοτήσεις και τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων, αναφέρει όμως ρητά ότι οι καθαρές εκπομπές πρέπει να μειωθούν κατά 45% σε σχέση με τα επίπεδα του 2030 και να μηδενιστούν το 2050».

«Είναι ένα ισχυρότερο και πιο ισορροπημένο κείμενο σε σχέση με αυτό που είχαμε πριν από δύο ημέρες» σχολίασε σύμφωνα με το Reuters η Χέλεν Μάουντφορντ του Ινστιτούτου Παγκόσμιων Πόρων.

Σύμφωνα με την ίδια, πρόοδος σημειώθηκε επίσης στο φλέγον θέμα της χρηματοδότησης των προσπαθειών προσαρμογής στις αναπτυσσόμενες χώρες και το ακανθώδες ζήτημα των αποζημιώσεων για κλιματικές καταστροφές.

«Τα οικονομικά της προσαρμογής θέτουν συγκεκριμένες ημερομηνίες-στόχους, καλώντας τις χώρες να διπλασιάσουν τη χρηματοδότηση της προσαρμογής έως τα τέλη του 2025, σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα» είπε η Μάουντφορντ σύμφωνα με το BBC.

Το σχέδιο συμφωνίας «να μπορούσε να είναι καλύτερο, θα έπρεπε να είναι καλύτερο, και μας μένει πλέον μόνο μια μέρα για να το κάνουμε πολύ, πολύ καλύτερο» σχολίασε από την πλευρά της η Τζένιφερ Μόργκαν της Greenpeace International.

«Η κρίσιμη αναφορά στη σταδιακή κατάργηση του λιθάνθρακα έχει αποδυναμωθεί, παραμένει όμως στο κείμενο και πρέπει να ισχυροποιηθεί και πάλι πριν λήξει η σύνοδος».

Τι έχει συμφωνηθεί ως τώρα στην COP26

• Σε μια μη αναμενόμενη εξέλιξη, ΗΠΑ και Κίνα συμφώνησαν να συνεργαστούν αυτή τη δεκαετία για τον στόχο του 1,5 βαθμού Κελσίου.
• Δεκάδες χώρες εντάχθηκαν σε πρωτοβουλία της ΕΕ και των ΗΠΑ για μείωση των εκπομπών μεθανίου, του δεύτερου σημαντικότερου αερίου του θερμοκηπίου μετά το διοξείδιο του άνθρακα.
• Περισσότερες από 100 χώρες, ανάμεσά τους η Βραζιλία, υποσχέθηκαν να τερματίσουν την αποψίλωση των δασών το 2030.
• Περισσότερες από 100 χώρες δεσμεύτηκαν για κατάργηση του λιθάνθρακα, όμως η λίστα δεν περιλαμβάνει χώρες με υψηλή κατανάλωση όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα.
• Δεκάδες χώρες, αυτοκινητοβιομηχανίες και τοπικές κυβερνήσεις δεσμεύτηκαν για μείωση των εκπομπών από τις μεταφορές. Έξι μεγάλοι κατασκευαστές αυτοκινήτων υποσχέθηκαν να έχουν καταργήσει τους κινητήρες εσωτερικής καύσης έως το 2040.
• Νέοι πόροι ανακοινώθηκαν για τη χρηματοδότηση των αναπτυσσόμενων χωρών, όλοι όμως συμφωνούν ότι τα ποσά δεν επαρκούν.