Στον απόηχο των πρόσφατων ηχηρών παρεμβάσεών του στη δημόσια συζήτηση, ο Ευάγγελος Βενιζέλος μιλάει στο «Βήμα της Κυριακής» και αποσαφηνίζει ότι δεν τον ενδιαφέρει η πολιτική που είναι αιχμάλωτη των σκοπιμοτήτων και της συγκυρίας. Εκτιμά ότι το πολιτικό σύστημα είναι στενότερο από την κοινωνία και τα προβλήματα και επισημαίνει ότι δεν μπορεί να βαδίζουμε μόνο με βάση ένα σενάριο αισιοδοξίας και κανονικότητας. Θεωρεί ότι δεν εξαντλήθηκαν τα περιθώρια συναίνεσης στην ελληνογαλλική συμφωνία και με αφορμή τις πρόσφατες αναφορές στο όνομά του στην αίθουσα της Ολομέλειας, κρίνει ότι δεν ήταν τυχαίες οι παραπομπές του Πρωθυπουργού στη σκευωρία της Novartis.
Κύριε πρόεδρε, δεν μετέχετε στη Βουλή αλλά η «σκιά» σας ήταν παρούσα στην κοινοβουλευτική συζήτηση της περασμένης Πέμπτης για την ελληνογαλλική συμφωνία. Ο ΣΥΡΙΖΑ επικαλέστηκε πάλι τις δικές σας επισημάνσεις και ο κ. Μητσοτάκης θύμισε στον κ. Τσίπρα ότι ήσασταν βασικός και μόνιμος στόχος του, με κορυφαίο παράδειγμα τη σκευωρία Novartis. Πώς νιώθετε που κατά κάποιον τρόπο κανοναρχείτε τη δημόσια συζήτηση;
«Χαίρομαι γιατί η κυβέρνηση αντιλήφθηκε ότι για τις θαλάσσιες ζώνες της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας που βρίσκονται πέρα από τα χωρικά ύδατα και άρα την επικράτεια, απαιτούνται συμπληρωματικές δηλώσεις ή έστω πρακτικές. Χαίρομαι επίσης γιατί η αξιωματική αντιπολίτευση πρόσεξε αυτά που είπα, στα οποία όμως δεν μπορούσε να θεμελιωθεί η καταψήφιση της συμφωνίας. Η ελληνογαλλική συμφωνία είναι ένα πολύ σημαντικό πολιτικό κείμενο που έπρεπε να ψηφισθεί ομοφώνως».
Το κλίμα στη Βουλή για την ελληνογαλλική συμφωνία ήταν συγκρουσιακό. Θα μπορούσε αυτό να αποφευχθεί;
«Προφανώς. Οπως μόλις είπα, ήταν λάθος της αξιωματικής αντιπολίτευσης η καταψήφιση της συμφωνίας. Αλλά και η κυβέρνηση δεν νομίζω ότι εξάντλησε τις δυνατότητες που είχε να πείσει την αντιπολίτευση να στοιχηθεί σε ένα εθνικό μέτωπο. Δεν έχουμε την εθνική πολυτέλεια να αφήνουμε να γίνονται τέτοιου είδους κινήσεις, όπως η ελληνογαλλική συμφωνία, αντικείμενο κομματικής αντιπαράθεσης. Η κυβέρνηση θεωρεί, όχι αβάσιμα, ότι η συμφωνία είναι μια πολιτική επιτυχία, παρά τα επιμέρους σημεία που είναι δεκτικά βελτίωσης. Η αντιπολίτευση μεγέθυνε τις επιφυλάξεις. Η γεφύρωση ήταν εφικτή. Η συζήτηση, όπως διεξήχθη, δεν συνδέθηκε ούτε με την εθνική στρατηγική, ούτε με τις εντυπωσιακές διεθνείς εξελίξεις σε παγκόσμια κλίμακα, ούτε με τα διδάγματα της Ιστορίας στα εθνικά μας θέματα. Ως πολίτης θα ήθελα μεγαλύτερη γενναιοδωρία και γνησιότερη συναινετική διάθεση».
Η αναφορά του κ. Μητσοτάκη στην υπόθεση Novartis πώς σας φάνηκε;
«Οχι τυχαία. Προφανώς συνιστά επανάληψη της δέσμευσης της κυβέρνησης ότι η σκευωρία αυτή που στρεφόταν κατά του δημοκρατικού πολιτεύματος θα διερευνηθεί μέχρι τέλους».
Είπατε σε πρόσφατη τηλεοπτική συνέντευξη ότι όσοι αναρωτιούνται για την τυχόν ύπαρξη πολιτικών επιδιώξεων πίσω από τις παρεμβάσεις σας, κάνουν σαν να βλέπουν το δάκτυλο ενώ τους δείχνει κάποιος την πανσέληνο. Το «δάκτυλο» είναι αδιάφορο για τις πολιτικές εξελίξεις;
«Καθόλου αδιάφορο. Οχι όμως για λόγους προσωπικούς, αλλά για λόγους εθνικούς και θεσμικούς. Εμείς που σηκώσαμε το βάρος της περιόδου 2010-2019 μάθαμε ότι δεν μπορεί ο τόπος να βαδίζει μόνο με βάση ένα σενάριο αισιοδοξίας και κανονικότητας. Δεν μπορεί η κυβέρνηση να βασίζεται τόσο πολύ στην ανεπάρκεια της αντιπολίτευσης ή στη σύγκριση με αυτό που θα συνέβαινε αν υπήρχε σήμερα μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ. Πρέπει να είμαστε πιο απαιτητικοί και έτοιμοι για περισσότερα σενάρια που επηρεάζονται από εξωγενείς παράγοντες, από φυσικά φαινόμενα ή διεθνείς εξελίξεις. Το μέλλον της χώρας εξαρτάται από την κοινωνία και τα προβλήματα. Αυτά παράγουν γεγονότα και καταστάσεις. Το κομματικό σύστημα είναι στενότερο από την κοινωνία και τα προβλήματα».
Μπορώ πάντως να συμπεράνω ότι εξακολουθεί να σας ενδιαφέρει η πολιτική;
«Με ενδιαφέρει κάτι πολύ περισσότερο από την πολιτική. Η μεταπολιτική. Μια πολιτική που δεν είναι αιχμάλωτη των σκοπιμοτήτων της συγκυρίας, που δεν φλερτάρει ούτε άμεσα ούτε έμμεσα και κομψά με τον λαϊκισμό. Ο ενεργός και ενήμερος πολίτης δεν αφήνει ανυπεράσπιστο το πεδίο της πολιτικής, δηλαδή το πεδίο της Ιστορίας εν τω γίγνεσθαι, στα χέρια μιας στερεοτυπικής αντιπαράθεσης μεταξύ κομμάτων. Ελπίζω να υπάρχουν αρκετοί που συμμερίζονται την προσέγγισή μου και έχουν κουραστεί από μια επιδερμική, επικοινωνιακή, συγκυριακή και στενά κομματική αντίληψη περί πολιτικής που είναι πολύ συχνά ανιστόρητη. Είχα και εγώ, όπως και όλο το πολιτικό προσωπικό, εγκλωβιστεί παλιότερα, πριν την οικονομική κρίση, σε μια αυτοαναφορική αντίληψη του κομματικού συστήματος. Οφείλουμε όμως να διδασκόμαστε για να μην επαναλάβουμε ως χώρα μεγάλα λάθη του παρελθόντος. Ο αναστοχασμός είναι καθολική υποχρέωση σε μια σύγχρονη δημοκρατία που επικοινωνεί με το μέλλον».
Μπορούμε να πούμε ότι κοινός παρονομαστής των πρόσφατων παρεμβάσεών σας είναι αυτή η αντίληψη περί μεταπολιτικής;
«Η θέση του Οικουμενικού Πατριαρχείου, σύμφωνα με την εκκλησιαστική τάξη, την Ιστορία και το διεθνές δίκαιο με αφορμή όσα έγιναν στη Ν. Υόρκη ή η ανάλυση όλων των διαστάσεων μιας διεθνούς συμφωνίας, όπως η ελληνογαλλική, δεν είναι συνήθη αντικείμενα μιας κομματικής αντίληψης περί πολιτικής. Κινούνται πέραν των πολιτικών και κομματικών συμβάσεων. Η αγωνία για την πανδημία και η ανάγκη σαφούς διαχωρισμού των πεδίων της επιστήμης και της πολιτικής είναι το ζήτημα που κυριαρχεί στην κοινωνία των πολιτών. Συνεπώς η απάντησή μου είναι ναι. Παρεμβαίνω χωρίς «συμπολιτευτική» ή «αντιπολιτευτική» διάθεση γιατί πολύ απλά δεν «πολιτεύομαι», αλλά έχω την υποχρέωση να ασχολούμαι με τη «μεταπολιτική», δηλαδή με την πολιτική χωρίς συγκυριακές ή άλλες σκοπιμότητες. Με την αντίληψη που έχω διαμορφώσει περί εθνικού και γενικού συμφέροντος. Αυτή την αντίληψη οφείλω να την καθιστώ δημόσια όταν και όσο χρειάζεται. Ελπίζω όχι συχνά».
Βλέπουμε ότι για πολλούς και διάφορους λόγους η Σοσιαλδημοκρατία επανακάμπτει στην Ευρώπη. Στην Ελλάδα δεν φαίνεται να συμβαίνει κάτι ανάλογο. Αυτός είναι ωστόσο ο πολιτικός σας χώρος. Υπό αυτό το πρίσμα, η δική σας πολιτική παρουσία και δραστηριοποίηση μπορεί να επηρεαστεί αναλόγως του ποιος θα εκλεγεί πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ;
«Ο πολιτικός μου χώρος είναι το Κέντρο, η υπεράσπιση της φιλελεύθερης δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η επιδίωξη της προόδου, της κοινωνικής συνοχής, της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, η αγωνία για την Πατρίδα και το μέλλον της νέας γενιάς. Μπορεί να βρούμε αμερικανούς liberal πιο «αριστερούς» από πολλές εκδοχές της ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας. Μπορεί να βρούμε ευρωπαίους δημοκράτες και σοσιαλιστές που ξέρουν να ανταποκριθούν στις μεγάλες απαιτήσεις της διακυβέρνησης σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Διαβάζω στα μέσα ενημέρωσης και κοινωνικής δικτύωσης για τις εσωτερικές διαδικασίες στο ΚΙΝΑΛ και εύχομαι το καλύτερο με βάση τις επιθυμίες και τις επιλογές των πολιτών που συγκροτούν αυτή την οντότητα. Αυτά που σας είπα προφανώς και δεν συνδέονται με την εσωκομματική αυτή διαδικασία».
Οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις εμφανίζουν ένα διαρκές παράδοξο: Η δυσαρέσκεια των πολιτών για την κυβέρνηση μεγαλώνει, όμως το προβάδισμά της στην πρόθεση ψήφου παραμένει συντριπτικό. Θεωρείτε ότι αυτή η εικόνα θα παραμείνει στατική; Τι μπορεί να την αλλάξει;
«Μια υπόθεση εργασίας είναι ότι η πρόθεση ψήφου κινείται στο στενότερο πεδίο του κομματικού συστήματος και των προσφερόμενων λύσεων, ενώ οι αξιολογήσεις της κοινής γνώμης για τα μεγάλα θέματα ουσίας κινούνται στο ευρύτερο πεδίο της κοινωνίας και των προβλημάτων της. Ισως υπάρχει μια αποκόλληση των δύο αυτών πεδίων που υποθέτω ότι κινεί την προσοχή των ενδιαφερομένων».
