Για ποιον χτυπάει το σφυρί

Φθινοπώριασε για τα καλά και μολονότι η κλιματική κρίση έχει αναστατώσει τα περιοδικά φαινόμενα των εποχών, καταλαβαίνεις ότι το καλοκαίρι έχει τελειώσει όταν αρχίζει η δράση των μεγάλων φουάρ και των οίκων δημοπρασιών. Mε τη «Frieze» του Λονδίνου να ολοκληρώνεται σήμερα Κυριακή και τη «Fiac» του Παρισιού να αναμένεται προσεχώς στο Grand Palais (21-24/10), αλλά και με τα διαδικτυακά viewing rooms της, η αγορά της τέχνης μοιάζει να έχει επιστρέψει στην κανονικότητα, με όσες προσαρμογές της επιβάλλουν οι νέες συνθήκες, προσφέροντας έναν συνδυασμό αγοραπωλησιών που πραγματοποιούνται διά ζώσης ή online.

O Οκτώβριος, ένας ιδιαίτερα δραστήριος μήνας, έχει να επιδείξει μια σειρά από σημαντικές δημοπρασίες οι οποίες αναμένεται να μονοπωλήσουν το ενδιαφέρων των ΜΜΕ. Για παράδειγμα, όσο γράφονταν αυτές οι γραμμές, οι τρεις μεγάλοι διεθνείς οίκοι ετοιμάζονταν πυρετωδώς για τις διοργανώσεις τής, κομβικής σημασίας, κατηγορίας της «Σύγχρονης Τέχνης» (Contemporary Art Evening Auction), οι οποίες θα λάμβαναν χώρα στο τριήμερο 14-16 Οκτωβρίου.

Πρώτος ο Sotheby’s στις 14/10, με έργα από τους σπουδαιότερους καλλιτέχνες του 20ού και 21ου αιώνα και όλα τα βλέμματα στραμμένα στο έργο-λείψανο του Banksy με τίτλο «Love Ιs Ιn Τhe Βin», τα απομεινάρια του έργου «Κορίτσι με μπαλόνι» δηλαδή, το οποίο έγινε λωρίδες από έναν καταστροφέα εγγράφων. Την αυτοεξόντωση εκείνου του πρώτου έργου είχε ενορχηστρώσει ο street artist-φαντομάς στο πλαίσιο άλλης δημοπρασίας του οίκου το 2018. Η εκτίμηση πώλησης για την παρούσα εκδοχή είναι τα 5,5-8,3 εκατ. δολάρια. O Sotheby’s διοργανώνει και τη δημοπρασία «Modernités» (26/10) στο Παρίσι, με έργα μοντέρνας τέχνης, όπως η υπέροχη γυμνή «L’ ingénue» (1945) του Ρενέ Μαγκρίτ (υπολογίζεται στα 3,5-5,5 εκατ. ευρώ), αλλά και έργα των Κουρτ Σβίτερς, Μαξ Ερνστ, Βασίλι Καντίνσκι.

Τσόρτσιλ και δύο μεγιστάνες

Ως πολιτικός άφησε εποχή, ως ερασιτέχνης ζωγράφος προσπαθούσε περισσότερο να διατηρήσει σε εγρήγορση την πνευματική του διαύγεια, την παρατηρητικότητα και τη μνήμη του. Οπως και να έχει, ο πίνακας «Η γέφυρα στην Εξ-αν-Προβάνς» (1948), εμπνευσμένος από το αγαπημένο τοπίο του Πoλ Σεζάν στη Νότια Γαλλία, φέρει την υπογραφή του Ουίνστον Τσόρτσιλ και αναμένεται να αγγίξει τα 1,5-2,5 εκατ. στερλίνες στη δημοπρασία «Μοντέρνας Βρετανικής και Ιρλανδικής Τέχνης» (Modern British and Irish Art Evening Sale) που ετοιμάζει ο οίκος Christie’s στις 20 Οκτωβρίου. Ο Τσόρτσιλ είχε χαρίσει τον συγκεκριμένο πίνακα στον Eλβετό Βίλι Σαξ, ιδιοκτήτη χρωματοβιομηχανίας, ο οποίος τον προμήθευε με τις πρώτες ύλες για τα έργα του.

Ο Νοέμβριος επιφυλάσσει με τη σειρά του πολλές εκπλήξεις. Δύο πολύ σημαντικές συλλογές από την Αμερική πρόκειται να δημοπρατηθούν από τους Christie’s και Sotheby’s. Αφενός η συλλογή Μακλόου (αναλυτικά στις προηγούμενες σελίδες του περιοδικού) με σημαντικότατα έργα μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης των τελευταίων ογδόντα χρόνων, η οποία αναμένεται να πωληθεί για περισσότερα από 600 εκατ. δολάρια. Αφετέρου η συλλογή του Εντουιν Λ. Κοξ (1921-2020), ενός μεγιστάνα επιχειρηματία από το Ντάλας, με επίκεντρό της έργα ιμπρεσιονισμού σε κλίμακα και ποιότητα που την καθιστά την πιο σημαντική του είδους της στις ΗΠΑ. Στη διοργάνωση «The Cox Collection / The Story of Ιmpressionism, Evening Sale» (11/11) θα διατεθούν 25 έργα των Κλοντ Μονέ, Πολ Σεζάν, Βίνσεντ βαν Γκογκ, Γκιστάβ Καγεμπότ. Tα έσοδα, μαζί με εκείνα της δημοπρασίας επίπλων και διακοσμητικών αντικειμένων, η οποία θα ακολουθήσει τον Δεκέμβριο, αναμένεται να ξεπεράσουν τα 200 εκατ. δολάρια. Aνάμεσα στους πίνακες και το έργο του Σεζάν «Το Εστάκ με τις κόκκινες στέγες» (1883-1885), ένα από τα πιο καινοτόμα τοπία του εκείνης της περιόδου, η τιμή του οποίου αναμένεται να κυμανθεί μεταξύ 35-55 εκατ. δολαρίων.

Το «σουξέ» του οίκου αναμένεται βέβαια να είναι η δημοπράτηση έργων θρυλικών καλλιτεχνών όπως η Φρίντα Κάλο. Ο πίνακας «Diego y yo» («Ο Ντιέγκο κι εγώ», 1949) είναι μια αυτοπροσωπογραφία της μεξικανής ζωγράφου, με τον σύζυγό της Ντιέγκο Ριβέρα να εικονίζεται πάνω στο μέτωπό της. Αναμένεται τιμή-ρεκόρ στην πώλησή του (τιμή εκκίνησης τα 30 εκατ. δολάρια), η οποία θα μονοπωλήσει το «Modern Evening Sale» στη Νέα Υόρκη (την εβδομάδα από 15/11), καθώς η Φρίντα μαζί με τον Ντιέγκο της μάλλον θα γίνει το πιο ακριβό έργο τέχνης που έχει δημοπρατηθεί ποτέ από τη Λατινική Αμερική. Η τελευταία φορά που είχε πωληθεί ο πίνακας ήταν το 1990 – και πάλι από τον Sotheby’s. Η τιμή του τότε ήταν τα 1,4 εκατ. δολάρια, ποσό που καθιστούσε την Κάλο την πρώτη καλλιτέχνιδα από τη Λατινική Αμερική με αξία έργου της να σπάει το φράγμα του ενός εκατομμυρίου δολαρίων.

Οι κορυφαίοι του design και ένα μνημείο για το HIV/AIDS

Για τους λάτρεις του ντιζάιν, ο οίκος δημοπρασιών Phillips ετοιμάζεται να διαθέσει έργα κορυφαίων δημιουργών του βιομηχανικού σχεδιασμού, όπως ο Ετόρε Σότσας αλλά και η Ζάχα Χαντίντ ή ο Εντμουντ ντε Βάαλ (9/11, Λονδίνο). Για όσους και όσες θέλουν να αγοράσουν τέχνη συμβάλλοντας και σε έναν φιλανθρωπικό σκοπό, μπορούν να διεκδικήσουν κάποιο από τα 19 έργα που θα πωληθούν για να συγκεντρωθούν χρήματα για το μνημείο της πόλης αφιερωμένο στη μνήμη των 100.000 Nεοϋορκέζων που απεβίωσαν από επιπλοκές του HIV/AIDS και στους επαγγελματίες υγείας που στάθηκαν δίπλα τους.

Η δημοπρασία λέγεται «Unquestioning Love» (An Auction to Βenefit the New York City AIDS Memorial), ένας τίτλος δανεισμένος από το ομώνυμο έργο που έχει δωρίσει προς αυτόν τον σκοπό η Τζένι Χόλζερ, και θα πραγματοποιηθεί μέσω του οίκου Christie’s στη Νέα Υόρκη στις 9 και 12 Νοεμβρίου. Προς πώληση και δύο έργα που δημιουργήθηκαν ειδικά για τις δύο δημοπρασίες, το «Τοπίο» του Νικολά Παρτί (300.000-500.000 δολάρια) και οι «Καπνιστές» (2021) της Ντέινα Σουτς (400.000-600.000 δολάρια).

Ελληνικό άρωμα

Στα τέλη του μήνα θα πραγματοποιηθεί και το περίφημο «The Greek Sale» (25/11) από τους Bonhams στο Παρίσι. Eφέτος δημοπρατούνται έργα καλλιτεχνών όπως ο Κωνσταντίνος Βολανάκης, o Νίκος Εγγονόπουλος, ο Θεόδωρος Ράλλης, ο Νικόλαος Γύζης, ο Θεόφιλος, o Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας. Παράλληλα, εντός συνόρων, ο οίκος δημοπρασιών Kapopoulos Fine Arts (www.kapopoulosart.gr) δίνει σταθερά το «παρών» μέσα από online δημοπρασίες. Ο οίκος Βέργος (www.vergosauctions.com) διοργανώνει στις 21 Οκτωβρίου μια φθινοπωρινή διαδικτυακή δημοπρασία νεοελληνικής τέχνης με 125 έργα – γλυπτά και πίνακες – καλλιτεχνών όπως ο Αλέξης Ακριθάκης, ο Σπύρος Βασιλείου, ο Γιάννης Μόραλης, ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Σπύρος Παπαλουκάς, ο Παναγιώτης Τέτσης, ο Αλέκος Φασιανός και πολλοί άλλοι. Oι διαδικτυακές δημοπρασίες νεοελληνικής τέχνης του οίκου Βέργος θα πραγματοποιούνται δύο φορές τον χρόνο live, χωρίς την παρουσία κοινού, θα προβάλλονται ζωντανά στην ιστοσελίδα του οίκου, όπως συνέβη και την περασμένη άνοιξη, και θα έχουν πολύ προσιτές τιμές εκκίνησης, ακόμα και τα 300 ευρώ, γεγονός που καθιστά προσβάσιμα σε ένα ευρύτερο κοινό ορισμένα πολύ γνωστά έργα σημαντικών καλλιτεχνών.