Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος έχει μόλις βγει από το νοσοκομείο της Ουάσιγκτον μετά την αδιαθεσία που είχε νιώσει στο ξεκίνημα του ταξιδιού του στις ΗΠΑ.
Ενας από τους επισκόπους της Αμερικής σπεύδει να τον υποδεχθεί και να του ευχηθεί. Ο Πατριάρχης ανταποδίδει το ενδιαφέρον και τον αγκαλιάζει σφιχτά. Ο επίσκοπος προς στιγμήν σαστίζει από τη στενή επαφή σε εποχές Covid. Αλλά ο Πατριάρχης με βροντερή φωνή τον καθησυχάζει και τον ενθαρρύνει: «Mη φοβάσαι δεν έχω κορονοϊό».
Αυτός είναι ο Πατριάρχης, μου λέει ο επίσκοπος που πρωταγωνίστησε στο παραπάνω στιγμιότυπο. «Καταλαβαίνεις ότι αυτός ο άνθρωπος είναι 81 ετών;».
Ο ηγέτης της Ορθοδοξίας στις 16 ημέρες της παραμονής του στις ΗΠΑ ξάφνιασε με τα λόγια, τα έργα του και τη στάση του ακόμη κι αυτούς που τον γνωρίζουν καλά.
Ενας influencer της Ορθοδοξίας
Επιβεβαίωσε ξανά ότι δεν βρίσκεται τυχαία σ’ αυτή τη θέση. Αλλά ταυτόχρονα έδειξε κι ένα άλλο πιο ανθρώπινο πρόσωπο: Επικοινωνιακός. Προσιτός. Θαρραλέος ακόμη και στα προβλήματα υγείας. Με αξιοθαύμαστη οξύνοια για την ηλικία του. Επιδραστικός. Ενας influencer της Ορθοδοξίας. Αλλά και μέσα στην κοινωνία.
Αλήθεια, ποιος άλλος θρησκευτικός ηγέτης έχει στο ενεργητικό του τόσες δράσεις και παρεμβάσεις για δύο κορυφαία ζητήματα της εποχής μας όπως η κλιματική αλλαγή και η πανδημία; To ταξίδι του στην Αμερική σφράγισε την ηγετική του φυσιογνωμία.
Οσοι ακολούθησαν την περιοδεία του σε πόλεις και κοινότητες της ομογένειας στην Αμερική σχολίαζαν με κάθε ευκαιρία την αντοχή και το σθένος του.
Στους περισσότερους που τον πλαισίωναν έριχνε τριάντα-σαράντα χρόνια αλλά ήταν εκείνος που ανεβοκατέβαινε πρώτος τις σκάλες του αεροσκάφους που τον μετέφερε από πολιτεία σε πολιτεία.
Το κοφτερό μυαλό και η μνήμη του εντυπωσιάζουν. Είδε μία συνάδελφο, παλαιά ανταποκρίτρια στην Αμερική και θυμήθηκε τον γιο της, ο οποίος σε ηλικία 9 ετών, πριν από 20 και παραπάνω χρόνια, του είχε δώσει μία ανθοδέσμη στην τελετή υποδοχής.
Ασταμάτητος ακόμη και μετά την πρώτη εισαγωγή του στο νοσοκομείο, όταν δηλαδή υπήρχαν οι πρώτες ενδείξεις πως το καρδιολογικό του πρόβλημα ίσως είναι πιο σοβαρό. Από το βαρύ του πρόγραμμα ακύρωσε μόνο μία-δύο εκδηλώσεις. Ηταν τόσο αποφασισμένος να πραγματοποιήσει το ταξίδι του στις ΗΠΑ τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, που δεν τον εμπόδισε ούτε το πρόβλημα υγείας του.
Ξεκάθαρα μηνύματα για την επόμενη ημέρα στο Φανάρι
Και δεν το έκανε επειδή συνέπιπτε με τον εορτασμό των 30 χρόνων του στον Οικουμενικό Θρόνο. Ηταν σαφές ότι ήθελε να πάει στην Αμερική, την πιο σημαντική επαρχία του Πατριαρχείου, με στόχο να στείλει ξεκάθαρα μηνύματα για την επόμενη μέρα στο Φανάρι, αλλά και για να εκφράσει την πλήρη στήριξή του στον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής Ελπιδοφόρο.
Και βέβαια ριψοκίνδυνος. Εχει κάνει όλα τα εμβόλια του κορονοϊού, έπαιρνε όλα τα μέτρα, αλλά ρίσκαρε. Σε αρκετές εκδηλώσεις ο κόσμος ήταν πολύς και πάντα υπάρχει η πιθανότητα να νοσήσει κάποιος ακόμη και εμβολιασμένος.
Εχει τη στόφα του πνευματικού ηγέτη των Ορθοδόξων, που εμπνέει και καθοδηγεί. Το απέδειξε ουκ ολίγες φορές στην Αμερική. Η μία εξ αυτών ήταν η πλέον χαρακτηριστική: σπάζοντας στερεότυπα και στεγανά, έστειλε μήνυμα πως προετοιμάζει τη διαδοχή του και νοιάζεται για την «ευστάθεια στο Πατριαρχείο» την επόμενη μέρα.
Ποιος ιεράρχης σε τέτοια ανώτατη θέση έχει κάνει κάτι ανάλογο έως τώρα; Ποιος μιλάει τόσο ανοιχτά για τη διαδοχή του;
Με βάση όσα ξέρουμε για τον Βαρθολομαίο, αλλά έπειτα από την πρωτοβουλία του να μιλήσει ο ίδιος για την επόμενη μέρα στο Φανάρι, θα είναι εξαιρετικά απίθανο να τον δούμε να εξαναγκάζεται να αποχωρήσει. Μεθοδικός και προνοητικός, όπως όλα δείχνουν, θα αποφασίσει ο ίδιος τον χρόνο που θα γίνει αυτό με στόχο να υπάρξει ομαλή μετάβαση.
Δάκρυα για την Αγια Σοφια
Στις ομιλίες του πάντως ο Οικουμενικός Πατριάρχης φανέρωσε αρκετές φορές και το ανθρώπινο πρόσωπο του προκαθημένου της Ορθοδοξίας. Τρεις φορές δάκρυσε. Τη μία, στην πόλη Γούιρτον της Δυτικής Βιρτζίνια όταν έκανε μία αναφορά στην Αγια-Σοφιά, σχολιάζοντας ότι «τώρα είναι τόπος προσευχής μόνο για τους μουσουλμάνους».
Είναι σαφές πόσο τον έχει πικράνει η απόφαση της Αγκυρας να μετατραπεί σε μουσουλμανικό τέμενος ο μεγαλοπρεπής χριστιανικός ναός. Σε άλλη ομιλία του, τον έκαναν να δακρύσει οι «αλάλητοι στεναγμοί» του Πατριαρχείου. Αναφερόταν στις δυσκολίες να βρίσκεται η έδρα του Πατριαρχείου σε μία μουσουλμανική χώρα. Και βέβαια δάκρυσε όταν θυμήθηκε τους γονείς του να τον καμαρώνουν στην ενθρόνισή του.
Ο μειλίχιος λόγος του είναι επί τρεις δεκαετίες σήμα κατατεθέν και για τον πατριαρχικό θρόνο. Ομως στις ΗΠΑ επιβεβαίωσε και το άλλο φαναριώτικο χαρακτηριστικό του. Οταν επιδιώκει να στείλει ξεκάθαρο μήνυμα σε κάποιον, το κάνει με σταράτα λόγια, χωρίς περικοκλάδες.
Κάπως έτσι επέκρινε τη Ρωσία για την «αγνώμονα συμπεριφορά της απέναντι στη μητέρα Εκκλησία» – για την απόφαση του Πατριαρχείου να αναγνωρίσει την αυτοκεφαλία της Ουκρανίας – όπως και με την ιστορική φράση «θα έλεγα σκασίλα μου, που δεν με μνημονεύει η Εκκλησία της Ρωσίας».
Υψιστες τιμές
Ολοι λίγο-πολύ γνωρίζουμε τον ρόλο και τη σημασία του Οικουμενικού Πατριάρχη. Είναι όμως πολύ διαφορετικό ο οικουμενικός του χαρακτήρας να αναγνωρίζεται εμπράκτως από τους ξένους.
«Mε τον Μπάιντεν έχουμε θα μπορούσα να πω φιλία» είπε σε μία ομιλία του στη Νέα Υόρκη ο Βαρθολομαίος αναφερόμενος στη συνάντηση στον Λευκό Οίκο. Απόδειξη αυτής της φιλίας η απαντητική επιστολή που είχε στείλει στον Πατριάρχη ο αμερικανός πρόεδρος μετά την εκλογή του.
«Στο τέλος είχε προσθέσει με το χέρι του «Stay well. We need your leadership»» θυμήθηκε ο Βαρθολομαίος. Μόνο στις ΗΠΑ τις προηγούμενες μέρες ο Πατριάρχης έγινε διδάκτορας του Καθολικού Πανεπιστημίου Notre Dame για την προσφορά του στο περιβάλλον, βραβεύτηκε από το Αμερικανικό Εβραϊκό Συμβούλιο και ήταν ο πρώτος ηγέτης που συνάντησε αμέσως μετά την εκλογή του ο αφροαμερικανός δήμαρχος της Νέας Υόρκης, Ερικ Ανταμς. Υψιστες τιμές για έναν ηγέτη που παραμένει ταπεινός.
Για όλα αυτά, σημείωσε σε μία ομιλία του ο Οικουμενικός Πατριάρχης «δεν τιμάται ο Βαρθολομαίος. Τιμάται το Πατριαρχείο που έχω την τιμή να είμαι προκαθήμενος».
