Δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία οι αποκαλύψεις των Pandora Papers για το νομικό γραφείο που είχε ιδρύσει ο Νίκος Αναστασιάδης, προτού γίνει πρόεδρος της Κύπρου. Οι παροικούντες τη Λευκωσία και τη Λεμεσό γνώριζαν πολύ καλά ότι το δικηγορικοί γραφείο «Νίκος Αναστασιάδης & Συνέταιροι Δικηγόροι & Νομικοί Σύμβουλοι» στην οδό Ομήρου στη Λεμεσό είναι ένα από τα μεγαλύτερα δικηγορικά γραφεία στην Κύπρο που αναλαμβάνει υποθέσεις σε όλο τον πλανήτη. Ορισμένες είναι ιδιαίτερα αμφιλεγόμενες.
Ο σημερινός πρόεδρος της Κύπρου όμως επιμένει ότι δεν είχε από το 1997, όταν ήταν αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, καμία σχέση με το γραφείο αυτό. Μπορεί να παραιτήθηκε, αλλά το όνομά του παραμένει στην «ετικέτα» του νομικού γραφείου, κάτι που τραβά σαν μαγνήτης τα βλέμματα, λένε οι κομματικοί αντίπαλοί του. Αλλωστε είναι κοινό μυστικό στο νησί ότι στο νομικό γραφείο του κ. Αναστασιάδη μετέχουν ενεργά οι κόρες του, Ελσα και Ινώ Αναστασιάδη, και οι γαμπροί του.
Η ψευδής δήλωση και ο Λεμπέντεφ
Η δικηγορική εταιρεία που ίδρυσε ο κύπριος πρόεδρος εμφανίζεται στα Pandora Papers, τα οποία αποκαλύφθηκαν σε μια μαζική διαρροή εγγράφων από το International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ), να έχει κάνει ψευδή δήλωση στοιχείων του ιδιοκτήτη τεσσάρων υπεράκτιων εταιρειών με σκοπό να κρατηθεί μυστική η ταυτότητα του πραγματικού ιδιοκτήτη, ενός «αμφιλεγόμενου» και «φυγά» από τη Μόσχα ρώσου γερουσιαστή. Ο συγκεκριμένος Ρώσος, ονόματι Λεονίντ Λεμπέντεφ, που εγκατέλειψε τη Ρωσία το 2015 έχοντας κατηγορηθεί για απόκρυψη περιουσιακών στοιχείων, είναι κάτοχος, λένε οι πληροφορίες, και κυπριακού διαβατηρίου, ενός από τα εκατοντάδες «χρυσά διαβατήρια» που εξέθεσαν σύσσωμη την πολιτική ηγεσία της Κύπρου διεθνώς. Ο κ. Λεμπέντεφ, για τον οποίο γίνεται σήμερα όλη αυτή η φασαρία, μπορεί να εγκατέλειψε τη Μόσχα, μπορεί, σύμφωνα με τις καταγγελίες, να έδωσε παραπλανητικά στοιχεία για τις offshore εταιρείες του, μπορεί να ταξιδεύει με κυπριακό διαβατήριο, αλλά σήμερα βρίσκεται στο Χόλιγουντ και ασχολείται με την παραγωγή ταινιών.
Η καταγγελία από το 2015
Τα Pandora Papers αναφέρουν πως η εταιρεία διαχείρισης υπεράκτιων εταιρειών Alcogal, με έδρα τον Παναμά, είχε καταγγείλει το 2015 με δήλωσή της προς τις οικονομικές αρχές των Βρετανικών Παρθένων Νήσων ότι η νομική «Nicos Chr. Anastasiades & Partners» είχε δώσει παραπλανητικά στοιχεία για τον ρώσο ιδιοκτήτη των τεσσάρων offshore εταιρειών, τον κ. Λεμπέντεφ. Ως ιδιοκτήτες, αναφέρει αποκαλυπτικό δημοσίευμα της εφημερίδα «Guardian», είχαν δηλωθεί μέλη προσωπικού της ίδιας της νομικής εταιρείας, ενώ σύμφωνα με την Alcogal ο πραγματικός ιδιοκτήτης και ωφελούμενος ήταν ο ρώσος επιχειρηματίας και πρώην γερουσιαστής Λεονίντ Λεμπέντεφ.
«Θα ήταν αδύνατον για μένα να γνωρίζω»
Η εταιρεία απορρίπτει την κατηγορία, ενώ ο πρόεδρος Αναστασιάδης με δήλωσή του τόνισε ότι αν και κάτοχος μετοχών, δεν είχε κανέναν ενεργό ρόλο στη νομική εταιρεία από το 1997: «Δεν έχω γνώση και θα ήταν αδύνατον για μένα να γνωρίζω και να είμαι σε θέση να απαντήσω σε οποιαδήποτε κατηγορία αφορά τον χειρισμό των υποθέσεων της πρώην εταιρείας μου» είπε. Ο «Guardian» ωστόσο δεν έμεινε στη δήλωση περί άγνοιας του προέδρου, αλλά σχολίασε πως δεν υπάρχει υπόνοια περί ανάμειξης του Νίκου Αναστασιάδη στις δραστηριότητες του νομικού γραφείου, αλλά αμφισβητεί τη σύνεση της απόφασής του «να επιτρέψει στο γραφείο να συνεχίσει να χρησιμοποιεί το όνομά του».
Ο κύπριος πρόεδρος, πάντως, δηλώνει πως είναι έτοιμος να παραιτηθεί σε περίπτωση που αποδειχθεί οποιαδήποτε εμπλοκή του σε σκάνδαλο και συνεχώς υπενθυμίζει τις διώξεις κυπρίων αξιωματούχων που καταδικάστηκαν για διαφθορά επί της διακυβέρνησής του: «Είμαι άμωμος και αμόλυντος και θέλω να είμαι και απόλυτος» απαντά στις κατηγορίες των πολιτικών του αντιπάλων.
Απαντήσεις για τα «χρυσά διαβατήρια»
Δεν είναι καθόλου σύνηθες φαινόμενο ένας πρόεδρος να καταθέτει σε ειδική επιτροπή που ερευνά σκάνδαλα. Ο Νίκος Αναστασιάδης όμως κλήθηκε και κατέθεσε σε ειδική επιτροπή που διερευνά το σκάνδαλο με τα «Χρυσά Διαβατήρια», το μεγαλύτερο ίσως σκάνδαλο που «έσκασε» επί την προεδρίας του. Εκεί επανέλαβε πως από το 1997 αποχώρησε πλήρως από το νομικό του γραφείο. Παραδέχθηκε όμως ότι τα τελευταία χρόνια εγκρίθηκαν συνολικά 65 αιτήσεις για πολιτογράφηση που κατατέθηκαν από το γραφείο του, εκ των οποίων οι 57 από το Υπουργικό Συμβούλιο της δικής του κυβέρνησης. Σε σχέση με τις δύο θυγατέρες του που διατηρούν μετοχές στο δικηγορικό γραφείο, ανέφερε ότι ελέγχθηκαν ως πολιτικά εκτεθειμένα πρόσωπα από την Ελεγκτική Υπηρεσία χωρίς να προκύψει τίποτα. Εγιναν και ερωτήσεις για την ενασχόληση των γαμπρών του στις υποθέσεις των διαβατηρίων, πλην όμως ένας πρόεδρος δεν μπορεί και δεν πρέπει να ασχολείται με τις δραστηριότητες των γαμπρών του, όπως είπαν εκπρόσωποι πολιτικών κομμάτων στην Κύπρο.Ενα από τα κυπριακά διαβατήρια που δόθηκαν ήταν για τον σεΐχη της Σαουδικής Αραβίας Αμπντούλ Ραχμάν μπιν Χαλίντ μπιν Μαχφούζ. Του δόθηκε κυπριακό διαβατήριο, που είναι και διαβατήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, επειδή αγόρασε κάποια ακίνητα στην Κύπρο. Υπήρξαν, όπως ειπώθηκε, κάποιες υπερτιμολογήσεις για την αγορά των ακινήτων, κάποιες απώλειες φορολογικών εσόδων, κάποιες υπόνοιες (χωρίς όμως αποδείξεις) ότι ντόπιοι επενδυτές έλαβαν προμήθεια, πλην όμως το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε την πολιτογράφηση.
Συχνά στο στόχαστρο ελέγχων τα γραφεία των κυπρίων προέδρων
Τα δικηγορικά γραφεία των προέδρων της Κύπρου βρίσκονται συχνά στο στόχαστρο διαφόρων διεθνών ελεγκτικών οργανισμών, αλλά και ανεξαρτήτων μέσων ενημέρωσης. Ενα επίσης μεγάλο γραφείο με διεθνείς πελάτες ήταν και εκείνο του πρώην προέδρου, αείμνηστου Τάσσου Παπαδόπουλου και είχε ελεγχθεί επειδή προσέφερε νομικές υπηρεσίες και οικονομικές συμβουλές (όπως τότε ειπώθηκε για να διαψευσθεί αργότερα) στον πρώην ηγέτη της Γιουγκοσλαβίας Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, την περίοδο που τον κυνηγούσε η διεθνής κοινότητα για να τον καθίσει στο εδώλιο του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Ενας άλλος πρόεδρος, ο Γλαύκος Κληρίδης, για να εξορκίσει κάθε υπόνοια σκανδάλου γέμισε το γραφείο του (αλλά και το σπίτι του) με εικόνες… αγίων.
