Τα δύο νέα αντιιιικά χάπια των φαρμακευτικών εταιρειών Merck και Pfizer, ρίχνονται στη μάχη κατά της πανδημίας του κοροναϊού και αναμένεται να βοηθήσουν τα μέγιστα, όταν πια καταστούν ευρέως διαθέσιμα.

Πρόκειται για δύο χάπια που αναμένεται να έρθουν και στην Ελλάδα, (σ.σ. της Merck πιθανότατα μέχρι τα τέλη του 2021) και για τα οποία οι μελέτες έχουν δείξει ότι η έγκαιρη χορήγησή τους περιορίζει σημαντικά τις νοσηλείες και τους θανάτους σε ασθενείς.

Στο μεταξύ, υπό διερεύνηση βρίσκεται το εύρος της χρήσης τους σε διάφορες ομάδες ασθενών. Αρχικά, τα χάπια δείχνουν πολλά υποσχόμενα σε ενήλικες με διαγνωσμένη λοίμωξη Covid-19, ενώ εξετάζεται κατά πόσο μπορούν να αποτρέψουν τη λοίμωξη και στους υγιείς ανθρώπους που εκτίθενται στον κοροναϊό.

Ακολουθεί μια σύνοψη όσων είναι ήδη γνωστά, καθώς και μια πρώτη σύγκριση των χαπιών, σύμφωνα με το ΑΠΕ, που επικαλείται το πρακτορείο Ρόιτερς.

 Ποιο χάπι «δουλεύει» καλύτερα;

Τα στοιχεία των κλινικών δοκιμών που παρουσίασαν οι δύο εταιρείες, δείχνουν ότι το χάπι της Pfizer έχει μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, αλλά η εταιρεία δεν έχει δημοσιοποιήσει ακόμη τα πλήρη δεδομένα. Σύμφωνα με την Pfizer, το χάπι της μειώνει κατά 89% την πιθανότητα νοσηλείας ή θανάτου των ασθενών υψηλού κινδύνου με Covid-19, εφόσον αυτό χορηγηθεί μέσα σε τρεις μέρες από την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων, και κατά 85% αν χορηγηθεί μέσα σε πέντε μέρες.

Η Merck είχε νωρίτερα (1η Οκτωβρίου) ανακοινώσει ότι το δικό της χάπι μειώνει την πιθανότητα νοσηλείας ή θανάτου κατά 50% στους ασθενείς με κίνδυνο βαριάς νόσου, αν το φάρμακο χορηγηθεί μέσα στο πρώτο πενθήμερο από την εκδήλωση των συμπτωμάτων, ενώ δεν έδωσε εκτίμηση αποτελεσματικότητας αν το χάπι της δοθεί πιο νωρίς, μέσα στο πρώτο τριήμερο.

Το χάπι της Pfizer έχει την εμπορική ονομασία Paxlovid, ενώ της Merck Lavgevrio, τουλάχιστον στη Βρετανία όπου εγκρίθηκε για κυκλοφορία.

 Γιατί είναι σημαντικά αυτά τα δύο χάπια;

Μολονότι υπάρχουν αρκετά εμβόλια διαθέσιμα παγκοσμίως για την πρόληψη της Covid-19, είναι ακόμη περιορισμένες οι επιλογές θεραπείας για όσους έχουν πια αρρωστήσει από τον κορονοϊό. Μέχρι στιγμής ασθενείς που δεν έχουν ακόμη εισαχθεί σε νοσοκομείο, αλλά κινδυνεύουν με βαριά Covid-19, μπορούν να πάρουν μόνο φάρμακα αντισωμάτων, τα οποία είναι δαπανηρά, όχι ευρέως διαθέσιμα και χορηγούνται ενδοφλέβια σε νοσοκομεία.

Πώς «δουλεύουν» τα νέα χάπια

Και τα δύο χορηγούνται επί πέντε μέρες σε δύο δόσεις: της Pfizer τρία χάπια το πρωί και τρία το βράδυ, ενώ της Merck τέσσερα το πρωί και τέσσερα το βράδυ.

Το χάπι της Pfizer ανήκει στην κατηγορία των αναστολέων πρωτεάσης και μπλοκάρει ένα ένζυμο που χρειάζεται ο κορονοϊός για να πολλαπλασιαστεί μέσα στο σώμα του ασθενούς. Σύμφωνα με την εταιρεία, ο ιός δεν μπορεί να αποκτήσει σταδιακά αντίσταση στο νέο φάρμακο, το οποίο χορηγείται σε συνδυασμό με ένα άλλο, το ritonavir, ένα παλαιότερο αντι-ιικό που ενισχύει τη δράση των αναστολέων πρωτεάσης (αλλά μπορεί να προκαλέσει γαστρεντερικές παρενέργειες και «παρεμβολές» με άλλα φάρμακα).

Το χάπι της Merck ενεργοποιεί έναν βιολογικό μηχανισμό που έχει ως στόχο να προκαλέσει σφάλματα στον γενετικό κώδικα του κορονοϊού. Επειδή επιφέρει τυχαίες γενετικές μεταλλάξεις στον ιό, είναι δύσκολο και σε αυτή την περίπτωση, σύμφωνα με την εταιρεία, ο ιός να γίνει ανθεκτικός απέναντι στο φάρμακο.

 Τι γνωρίζουμε για την ασφάλεια των χαπιών;

Οι δύο εταιρείες έχουν δώσει έως τώρα περιορισμένα στοιχεία, αλλά δήλωσαν εμπιστοσύνη για την ασφάλεια των νέων θεραπειών. Η Pfizer ανέφερε ότι περίπου το 20% των ασθενών στις κλινικές δοκιμές – ο ένας στους πέντε – είχαν κάποιες παρενέργειες, κυρίως ήπιες. Σοβαρές παρενέργειες αναφέρθηκαν για το 1,7% των ασθενών που πήραν το χάπι (έναντι 6,6% όσων πήραν το εικονικό φάρμακο ή πλασίμπο!).

Η Merck ανέφερε ότι το 12% των ασθενών που πήραν το χάπι είχαν παρενέργειες. ‘Αλλα φάρμακα της ίδιας κατηγορίας με το νέο χάπι έχουν συνδεθεί στο παρελθόν με ανωμαλίες γέννησης σε ζώα. Η Merck διαβεβαίωσε ότι παρόμοιες μελέτες του νέου φαρμάκου της για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και σε μεγαλύτερες δόσεις από αυτές που χρησιμοποιούνται στους ανθρώπους, δείχνουν πως το χάπι της δεν προκαλεί γεννητικές ανωμαλίες ούτε καρκίνο.

Θα υπάρχει επάρκεια;

Οι δύο εταιρείες ανέφεραν ότι κάνουν προσπάθειες να επεκτείνουν την παγκόσμια διαθεσιμότητα των χαπιών τους.

Η Pfizer δήλωσε ότι αναμένει να παράγει περισσότερες από 180.000 σειρές θεραπείας έως το τέλος του 2021 και τουλάχιστον 50 εκατομμύρια το 2022. Η Merck αναμένει να παράγει 10 εκατομμύρια σειρές θεραπείας έως το τέλος του 2021 και τουλάχιστον 20 εκατομμύρια το 2022.

Πόσο κοστίζουν

Στις ΗΠΑ τόσο τα εμβόλια όσο και οι θεραπείες Covid-19 παρέχονται δωρεάν από την αμερικανική κυβέρνηση, ενώ οι άλλες χώρες διαπραγματεύονται τις τιμές με τις δύο εταιρείες. Η Merck έκλεισε συμφωνία με τις ΗΠΑ για προμήθεια 1,7 εκατομμυρίων σειρών θεραπείας, συνολικού κόστους 1,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων ή περίπου 700 δολάρια για κάθε σειρά (δηλαδή για κάθε «πακέτο’ χαπιών για πέντε μέρες). Η Βρετανία έκλεισε συμφωνία για 250.000 σειρές χαπιών της Pfizer, αλλά σε τιμή που δεν αποκαλύφθηκε.