Στα αχαρτογράφητα νερά της συνταγματικής πρόβλεψης που παρέχει τη δυνατότητα στη μειοψηφία να συστήνει δύο ανά κοινοβουλευτική περίοδο εξεταστικές επιτροπές, εφόσον η σχετική πρόταση (τουλάχιστον δέκα βουλευτών) υπερψηφιστεί από τα 2/5 του συνόλου των βουλευτών (120) ανεξαρτήτως πλειοψηφίας, πλέουν κυβέρνηση και αντιπολίτευση μετά την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για σύσταση εξεταστικής των πραγμάτων επιτροπής η οποία θα διερευνήσει τις λεγόμενες «λίστες Πέτσα» και το ζήτημα των δημοσκοπήσεων.

Η κυβέρνηση εμφανίστηκε εξαρχής έτοιμη να συζητήσει για όλα, συμπεριλαμβανομένης της περιόδου διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, όπως δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου, επισημαίνοντας ότι «αφού η αντιπολίτευση θέλει να ξαναθυμηθούμε βοσκοτόπια, εξωχώριες  εταιρείες, κάτι εκατομμύρια που χάνονταν στην πορεία για να στηθούν εφημερίδες και φυσικά δημοσκοπήσεις που όχι μόνο χαμήλωναν τη διαφορά ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ, αλλά ψήλωναν και τη Χρυσή Αυγή, θα γίνει».

Υπέρ της διεύρυνσης

Φυσικά δεν είναι απαραίτητο να συναινέσει η πλειοψηφία προκειμένου να συσταθεί η εξεταστική επιτροπή, καθώς τα κόμματα της ελάσσονος αντιπολίτευσης έχουν κατ’ αρχήν τοποθετηθεί θετικά – με ή χωρίς αστερίσκους ως προς τη χρονική περίοδο που θα καταλαμβάνει η διερεύνηση. Ως εκ τούτου από τις μέχρι τώρα τοποθετήσεις τους τεκμαίρεται – εκτός απροόπτου – η απαραίτητη πλειοψηφία των 120 βουλευτών. Ωστόσο τοποθετούνται θετικά και υπέρ της χρονικής διεύρυνσης της έρευνας. Ετσι, μένει να αποσαφηνιστεί η κρίσιμη λεπτομέρεια: ποιο θα είναι το χρονικό εύρος της έρευνας που θα διενεργήσει η επιτροπή, η οποία μπορεί να συστήνεται από τη μειοψηφία, όμως η συγκρότηση και η λειτουργία της θα γίνει βάσει όσων ορίζει ο Κανονισμός της Βουλής, δηλαδή σύμφωνα με την κοινοβουλευτική δύναμη των κομμάτων.

Οι γκρίζες ζώνες

Αν για το πρώτο σκέλος της πρότασης του ΣΥΡΙΖΑ τα πράγματα ως προς το χρονικό πλαίσιο είναι σαφή (αφορά όλες τις περιπτώσεις ανάθεσης υπηρεσιών επικοινωνίας και ενημέρωσης των πολιτών από ΜΜΕ που έγιναν στη φάση της πανδημίας), για το δεύτερο σκέλος δεν είναι το ίδιο (ζητείται να διερευνηθεί «κάθε σπατάλη δημόσιου χρήματος από την κυβέρνηση προς τη δημοσκοπική εταιρεία Opinion Poll, που διενεργεί δημοσκοπήσεις πέραν κάθε δεοντολογίας με μόνο στόχο την εξυπηρέτηση των πολιτικών στόχων της κυβέρνησης και τη χειραγώγηση των πολιτών, καθώς και η τυχόν ύπαρξη άλλων δημοσκοπικών εταιρειών των οποίων οι ιδιοκτήτες διατηρούν παράλληλη δραστηριότητα μέσω της οποίας άμεσα ή έμμεσα λαμβάνουν χρηματοδότηση από το Ελληνικό Δημόσιο και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα»). Η πλειοψηφία έχει καταστήσει σαφές ότι το πεδίο της έρευνας δεν μπορεί να μη συμπεριλάβει την περίοδο 2015-2019 για να εξετάσει τα έργα και τις ημέρες της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.

Το ερώτημα που μένει να απαντηθεί είναι με ποιον τρόπο θα διασφαλιστεί η χρονική διεύρυνση που αξιώνει η πλειοψηφία. Σύμφωνα με τις νεότερες πληροφορίες, φαίνεται να επικρατεί η ιδέα να καταθέσει ξεχωριστή πρόταση για σύσταση εξεταστικής επιτροπής.

Δεύτερη πρόταση

Υπέρ της λύσης αυτής εμφανίστηκε ο γενικός γραμματέας της ΚΟ της ΝΔ Γιάννης Μπούγας, ο οποίος δήλωσε στο «Βήμα» ότι «μια αυτοτελής πρόταση εκ μέρους της πλειοψηφίας αποτελεί στέρεη λύση η οποία θα συμβάλει στην πληρότητα της έρευνας με βάση και τις σοβαρές ενδείξεις που προέκυψαν στην προανακριτική που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι επιχειρήθηκε επί ΣΥΡΙΖΑ χειραγώγηση των ΜΜΕ».

Σύμφωνα με το σκεπτικό του οι δύο συναφείς προτάσεις μπορούν να τεθούν στην κρίση της Ολομέλειας η οποία θα ψηφίσει. «Αυτό δεν γίνεται διότι είναι αντισυνταγματικό, καθώς προσκρούει στο δικαίωμα της μειοψηφίας να συστήσει εξεταστική επιτροπή» λένε από τον ΣΥΡΙΖΑ, υποστηρίζοντας ότι αν καταθέσει η ΝΔ δική της αυτοτελή πρόταση που θα τεθεί σε ψηφοφορία μαζί με την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ, «ουσιαστικά θα είναι σαν να καταργεί το συνταγματικά προβλεπόμενο δικαίωμα της μειοψηφίας που η ίδια εισηγήθηκε στη συνταγματική αναθεώρηση», όπως σημείωνε η γραμματέας της ΚΟ του κόμματος Ολγα Γεροβασίλη.

Περιμένουν Τσίπρα

«Δεν περιορίζουμε το δικαίωμα της μειοψηφίας, αλλά η πλειοψηφία δεν μπορεί να απεμπολήσει το δικό της δικαίωμα να υπάρξει πλήρης διερεύνηση ώστε να έχουμε όλη την εικόνα και οι πολίτες να μπορούν να συγκρίνουν» σημειώνουν από τη ΝΔ. Αν και προσανατολίζονται να καταθέσουν αυτοτελή πρόταση, αυτή δεν αναμένεται να συζητηθεί μαζί με την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ και σε κάθε περίπτωση θα αναμένουν δήλωση-δέσμευση του Αλέξη Τσίπρα στην Ολομέλεια για χρονική διεύρυνση της έρευνας, από την οποία θα κρίνουν την περαιτέρω στάση τους.

Η συζήτηση της πρότασης και ο ρόλος της Ολομέλειας

Μια δεύτερη σκέψη από την πλευρά της πλειοψηφίας ήταν να μην κατατεθεί αυτοτελής πρόταση αλλά στο πλαίσιο της συζήτησης στην Ολομέλεια (την επόμενη εβδομάδα) να τεθεί το αίτημα της χρονικής διεύρυνσης, κάτι ωστόσο που θα πρέπει να διατυπώνεται ρητά στην πρόταση που έχει καταθέσει ο ΣΥΡΙΖΑ. Και αυτό καθώς δεν είναι η εξεταστική επιτροπή εκείνη που καθορίζει το πλαίσιο της έρευνας αλλά η Ολομέλεια που θα δώσει τη σχετική εντολή. «Η εξεταστική δεν αυτενεργεί αλλά λειτουργεί στο πλαίσιο της απόφασης της Ολομέλειας» σημειώνουν αρμόδιες κοινοβουλευτικές πηγές. «Αυτή είναι η πρόταση. Οποιος θέλει την ψηφίζει, όποιος θέλει δεν την ψηφίζει» δήλωσε η κυρία Γεροβασίλη, διευκρινίζοντας ότι ως προς το επίμαχο σκέλος της πρότασης – για το αν χρησιμοποιήθηκε δημόσιο χρήμα για επηρεασμό της κοινής γνώμης μέσω εταιρειών δημοσκοπήσεων – το χρονικό πλαίσιο «είναι διευρυμένο από μόνο του», κάτι που σημαίνει, κατά την ίδια, πως «θα είναι αυτονόητο αν θέλουν κάποιοι διεύρυνση του χρόνου ότι μπορεί να φτάσει και στο 2015 και να πάει και εις βάθος χρόνου». Πάντως άφησε να αιωρείται και ένα ενδεχόμενο κάποιας επιμέρους επαναδιατύπωσης της πρότασης εφόσον τεθεί τέτοιο θέμα στην Ολομέλεια.

Ηδη ΚΚΕ και Ελληνική Λύση έχουν ζητήσει χρονική διεύρυνση, ενώ προς μια τέτοια κατεύθυνση δεν θα ήταν αντίθετο ούτε το ΚΙΝΑΛ ούτε το ΜέΡΑ25. Και αυτό προφανώς θα το συνυπολογίσουν στον ΣΥΡΙΖΑ. Μια τρίτη άποψη ήταν αυτή που διατύπωσε ο ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος δηλώνει ότι είναι «καλοδεχούμενη κάθε διεύρυνση» προτείνοντας να ψηφίσουν όλοι την πρότασή του και η επιτροπή που θα συσταθεί να αποφασίσει για τα περαιτέρω – τη διερεύνηση τυχόν χειραγώγησης ΜΜΕ και δημοσκοπήσεων με κρατικό χρήμα, χωρίς χρονικούς περιορισμούς. «Δεν γίνεται να αποφανθεί η επιτροπή γιατί υπόκειται στην απόφαση που θα λάβει η Ολομέλεια και ως προς τον χρόνο της διερεύνησης» διευκρίνιζε ο Πρόεδρος της Βουλής Κώστας Τασούλας, ενώ και ο Γιάννης Μπούγας σημείωνε ότι «η εξεταστική επιτροπή δεν μπορεί να υπερβεί την αρμοδιότητά της». Οι τελευταίες «πινελιές» στο ιδιότυπο αυτό πολιτικο-θεσμικό σκηνικό αναμένονται εντός της εβδομάδας, οπότε και θα αποσαφηνιστούν οι προθέσεις της πλειοψηφίας.