Με «αριστερόμετρα», «πασοκόμετρα», αλλά και με έντονους εσωκομματικούς διαξιφισμούς περί της «ιδεολογικής καθαρότητας» ξεκίνησε το πολιτικό του ταξίδι ο ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία για το 3ο συνέδριο του προσεχούς Φεβρουαρίου. Η διαμάχη είναι διαρκής και δεν κοπάζει, παρά μόνο για μικρές περιόδους, σχετικά με το τι κόμμα θέλει να είναι ο ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία. Οι τριβές είναι συνεχείς και απωθούν τον μέσο ψηφοφόρο που βλέπει να εξελίσσεται μια εσωστρεφής μηχανιστική και παράλληλα ιδεολογική διαδικασία που ενισχύει το επιχείρημα περί «δύο κόσμων» στο εσωτερικό της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Η συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής Ανασυγκρότησης (ΚΕΑ) το Σάββατο 16 Οκτωβρίου ήταν ενδεικτική για τη σύγκρουση δύο διαφορετικών ομάδων και το ερώτημα που τίθεται και δεν έχει πειστική απάντηση μέχρι στιγμής είναι: διεύρυνση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ή μετάλλαξη;
Κάτω από το χαλί
Η αποκωδικοποίηση σε «νεκρό» πολιτικά χρόνο και σε απόσταση από τη συνεδρίαση ενισχύει την άποψη ότι η εξίσωση που καλείται να λύσει ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία Αλέξης Τσίπρας για το προς τα πού πρέπει να κινηθεί το κόμμα είναι όχι απλά πολυπαραγοντική, αλλά και δύσκολη. Πολλές φορές, λόγω και της αντιπαράθεσης με την κυβέρνηση της ΝΔ για σειρά θεμάτων, τα προβλήματα συνοχής κρύβονται κάτω από το χαλί, αλλά η επανεκκίνηση των προσυνεδριακών διαδικασιών άνοιξε το… καπάκι της πολιτικής χύτρας και οι ατμοί γεμίζουν όλο το οικοδόμημα του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Ολο αυτό γίνεται σε μια χρονική στιγμή που οι εξελίξεις τρέχουν στο Κίνημα Αλλαγής και η νέα ηγεσία που θα προκύψει μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα και ταυτόχρονα να δημιουργηθεί πρόβλημα στην αξιωματική αντιπολίτευση που θα αφορά τους πασοκογενείς που συντάχθηκαν με τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και το πώς θα σταθούν έναντι του νέου ενοίκου της Χαριλάου Τρικούπη.
Φοβικά σύνδρομα
Τα όσα ακούστηκαν στη συνεδρίαση της ΚΕΑ, στην οποία συμμετέχουν και οι «πασοκογενείς», αποτύπωσαν σε μεγάλο βαθμό τον διαφορετικό τρόπο αντίληψης επί της στρατηγικής του κόμματος, του σχεδίου για τη διεύρυνση και κυρίως της ανάγνωσης των πολιτικών δεδομένων και το τι πραγματικά είναι, πώς κυβερνά και τι σχέδιο έχει η κυβέρνηση της ΝΔ.
Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ δίνει την εντύπωση, όπως λένε και αρκετοί «προεδρικοί» που δεν συμμετέχουν στη λήψη των αποφάσεων και δεν είναι στη στενή προεδρική ομάδα, ότι είναι ένα «κόμμα-στρείδι», ένας πολιτικός φορέας που δεν ανοίγεται εύκολα και έχει φοβικά σύνδρομα με την πραγματική και ουσιαστική διεύρυνσή του. Αυτή η κριτική δεν είναι η πρώτη φορά που ακούγεται, αλλά αποτελεί θέμα συζήτησης από τους πρώτους κιόλας μήνες μετά την ήττα του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του 2019. Η αίσθηση ότι ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ είναι «κόμμα-στρείδι» απωθεί πολλούς που θέλουν να ενταχθούν ή να συμπορευθούν μαζί του, ενώ την ίδια στιγμή όσοι έχουν γίνει μέλη και προέρχονται από το ΠαΣοΚ αντιμετωπίζονται ακόμα και σήμερα με καχυποψία.
Θέτουν εμπόδια
Μάλιστα σε πολλές οργανώσεις οι σκληροί κομματικοί με πολυετή «ένσημα» στον ΣΥΡΙΖΑ δεν δίνουν χώρο και θέτουν εμπόδια σε κινήσεις ανάδειξης νέων στελεχών προερχομένων από το ΠαΣοΚ. Την ίδια στιγμή «τορπιλίζονται» και υπονομεύονται διάφορες προσπάθειες «πασοκογενών» που ενισχύουν το αφήγημα του κ. Τσίπρα για «προοδευτική συμπαράταξη», «προοδευτικό μέτωπο» και «προοδευτική συμμαχία», αλλά δεν τυγχάνουν των «πολιτικών ευλογιών» της πιο σκληρής αριστερής τάσης του κόμματος.
Τα αντιφατικά μηνύματα που εκπέμπονται δημιουργούν σοβαρά προβλήματα στην προσπάθεια του κ. Τσίπρα να αντιστοιχηθεί το κόμμα με την εκλογική βάση του 2019. Ολοι το θέλουν αυτό, αλλά κινούνται σε διαφορετικούς δρόμους και με εκ διαμέτρου αντίθετη στρατηγική. «Δεν μπορεί να θέλεις απλά και μόνο τις ψήφους των «πασοκογενών» και να τους αποκλείεις από όργανα» σημειώνουν χαρακτηριστικά «πασοκογενείς προεδρικοί». Ακόμα και η διελκυστίνδα μεταξύ «προεδρικών» και «Ομπρέλας» για τους συνέδρους, ένα θέμα που αφορά κατά μεγάλο βαθμό και το πώς πραγματώνεται η διεύρυνση, έδειξε ότι δεν υπάρχει ενιαία στάση για το πώς αντιλαμβάνονται τον ρόλο των «πασοκογενών», αρκετοί εκ των οποίων θεωρούν προσβλητική τη συζήτηση για την ποσόστωση 20% για να εκλεγούν σύνεδροι από τη ΔΗΜΑΡ, τη «Γέφυρα» και την «Προοδευτική Συμμαχία». Υπό αυτά τα δεδομένα, ο κ. Τσίπρας είναι αμφίβολο εάν θα κερδίσει το στοίχημα για εξωστρεφές συνέδριο στον δρόμο προς τις βουλευτικές εκλογές, τις οποίες προσδιορίζει εντός του 2022.
Το αφήγημα
Ακόμα και σήμερα, δυόμισι χρόνια μετά τις εκλογές και σε αυτό το εσωκομματικό κλίμα, ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ δεν έχει καταφέρει να αντιμετωπίσει το πολύ σοβαρό ζήτημα να συγκροτήσει άμεσα πειστικό αφήγημα. Αυτό τίθεται από πολλές πλευρές, που σημειώνουν ότι αδυνατεί να κεφαλαιοποιήσει σοβαρά θέματα, όπως π.χ. την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ, την Εθνική Ασφαλιστική, την ακρίβεια κ.ά. Παράλληλα, ακόμα δεν έχει γίνει σοβαρή και σε βάθος αυτοκριτική και ανάλυση των αιτιών της ήττας (αναξιοποίητο επί της ουσίας έμεινε το σοβαρό πόνημα των Γιάννη Δραγασάκη, Θοδωρή Δρίτσα και Αριστείδη Μπαλτά), ενώ υπάρχει αδυναμία κατανόησης, όπως λέγεται σε διάφορες συνάξεις βουλευτών και στελεχών, της στρατηγικής της ΝΔ. Ο Αντώνης Λιάκος το είχε γράψει με τη Μυρσίνη Ζορμπά εδώ και μήνες, αλλά ουδείς επί της ουσίας ασχολήθηκε στο κόμμα κεντρικά, ενώ η ανάλυση πολλών για τον στρατηγικό τους αντίπαλο είναι ρηχή, όπως επιφανειακή είναι και η προσέγγιση για τις τωρινές εξελίξεις στο ΚΙΝΑΛ. «Η ΝΔ κάνει πολύ σημαντική ιδεολογική δουλειά. Αναδιαμορφώνει τον αστικό χώρο και έχει ιδεολογικές αιχμές. Δεν είναι μόνο η λίστα Πέτσα. Είναι και αυτά. Το πρόγραμμά μας μπορεί να κάνει αντίστοιχα την ίδια δουλειά» είχε γράψει μεταξύ άλλων ο κ. Λιάκος.
Μια νέα αρχή
Σε αυτό το κλίμα ο κ. Τσίπρας θέλει να κάνει μια νέα αρχή για το κόμμα και να υπάρξει μια δυναμική διαδικασία τις επόμενες εβδομάδες, όπου κεντρικό σημείο θα είναι η άμεση επαφή με τους πολίτες. Μάλιστα, επ’ αυτού θα εκπονηθεί από τον γραμματέα του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρη Τζανακόπουλο ένα ευρύτερο οργανωτικό πρόγραμμα περιοδειών και επισκέψεων, καθώς η οδηγία του κ. Τσίπρα είναι σαφής: «Να νικήσουμε στους δρόμους, στις γειτονιές, στους χώρους δουλειάς, παντού μέσα στην κοινωνία την πιο ακραία αντιλαϊκή και σκληρά συντηρητική κυβερνητική πολιτική». Την ίδια στιγμή θα προχωρούν οι προσυνεδριακές συνδιασκέψεις στις περιφέρειες, η εγγραφή νέων μελών και όλες οι άλλες κομματικές διαδικασίες που ενδέχεται να λειτουργήσουν και ως «πολιτικό ξυπνητήρι». Ο κ. Τζανακόπουλος μιλά για την ανάγκη συγκρότησης ενός «μαζικού λαϊκού προοδευτικού κόμματος της Αριστεράς». Αυτό στοχεύουν να επιτευχθεί με τη νέα αρχή που σάλπισε ο κ. Τσίπρας προ ημερών με την κοινωνία, όπως είπε, στην πρώτη γραμμή.
Οι ομάδες
Ο πρώην πρωθυπουργός στα όσα ακούστηκαν στην ΚΕΑ και συζητούνται στις διάφορες συνάξεις επιμένει: «Δεν θα είναι ούτε συνέδριο χειροκροτητών ούτε αρένα μηχανισμών. Δεν θέλουμε το εγχείρημά μας να είναι κομματική υπόθεση αλλά υπόθεση της πλειοψηφίας, να φτάσουν οι απόψεις μας εκεί όπου η κοινωνία δοκιμάζεται, παντού». Μένει να φανεί αυτό και κυρίως να πείσει η αξιωματική αντιπολίτευση ότι μπορεί εν μέσω και των εξελίξεων στο ΚΙΝΑΛ και του νέου τοπίου που θα διαμορφωθεί.
Για να επιτευχθεί ο στόχος που έθεσε ο κ. Τσίπρας, πρέπει να κερδίσει και το στοίχημα του συνεδρίου, για το οποίο θα εργαστούν οι εξής ομάδες, όπως ανακοινώθηκαν από τον κ. Τζανακόπουλο στην πρόσφατη ΚΕΑ: στην Κεντρική Οργανωτική Επιτροπή Συνεδρίου (ΚΟΕΣ) επικεφαλής θα είναι ο κ. Τζανακόπουλος ως γραμματέας, στην Επιτροπή Καταστατικού επικεφαλής θα είναι ο Γιάννης Δραγασάκης και στην Επιτροπή Πολιτικής Απόφασης επικεφαλής θα είναι ο Αριστείδης Μπαλτάς.
Αντιπαράθεση που θα αφήσει «πολιτικές πληγές»
Οι επόμενες εβδομάδες έως το συνέδριο, που θα γίνει 24-27 Φεβρουαρίου, προμηνύονται ιδιαίτερα έντονες και από τα όσα λέγονται στις διάφορες συνάξεις, είτε των «προεδρικών», που δεν είναι ενιαία ομάδα, είτε της «Ομπρέλας», που έχει ως βάση την τάση των «53+» υπό τον Ευκλείδη Τσακαλώτο, δείχνουν ότι η αξιωματική αντιπολίτευση οδηγείται σε μια εσωτερική αντιπαράθεση που πιθανολογείται ότι θα αφήσει πολλές «πολιτικές πληγές».
Οι ενστάσεις της «Ομπρέλας» και της «παλιάς φρουράς»
Μια ιδιαίτερα ηχηρή τοποθέτηση και με σαφή ιδεολογικό προσανατολισμό έκανε στη συνεδρίαση της ΚΕΑ ο Νίκος Φίλης, που είχε ρίξει και νωρίτερα στο Πολιτικό Συμβούλιο το φαρμακερό του βέλος λέγοντας για την επιμονή περί της συμμετοχής 150 προσωπικοτήτων στο συνέδριο χωρίς εκλογή, δηλαδή ως αριστίνδην μέλη. «Τι θα κάνουμε, φεστιβάλ ή συνέδριο;» αναρωτήθηκε. Ο πρώην υπουργός Παιδείας, που έχει ταυτόσημες θέσεις σε πολλά θέματα με τους Νίκο Βούτση, Πάνο Σκουρλέτη και Ευκλείδη Τσακαλώτο, διαφώνησε πλήρως με την ποσόστωση, σημειώνοντας πως αυτό δεν είναι δημοκρατία, αλλά κόλπα «για να μπουν οι φίλοι μας».Οι ανησυχίες της αριστερής τάσης είναι μη γίνει ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ «κόμμα-χυλός» και ένα πολιτικό μόρφωμα που απλά θα είναι ενοποιητικό στοιχείο διαφόρων φιλοδοξιών, χωρίς ιδεολογικό πρόταγμα. Μάλιστα δεν είναι λίγοι όσοι τονίζουν, και δεν έχουν άδικο κατά πολλούς, ότι αρκετοί που μεταπήδησαν από το ΠαΣοΚ στον ΣΥΡΙΖΑ είχαν μόνο κατά νου πώς θα ενταχθούν σε ένα κόμμα εξουσίας απλά για την εξουσία. Το αίσθημα του φόβου για ενδεχόμενη πολιτική μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ είναι κυρίαρχο στην αριστερή τάση του κόμματος, που δεν βλέπει με καλό μάτι τις αιτιάσεις των «προεδρικών» περί «αριστερόμετρων» αλλά και αναφορές όπως του Νίκου Παππά, όπως η ακόλουθη: «Εναντιώνονται στις ποσοστώσεις αυτοί που εξελέγησαν με ποσοστώσεις». Σε αυτό το πλαίσιο το μήνυμα εστάλη από τον κ. Σκουρλέτη που διευκρίνισε πως δεν κρατάει κανείς« αριστερόμετρο» και δεν υπάρχει κάποιος που να μη θέλει τη διεύρυνση, αλλά ξεκαθάρισε: «Είναι άλλο να ανοιγόμαστε και να προχωράμε σε ουσιαστική διεύρυνση και είναι άλλο να μεταλλαχθεί το κόμμα σε κάτι ξένο από αυτό που ξέρουμε». Ομως ουδείς μπορεί να παραγνωρίσει τις δυνάμεις του Κέντρου και αξίζει μνείας η αναφορά του Νίκου Μπίστη ότι στόχος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ πρέπει να είναι και το πολιτικό Κέντρο.
«Φερθήκαμε αλαζονικά στον κόσμο που ερχόταν από το ΠαΣοΚ»
Μια μεγάλη αλήθεια είπε δημόσια στην ΚΕΑ ο Κώστας Ζαχαριάδης. «Πολλές φορές σε κόσμο που ερχόταν από το ΠαΣοΚ δεν φερθήκαμε φιλόξενα αλλά αλαζονικά. Πρέπει να είναι ισότιμος ο σύντροφος που είναι 50 χρόνια στο κόμμα με αυτόν που ήρθε τώρα» τόνισε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και το ερώτημα που τίθεται είναι πώς θα γίνει αυτό, όταν η κυρίαρχη τάση είναι διαφορετική στις οργανώσεις. Επ’ αυτού, όπως λένε στο «Βήμα» οι υποστηρικτές του μεγάλου ανοίγματος στους «πασοκογενείς», ο κ. Τσίπρας, εάν θέλει πραγματικά να μεγαλώσει ο ΣΥΡΙΖΑ, πρέπει να κόψει τον γόρδιο δεσμό και να τραβήξει μπροστά. «Ή τώρα ή ποτέ» λένε και σημειώνουν ότι έχει αργήσει ήδη πάρα πολύ, ακολουθώντας τακτικούς εσωκομματικούς ελιγμούς και ζημιογόνους συμβιβασμούς που θόλωναν πολλές φορές και το κεντρικό μήνυμα του κόμματος.
