Οικισμός χτισμένος κοντά στο βορειοδυτικό άκρο της λίμνης των Ιωαννίνων, σε απόσταση τεσσάρων περίπου χιλιομέτρων από το κέντρο της πόλης των Ιωαννίνων, το Πέραμα είναι γνωστό για το εντυπωσιακό σπήλαιό του.
Το σπήλαιο του Περάματος, εκπληκτικό δημιούργημα της φύσης, βρίσκεται στο εσωτερικό του ασβεστολιθικού λόφου Γορίτσα (Γκορίτσα).
Εξ όσων γνωρίζουμε από προφορικές μαρτυρίες παλαιών κατοίκων των Ιωαννίνων, η ύπαρξη του σπηλαίου ήταν γνωστή από το 19ο αιώνα, αλλά η είσοδος αυτού είχε κλείσει στην πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα για λόγους ασφαλείας.
Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου το σπήλαιο βρέθηκε και πάλι στο προσκήνιο, καθώς κάτοικοι της περιοχής έσπευδαν στα κοιλώματα του λόφου Γορίτσα (Γκορίτσα), για να προφυλαχθούν από τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς.
Ωστόσο, το εσωτερικό του σπηλαίου παρέμεινε άγνωστο έως το 1951, όταν ο γεωλόγος – σπηλαιολόγος Ιωάννης Πετρόχειλος, που ενημερώθηκε για την ύπαρξή του, εισχώρησε στο πολυδαίδαλο σπήλαιο και ανακάλυψε τα ποικίλα σταλαγμιτικά και σταλακτιτικά συμπλέγματά του.
Οι εξερευνήσεις που ακολούθησαν κατά τα έτη 1953-1956 οδήγησαν στην αποκάλυψη νέων διαμερισμάτων του σπηλαίου, που αποτελεί τμήμα κοίτης πανάρχαιου υπόγειου ποταμού.
Το σπήλαιο του Περάματος υπήρξε ο τόπος όπου το ζεύγος Ιωάννη και Άννας Πετροχείλου εντόπισε πρώτη φορά στην Ελλάδα (1956) απολιθωμένα οστά και δόντια της εξαφανισμένης σπηλαίας άρκτου (Ursus spelaeus).
Η τουριστικά αξιοποιημένη διαδρομή του σπηλαίου έχει μήκος 1.100 μέτρων, η δε έκταση που καλύπτει είναι 14.800 τ.μ.
Η υψομετρική διαφορά από την είσοδο έως την έξοδο του σπηλαίου είναι περίπου 25 μέτρα.
Η θερμοκρασία του αέρα είναι 180 Κελσίου, ενώ η θερμοκρασία των υδάτων των μικρών λιμνών που σχηματίζονται εντός του σπηλαίου είναι 140 Κελσίου.
Πέραν της προαναφερθείσης τουριστικής διαδρομής, υπάρχει και το ανεξερεύνητο σπήλαιο, το λεγόμενο «άγνωστο σπήλαιο», με θαυμάσιους σχηματισμούς από σταλακτίτες και σταλαγμίτες.
Από το λόφο όπου βρίσκεται το σπήλαιο, κοντά στην έξοδό του, οι επισκέπτες απολαμβάνουν την υπέροχη θέα στην πανέμορφη λίμνη και την πόλη των Ιωαννίνων, το περίφημο Νησί και το αεροδρόμιο.
*Οι φωτογραφίες που περιλαμβάνονται στο παρόν άρθρο προέρχονται στο σύνολό τους από το διαδικτυακό τόπο του Σπηλαίου Περάματος Ιωαννίνων (www.spilaio-perama.gr).
