Τα εφετινά αποτελέσματα των πανελλαδικών εξετάσεων ήταν διαφορετικά από αυτά των προηγούμενων ετών. Μια μορφή πολυπλοκότητας εισήλθε στη σκέψη κάθε οικογένειας που είχε ή θα έχει μπροστά της τον σκόπελο των πανελλαδικών εξετάσεων. Πολλοί φοιτητές, που σε προηγούμενες εισαγωγικές εξετάσεις θα πανηγύριζαν την επιτυχία τους στην ανώτατη εκπαίδευση, έζησαν εφέτος την αποτυχία. Η κυβέρνηση πειραματίστηκε αντί να στηρίξει τον αγώνα της ελληνικής οικογένειας στη δύσκολη συγκυρία του COVID-19. Πολλή βιασύνη με επώδυνο αποτέλεσμα για αρκετούς υποψηφίους και τις οικογένειές τους.
Η πανδημία του COVID-19 είχε ως αποτέλεσμα την προσωρινή ακύρωση της κανονικότητας στη λειτουργία των σχολείων και των πανεπιστημίων. Το διδακτικό προσωπικό έκανε προσαρμογή του εκπαιδευτικού υλικού που είχε στη διά ζώσης διδασκαλία σε αυτό της εξ αποστάσεως και αυτό δεν ήταν πάντα εύκολο. Οι μαθητές και οι φοιτητές αντιμετώπισαν αρκετές δυσκολίες και νέες προκλήσεις στη μαθησιακή τους διαδικασία. Σε αρκετούς η απόδοσή τους χειροτέρευσε, ενώ σε άλλους ανέλπιστα μερικές φορές βελτιώθηκε, αν λάβουμε υπ’ όψιν μας τα αποτελέσματα των εξ αποστάσεως εξετάσεων.
Η χρήση των νέων τεχνολογιών βοηθά την εκπαιδευτική διαδικασία, αλλά δεν θα πρέπει να αγνοηθεί ότι αυξάνει τις ανισότητες εξαιτίας της έλλειψης του ενδεδειγμένου εξοπλισμού και του κατάλληλου περιβάλλοντος στο σπίτι των μαθητών και φοιτητών από συνθήκες που προσδιορίζονται και από τα ενδοοικογενειακά προβλήματα. Αν απέδωσε η εξ αποστάσεως εκπαίδευση, αυτό δεν είναι εύκολο συμπέρασμα να εξαχθεί, βέβαιο είναι ότι βοήθησε να μην ακυρωθεί.
Πολλοί είναι αυτοί που πιστεύουν ότι η σχολική και ακαδημαϊκή χρονιά της πανδημίας ήταν χαμένη για τους μαθητές και φοιτητές και σε πολλές περιπτώσεις μακριά από τους μαθησιακούς στόχους. Στις εξετάσεις δεν χρησιμοποιήθηκαν ειδικά πιστοποιημένα λογισμικά αλλά ουσιαστικά «πατέντες», με τις οποίες έγινε προσπάθεια αποφυγής των αντιγραφών, ενώ η νόμιμη επίκληση των προσωπικών δεδομένων πολλές φορές δημιούργησε πρόσθετες δυσκολίες. Μια μελέτη με τις βαθμολογικές επιδόσεις των φοιτητών την περίοδο της πανδημίας στις εξ αποστάσεως εξετάσεις και τη σύγκρισή τους με τις επιδόσεις των φοιτητών σε διά ζώσης εξετάσεις θα μας βοηθούσε να βγάλουμε ασφαλή συμπεράσματα.
Εφέτος 22 τμήματα των ΑΕΙ είχαν εισακτέους κάτω των 10 ατόμων, 29 κάτω των 30 ατόμων και 111 πληρότητα 50% των θέσεών τους, ενώ 35.000 υποψήφιοι έμειναν εκτός ΑΕΙ. Σε αρκετά τμήματα το λάθος ήταν των τμημάτων που επέλεξαν υψηλό συντελεστή της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής, αγνοώντας την πραγματικότητα όπως αυτή διαμορφώνεται στην «πιάτσα» των υποψηφίων.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η συνέχεια του εγχειρήματος. Δηλαδή το μέλλον των τμημάτων με μικρό αριθμό πρωτοετών φοιτητών, όπως και τι συνέπειες σηματοδοτεί αυτό για την εκπαίδευση και έρευνα των τμημάτων αυτών. Επίσης ενδιαφέρον θέμα είναι η επίπτωση και η σημασία που έχει για την ελληνική κοινωνία, την οικονομία, την εκπαίδευση και την έρευνα η ύπαρξη τμημάτων με υψηλή βαθμολογία εισαγωγής των υποψηφίων και άλλων με πολύ υποδεέστερη βαθμολογία του ίδιου γνωστικού αντικειμένου.
Αρκετοί από τους αποτυχόντες των πανελλαδικών εξετάσεων θα κατευθυνθούν προς την ιδιωτική εκπαίδευση και τα κολέγια, αν δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να φοιτήσουν σε πανεπιστήμια του εξωτερικού. Φοιτητές που δεν εισήχθησαν στα ελληνικά πανεπιστήμια, για να μην πληρώνει τη φοίτησή τους ο έλληνας φορολογούμενος, θα προσφέρουν στο μέλλον τις υπηρεσίες τους στην ελληνική κοινωνία και στην οικονομία σαν απόφοιτοι των κολεγίων. Οσοι ήλπιζαν στην άνοιξη της παιδείας θα πρέπει να αρκεστούν σε ένα συνηθισμένο φθινόπωρο.
Η πολιτική είναι συχνά πεδίο συγκρούσεων και οι συνέπειες, θετικές ή αρνητικές, αποτιμώνται από τον ελληνικό λαό. Υπάρχουν «μεταφυσικοί κανόνες» που ουσιαστικά καθορίζουν τη συνέχεια της ύπαρξης των πολιτικών παρατάξεων, την εναλλαγή στην εξουσία και την ισορροπία του πολιτικού συστήματος. Είναι προφανές το παράδειγμα με τους διορισμούς των εκπαιδευτικών. Ο διορισμός των εκπαιδευτικών στα ουσιαστικά του βήματα πραγματοποιήθηκε από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, που πήρε και την πολιτική απόφαση, αλλά ολοκληρώθηκε από την κυβέρνηση της ΝΔ. Η συνέχεια της πολιτικής παρούσα, ένα μέτρο θετικό που συμμετείχαν και οι δύο ισχυροί παράγοντες της πολιτική ζωής στην υλοποίησή του δεν άφησε σκιές. Η απόφαση για τον διορισμό των εκπαιδευτικών και την ενίσχυση του δημόσιου σχολείου ήταν αυτή που σηματοδότησε τη διαφορά στην πολιτική. Μέτρα όπως η «άνευ όρων» ανωτατοποίηση των ΤΕΙ, η δημιουργία νέων αχρείαστων πανεπιστημιακών τμημάτων, το νέο σύστημα εισαγωγής στα πανεπιστήμια και η αστυνόμευση των πανεπιστημίων δείχνουν ότι το άγχος της πολιτικής επιβίωσης, η θεμιτή ανάγκη να παρουσιαστεί έργο και οι ιδεολογικές ακρότητες δεν θα πρέπει να οδηγούν σε αποφάσεις που αντιστρατεύονται τις ανάγκες και τις δημοκρατικές ευαισθησίες της ελληνικής κοινωνίας.
Σήμερα η κυβέρνηση συνεχίζει να δείχνει την επικυριαρχία της τεχνοκρατικής προσέγγισης πάνω σε διαχειριστικές πολιτικές αποφάσεις. Φαίνεται με αυτόν τον τρόπο να ζητεί την επιβράβευση των πολιτών για τη μεθοδολογία και όχι για τα αποτελέσματά της. Αυτό θα την οδηγήσει αναγκαστικά σε αμφισβήτηση των προθέσεών της και σε «φιάσκα».
*Ο κ. Μανόλης Ν. Κρητικός είναι αναπληρωτής καθηγητής Επιχειρησιακής Ερευνας και Πληροφοριακών Συστημάτων στο Τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
