Κάποιοι άνθρωποι είναι φύσει και θέσει survivors. Σε αυτή την κατηγορία ανήκει η Μαρία Πολύζου, και το βιβλίο της «Μην τα παρατάς!», ένα καθηλωτικό memoir, αποδεικνύει το γιατί. Η σήμερα 52χρονη γυναίκα περιγράφει – με αφοπλιστική ειλικρίνεια, χωρίς φλυαρίες και ωραιοποιήσεις – στις περίπου 400 σελίδες του πονήματός της όλη της τη ζωή: τα φτωχικά παιδικά χρόνια στην Πάτρα, τη σεξουαλική κακοποίηση που υπέστη από τον πατέρα της – ένα μαρτύριο που ξεκίνησε όταν ήταν 12 ετών -, την αγάπη της για το τρέξιμο και τους αγώνες δρόμου, τις απαιτήσεις του πρωταθλητισμού (μιλάμε άλλωστε για την πρώτη Ελληνίδα που έτρεξε ποτέ σε μαραθώνιο Ολυμπιακών Αγώνων, το 1996 στην Ατλάντα, και τη μοναδική γυναίκα που έχει ολοκληρώσει τον «Αθλο του Φειδιππίδη», διανύοντας 524 χιλιόμετρα – από την Αθήνα έως τη Σπάρτη και πίσω, με τερματισμό στον Τύμβο του Μαραθώνα), την οικογενειακή ζωή και τη γέννηση της κόρης της, τα ταξίδια της στην Ινδία, τη μάχη της με τον καρκίνο του μαστού.
Η συζήτησή μας αρχίζει από τα βασικά, όπως το πώς αποφάσισε να γράψει αυτό το βιβλίο. «Ερχεται κάποια στιγμή στη ζωή σου που νιώθεις την ωριμότητα να κάνεις μια κατάθεση ψυχής – όχι για το «εγώ» αλλά για το «εμείς». Μπορείς μέσα από αυτή τη διαδικασία να περάσεις σημαντικά μηνύματα, να στηρίξεις και να βοηθήσεις τους άλλους μέσα από τη δική σου περιπέτεια ζωής. Ο τίτλος, «Μην τα παρατάς!», βγήκε πολύ αυθόρμητα. Το βιβλίο αφορά το πείσμα ενός ανθρώπου να συνεχίζει να αγωνίζεται όποιο πρόβλημα κι αν συναντά, να μη σταματά να προσπαθεί, να παλεύει με το χαμόγελο στα χείλη, να πέφτει και να σηκώνεται, αλλά ποτέ, μα ποτέ να μην παραδίδει τα όπλα. Θεωρώ πως έχουμε μια αποστολή στη ζωή: να μη μας αποθαρρύνουν τα εμπόδια, να μη χάνουμε τους στόχους μας» λέει με την ήρεμη, νεανική φωνή της.
Θάρρος και πάθος για ζωή
Στην αυτοβιογραφία της αναφέρει πως στην αρχή αμφιταλαντευόταν σχετικά με τον αν θα έπρεπε να δημοσιοποιήσει την εμπειρία της ως θύματος σεξουαλικής κακοποίησης από τον ίδιο της τον γεννήτορα, όμως αποφάσισε τελικά ότι «δεν θα μπορούσε να λείψει ένα τόσο σημαντικό κομμάτι της ζωής μου, ειδικά επειδή αφορά την παιδική ηλικία. Αφενός ήθελα να δείξω πως κάθε παιδί, ό,τι και να του έχει συμβεί, μπορεί να προχωρήσει παρακάτω και να πραγματοποιήσει τα όνειρά του, να μη θαφτεί κάτω από τις τραυματικές του εμπειρίες, αφετέρου ήθελα να παρακινήσω τα παιδιά να μιλήσουν για ό,τι κι αν περνούν, να πάρουν τη ζωή τους στα χέρια τους. Εστω και ένα παιδί να εμπνευστεί από την ιστορία μου θα είμαι πολύ ευτυχισμένη. Ας μην ξεχνάμε ότι η κακοποίηση μπορεί να είναι σωματική, λεκτική, ψυχολογική, σεξουαλική… Καταδικάζω οποιαδήποτε μορφή βίας. Εμείς οι μαραθωνοδρόμοι είμαστε κάτι σαν ειρηνικοί πολεμιστές». Στα λόγια της επανέρχεται πολύ συχνά η λέξη «πάθος»: «Εχω πάθος για τη ζωή, για ό,τι κάνω. Αν δεν έχεις αγάπη, μεράκι και όρεξη για να δημιουργήσεις, δεν μπορείς να κατακτήσεις τις δικές σου κορυφές».
Κάτι που εντυπωσιάζει σίγουρα τον αναγνώστη είναι η απόφαση της συγγραφέως να κατονομάσει όλα τα πρόσωπα που αναφέρονται στο βιβλίο της, ακόμα και όταν περιγράφονται με μελανά χρώματα, ειδικά στην περίπτωση παραγόντων του ελληνικού αθλητισμού που επεδείκνυαν ανευθυνότητα, εκδικητική συμπεριφορά και ποταπή ιδιοτέλεια. «Νομίζω ότι έτσι πρέπει να γίνονται τα πράγματα» σχολιάζει. «Δεν ξέρω άλλον τρόπο. Δεν έκανα ποτέ δοσοληψίες κάτω από το τραπέζι, είμαι ευθύς άνθρωπος. Στο βιβλίο δεν καταγράφω τίποτε περισσότερο και τίποτε λιγότερο από την αλήθεια. Παρ’ όλα αυτά, δεν έχω μνησικακία, τα αφήνω όλα πίσω μου. Εδώ κατάφερα να συγχωρήσω τον πατέρα μου. Κουβαλώντας θυμό, μίσος και κακία δεν μπορείς να προχωρήσεις».
Στα χρόνια της αγωνιστικής ακμής της η Μαρία Πολύζου βρέθηκε να συμπορεύεται με μεγάλα ονόματα του στίβου και θυμάται χαριτωμένα ενσταντανέ από μεγάλες διοργανώσεις με πρωταγωνίστριες τη Βούλα Πατουλίδου ή την Κατερίνα Θάνου. Ποιον αθλητή που διαπρέπει σήμερα ξεχωρίζει; «Θα ήθελα πολύ να γνωρίσω τον Γιάννη Αντετοκούνμπο, όχι μόνο επειδή είναι σπουδαίος αθλητής αλλά και διότι δεν ξεχνάει από πού ξεκίνησε και προσπαθεί να προσφέρει ό,τι μπορεί. Δεν ξέρω αν για το ήθος του ευθύνονται οι δυσκολίες που έχει περάσει στο ξεκίνημά του, όμως το πάθος του μου θυμίζει τον εαυτό μου στα πρώτα μου βήματα. Στις συνεντεύξεις του μου δίνει την εντύπωση ανθρώπου με ευγενή αισθήματα, καλό χαρακτήρα και αξίες. Η ανθρωπιά είναι το πιο σημαντικό μετάλλιο που μπορεί να κατακτήσει κανείς» δηλώνει χαρακτηριστικά.
Οσο για τον καρκίνο, μου αφηγείται και μια ιστορία που δεν υπάρχει στο βιβλίο: «Μα μέρα κατέβαινα την Κηφισίας για να πάω στο Metropolitan, για την έκτη ή έβδομη χημειοθεραπεία μου, και είχα τόσο καλή διάθεση που απορούσα κι εγώ η ίδια με τον εαυτό μου. Εβαλα το ραδιόφωνο στη διαπασών και απολάμβανα τη μουσική. Είχε μποτιλιάρισμα, γινόταν χαμός, και κάποια στιγμή ένας οδηγός από το διπλανό αυτοκίνητο αρχίζει να κορνάρει επίμονα και θυμωμένα. Τον κοίταξα απορημένη, του είπα «χαμογελάστε λίγο, δεν αλλάζει τίποτα με τη φασαρία» και μου αποκρίθηκε «ε, βέβαια, εσύ τα έχεις λύσει τα προβλήματά σου». Τι να του έλεγα; Οτι εγώ πάλευα εκείνο το διάστημα για τη ζωή μου; Οταν ο καρκίνος μπήκε στη ζωή μου, σοκαρίστηκα, αλλά γρήγορα αποφάσισα ότι θα έπρεπε να επιστρατεύσω όλες μου τις δυνάμεις για να το ξεπεράσω. Δεν λύγισα ποτέ. Δεν μπορείς να αφήσεις στον καρκίνο περισσότερο χώρο από αυτόν που του αναλογεί. Εμαθα πολλά από αυτή την περιπέτεια, εννοείται πως θα προτιμούσα να μην την είχα περάσει, ακόμη άλλωστε υποφέρω από τις παρενέργειες της αρρώστιας και των φαρμάκων, ωστόσο παραμένω αισιόδοξη σε… βαθμό κακουργήματος. Και χαίρομαι γιατί πολλές γυναίκες μού στέλνουν μηνύματα και με ρωτούν διάφορα, μου εκμυστηρεύονται προσωπικές σκέψεις. Τις εμψυχώνω. Ολοι θέλουμε την ελπίδα για τη ζωή. Οχι με ψεύτικα λόγια. Η μεγαλύτερη ήττα για τον καρκίνο είναι να σε βλέπει να χαμογελάς».
