«Τον Απρίλιο του 1986 έμενα σε μια γκαρσονιέρα στην πλατεία Βικτωρίας με τη σύζυγό μου. Ακόμη τότε δεν είχαμε παντρευτεί. Θυμάμαι είδαμε το γεγονός στις τότε τηλεοράσεις μετά από μερικά 24ωρα, γιατί για κάποιες ημέρες υπήρχε σιγή ασυρμάτου. Προφανώς δεν ήθελε να παραδεχτεί κανείς την έκρηξη του πυρηνικού αντιδραστήρα, και έτσι όταν το μάθαμε ήδη το νέφος βρισκόταν επάνω από τη Σουηδία. Οταν το συνειδητοποιήσαμε δε για τα καλά βρισκόταν επάνω από τη Θεσσαλονίκη».

Συναντώ τον Στέλιο Μάινα στις πρόβες της παράστασης «Τσέρνoμπιλ – Ενα χρονικό του μέλλοντος» που ανεβαίνει στο Θέατρο του Νέου Κόσμου σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου. Το έργο είναι βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο της βραβευμένης με Νομπέλ συγγραφέως Σβετλάνας Αλεξίεβιτς. Η ίδια, 10 χρόνια μετά το πυρηνικό ατύχημα, περιπλανήθηκε στην απαγορευμένη ζώνη – με τίμημα και για τη δική της υγεία – και μίλησε µε δεκάδες ανθρώπους αναζητώντας το νήμα της απώλειας. Ετσι για την παράσταση από τις 100 μαρτυρίες που περιέχονται στο βιβλίο επιλέχθηκαν οι 16.

«Οταν μου πρότεινε ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος να κάνουμε μια παράσταση για το Τσέρνoμπιλ στην αρχή αναρωτήθηκα «μα γιατί;». Στο επόμενο δευτερόλεπτο κατάλαβα τη σύνδεση του πυρηνικού ατυχήματος με τη δική μας εποχή, την εποχή του κορωνοϊού» αναφέρει ο Στέλιος Μάινας. «Κοινό στοιχείο και στις δύο περιπτώσεις είναι η ύπαρξη της ασύμμετρης απειλής, αυτού δηλαδή που διαφεύγει από τον ανθρώπινο έλεγχο. Γιατί αυτό που συνέβη και τότε με το Τσέρνoμπιλ και τώρα με την Covid-19 δεν μπορούσε να το πιστέψει κανείς. Δεν υπήρχε προηγούμενο».

Ο συλλογικός κίνδυνος

H παράσταση φυσικά δεν στέκεται στο πυρηνικό ατύχημα ως ιστορικό γεγονός. «Νομίζω η προσπάθειά μας είναι να δείξουμε τι σημαίνει συλλογικός κίνδυνος. Είναι ο κίνδυνος που αφορά όλους και στον οποίο τελικά όλοι δεν αντιδρούμε με τον ίδιο τρόπο. Από την άλλη πλευρά, αυτή η παράσταση αποδεικνύει ότι και μετά τη μεγαλύτερη καταστροφή η ζωή βρίσκει τρόπο να ανθίζει. Μια μαρτυρία ενός ανθρώπου που ακούγεται στην παράσταση είναι χαρακτηριστική: «Μετά από λίγο καιρό οι άνδρες έπιναν βότκα, έπαιζαν χαρτιά, φλέρταραν με τις γυναίκες, έκαναν παιδιά». H ζωή με έναν τρόπο πάντα θριαμβεύει».

Ο ίδιος στέκεται επίσης στο κομμάτι της αυτοθυσίας. Στη δική μας εποχή της Covid-19 ήταν οι γιατροί και το νοσηλευτικό προσωπικό, οι ήρωες με τις πράσινες ποδιές. Στο Τσέρνoμπιλ οι ήρωες πάλι φορούσαν αυτοσχέδιες «μολύβδινες πανοπλίες». «Για να καθαριστεί η οροφή του αντιδραστήρα από τον γραφίτη στην αρχή χρησιμοποιήθηκαν ρομπότ» αναφέρει ο Στέλιος Μάινας. «Από την εκπομπή ραδιενέργειας χάλασαν μέσα σε τρία λεπτά. Υστερα έφεραν ρομπότ που χρησιμοποιούσαν στο Διάστημα. Χάλασαν στα πέντε λεπτά. Επειτα ζήτησαν τη βοήθεια των Γερμανών, οι οποίοι έστειλαν με ειδικές πτήσεις μεταγωγικών της Aeroflot δύο γερμανικά ρομπότ. Χάλασαν και αυτά όμως αμέσως. Επιστρατεύθηκαν, τέλος, τα λεγόμενα «βιο-ρομπότ». Ξέρετε τι ήταν αυτά;  Οι 3.286 στρατιώτες που καθάρισαν την οροφή του αντιδραστήρα. «Δεν έχει μείνει σχεδόν κανείς ζωντανός. Πιτσιρίκια όλοι, νέοι. Ηξεραν όμως ότι αν δεν έκαναν αυτή τη δουλειά…» λέει ένας από τους ήρωες που έχω την τιμή να ερμηνεύω στην παράσταση, για εκείνα τα παιδιά που θυσιάστηκαν τότε. Και έπειτα συμπληρώνει: «Ο λαός μας υπήρξε πάντα έτοιμος για θυσίες. Κανείς δεν μπορεί να μας ξεπεράσει σε αυτό»…».

Η συγγραφή

Πέρα από το θέατρο, ο Στέλιος Μάινας γράφει. Την άνοιξη θα κυκλοφορήσει το δεύτερο βιβλίο του. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα με θέμα μια αναισθησιολόγο που βοηθά παράνομα ασθενείς που επιθυμούν να προχωρήσουν σε ευθανασία. «Κοιτάξτε, το θέατρο είναι αφορμή για να πεις κάτι για τον εαυτό σου. Να δανειστείς τα λόγια κάποιου για να πεις την προσωπική σου ιστορία, κρατώντας το προκάλυμμα που σου δίνει ο ήρωας που ερμηνεύεις. Και η γραφή φέρει κάτι ακόμη πιο ξεχωριστό. Είναι ο μόνος τρόπος να επικοινωνήσεις χωριστά με τον καθένα, σαν να του μιλάς στο αφτί. Σαν ο αναγνώστης να γίνεται ο εξομολόγος σου» λέει χαρακτηριστικά.

«Κομάντα και Δράκοι»

Την ίδια στιγμή ο Στέλιος Μάινας είναι guest star στην πρωτοποριακή, νεανική μεταφυσική περιπέτεια μυστηρίου «Κομάντα και Δράκοι», η οποία προβάλλεται από το Μega, φέροντας την πρωτότυπη γραφή και την ιδιαίτερη σκηνοθετική σύλληψη του Θοδωρή Παπαδουλάκη. «Με τον Θοδωρή, όπως είναι γνωστό, δουλέψαμε μαζί στο «Νησί». Γνώρισα έναν άνθρωπο που μπαίνει στα πράγματα με φοβερή αθωότητα, και αυτό φαίνεται από το πώς δουλεύει κάθε φορά με τα μικρά παιδιά που παίζουν στις δουλειές που υπογράφει. Στη σειρά «Κομάντα και Δράκοι» κάνω ουσιαστικά μια φιλική συμμετοχή. Μου αρέσει πολύ ως δουλειά. Εχει καταπληκτικό χιούμορ, παίζουν εξαιρετικοί συνάδελφοι, ενώ τα παιδιά που πρωταγωνιστούν πραγματικά σε αφήνουν άφωνο. Ξέρετε, ο Θοδωρής είναι ένα παράδειγμα προς μίμηση. Επιμένει εδώ και 15 χρόνια να ζει στα Χανιά, μακριά από την πρωτεύουσα, ρίχνοντας τα φώτα της δημοσιότητας στην περιφέρεια. Αγωνίζεται και δουλεύει εκεί, μεταφέροντας την κρητική εντοπιότητα στο πανελλήνιο. Τι ωραία θα ήταν να συνέβαινε αυτό και με άλλες περιοχές. Να δω, για παράδειγμα, μια τηλεοπτική δουλειά να ξεπηδά από τα Γιάννενα, τη Θεσσαλονίκη…».

Κεφάλαιο γυναικοκτονία

Πριν κλείσουμε την κουβέντα μας τον ρωτώ για ένα φαινόμενο που συγκλονίζει την ελληνική κοινωνία: τις δολοφονίες γυναικών από συντρόφους τους. «Η εξήγηση είναι μία. Η πατριαρχία είναι εμποτισμένη εν τω βάθει στην ανδρική υπόσταση» απαντά. «Ο άνδρας έχει μάθει να μην αποδέχεται το όχι. Η ισότητα είναι μόνο κατ’ επίφαση και η εμποτισμένη εδώ και αιώνες πατριαρχία βγαίνει στην επιφάνεια μόλις βρει ευκαιρία. Και δεν ξεπηδά μόνο μέσα από τους άνδρες, αλλά και από τις γυναίκες, τις μητέρες που μεγαλώνουν αγόρια. Και εδώ θέλει μια προσπάθεια. Να μεγαλώσουμε παιδιά που θα τους δώσουμε τις βάσεις ώστε να αντιληφθούν τον κόσμο και να τον πάνε ένα βηματάκι παρακάτω».

Αποδέχεται λοιπόν τον όρο γυναικοκτονία; «Μα τι λέτε τώρα; Φυσικά και τον αποδέχομαι. Γιατί δεν μιλάμε για παράδειγμα για ανδροκτονίες;».

Οι απόψεις του φαντάζουν μια όαση μέσα σε αυτό που ζούμε. Χαμογελά όταν του το λέω. «Ξέρετε, μεγάλωσα σε μια μητριαρχική οικογένεια» αναφέρει. «Είμαι νησιώτης. Στην Aντίπαρο δεν είμαι ο γιος του Μάινα, ούτε του Βαγγέλη. Είμαι ο γιος της Καλλιόπης. Επειδή οι άνδρες ήταν στα καράβια, οι γυναίκες διοικούσαν την οικογένεια. Πέρα από αυτό όμως οι γονείς μου χώρισαν όταν ήμουν τεσσάρων ετών. Μεγάλωσα με τη μητέρα μου. Και αυτό που θαύμαζα ως παιδί δεν ήταν ένας άνδρας, αλλά μια γυναίκα. Αυτή ήταν η ηρωίδα μου».

«Τσέρνoμπιλ – Ενα χρονικό του μέλλοντος». Από τις 10 Νοεμβρίου στο Θέατρο του Νέου Κόσμου (Αντισθένους 7 & Θαρύπου). Παραστάσεις: Τετάρτη έως Κυριακή.