Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλη την Ευρώπη ενδέχεται να μην έχουν τη δυνατότητα να ζεστάνουν τα σπίτια τους αυτόν το χειμώνα, λόγω της αύξησης των τιμών του φυσικού αερίου και του ηλεκτρικού ρεύματος.
Εμπειρογνώμονες, οργανώσεις κατά της φτώχειας και περιβαλλοντικοί ακτιβιστές προειδοποιούν ότι η πανδημία και οι αυξανόμενες τιμές έχουν εντείνει ένα μακροχρόνιο πρόβλημα που έχει να κάνει με το συνδυασμό υψηλού ενεργειακού κόστους, χαμηλού εισοδήματος των νοικοκυριών και σπίτια που δεν είναι ενεργειακά αποδοτικά.
Ενεργειακή φτώχεια και πριν την πανδημία
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα με επικεφαλής τον Στέφαν Μπουζαρόφσκι, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ και πρόεδρο του ερευνητικού δικτύου ενεργειακής φτώχειας Engager, στην οποία αναφέρεται το CNN, μέχρι και 80 εκατομμύρια νοικοκυριά σε όλη την Ευρώπη «πάλευαν» ήδη, πριν από την πανδημία, να διατηρήσουν τα σπίτια τους επαρκώς ζεστά τον χειμώνα.
Οι αυξήσεις των τιμών εκθέτουν ακόμη περισσότερα νοικοκυριά στον κίνδυνο να διακόψουν την παροχή ρεύματος και φυσικού αερίου λόγω οικονομικής δυσχέρειας.
Πολλά νοικοκυριά είναι ευάλωτα, επειδή τα εισοδήματά τους μειώθηκαν και οι λογαριασμοί αυξήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Οι εργαζόμενοι στο λιανικό εμπόριο, στη φιλοξενία και στον τομέα των αεροπορικών εταιρειών επλήγησαν ιδιαίτερα, και πολλοί έχασαν τη δουλειά τους, τονίζει το αμερικανικό δίκτυο.
«Από το 2019 έχουν αλλάξει πολλά, αλλά περισσότερα από 12 εκατομμύρια νοικοκυριά [στην Ευρώπη] είχαν [ήδη] καθυστερήσει με τους λογαριασμούς κοινής ωφελείας τους», δήλωσε η Λουίς Σάντερλαντ, ανώτερη σύμβουλος και αναλύτρια πολιτικής στο Regulatory Assistance Project, το οποίο επικεντρώνεται στη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια.
Επτά εκατομμύρια ευρωπαϊκά νοικοκυριά λαμβάνουν ειδοποιήσεις αποσύνδεσης της παροχής ενέργειας, από τις εταιρείες, σύμφωνα με τον Συνασπισμό Δικαιώματος στην Ενέργεια (Right to Energy Coalition) στην οποία συμμετέχουν συνδικαλιστικές οργανώσεις, περιβαλλοντικές οργανώσεις και ΜΚΟ.
Η πανδημία έκανε το πρόβλημα ακόμη χειρότερο, είπε η Σάντερλαντ, εξηγώντας ότι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι περνούν περισσότερο χρόνο στο σπίτι, αυξάνοντας την κατανάλωση ενέργειας.
Μέχρι και 60% του πληθυσμού υποφέρει από ενεργειακή φτώχεια
«Ο κίνδυνος να περιέλθει κανείς σε ενεργειακή φτώχεια εντός του ευρωπαϊκού πληθυσμού είναι διπλάσιος από τη γενική φτώχεια», δήλωσε ο Μπουζαρόφσκι στο CNN.
Μεταξύ 20% και 30% του πληθυσμού της Ευρώπης αντιμετωπίζει γενική φτώχεια, ενώ έως και 60% υποφέρει από ενεργειακή φτώχεια σε ορισμένες χώρες, είπε.
Η Βουλγαρία έχει το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη, με 31% του πληθυσμού, ακολουθούμενη από τη Λιθουανία με 28%, με τη σχετικά θερμότερη Κύπρο στο 21% και την Πορτογαλία με 19%.
Ο πληθυσμός της Ελβετίας είναι ο λιγότερο ευάλωτος στην ενεργειακή φτώχεια με 0,3%, ακολουθούμενος από το 1%της Νορβηγίας.
Εμπειρογνώμονες και ακτιβιστές υποστήριξαν ότι η ΕΕ θα πρέπει να απαγορεύσει νομοθετικά στους προμηθευτές να κόβουν την παροχή ενέργειας στους καταναλωτές. Προειδοποιούν, όμως, ότι μόνο η μείωση της εξάρτησης από το φυσικό αέριο και η εισαγωγή περισσότερων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο μείγμα ενέργειας μπορεί να μετριάσει τις αυξήσεις των τιμών μακροπρόθεσμα.
Φόβοι για αναταραχές
Οι παρατηρητές προειδοποιούν επίσης για την πιθανότητα πολιτικής αναταραχής εάν οι κυβερνήσεις δεν λάβουν μέτρα για να βοηθήσουν τα νοικοκυριά.
Η αύξηση των τιμών των καυσίμων πυροδότησε διαμαρτυρίες σε όλη τη Βουλγαρία το 2013 που έριξαν την κυβέρνηση και προκάλεσαν διαδηλώσεις μικρότερης κλίμακας το 2018.
Η Γαλλία ανακοίνωσε μια εφάπαξ πληρωμή 100 ευρώ σε σχεδόν 6 εκατομμύρια νοικοκυριά που λαμβάνουν ήδη κουπόνια ενέργειας από την κυβέρνηση.
Η Ισπανία προχώρησε σε μείωση των ενεργειακών φόρων των νοικοκυριών και επιβολή εισφοράς σε ορισμένους προμηθευτές ενέργειας.
Η ιταλική κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να επιδοτήσει έως και 5,5 εκατομμύρια από τους πιο ευάλωτους πολίτες με 3 δις. ευρώ συνολικά, σύμφωνα με το Reuters. Η κυβέρνηση θα αφαιρέσει ορισμένες χρεώσεις από τους λογαριασμούς των καταναλωτών, τους οποίους οι προμηθευτές χρησιμοποιούν για την κάλυψη γενικών εξόδων που σχετίζονται με επιδοτήσεις ΑΠΕ.
Η ευρωπαία Επίτροπος Ενέργειας Κάντρι Σίμσον δήλωσε πρόσφατα ότι «υπάρχουν εργαλεία» που μπορούν να αναπτύξουν οι χώρες της ΕΕ για την αντιμετώπιση της κατάστασης.
«[Φόρος πωλήσεων] και πολιτική ειδικών φόρων κατανάλωσης, στοχευμένα μέτρα για ενεργειακά φτωχούς και ευάλωτους καταναλωτές ή προσωρινά μέτρα για νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις, καθώς και άμεση υποστήριξη στους καταναλωτές, είναι τα βήματα που μπορούν να γίνουν, απολύτως εναρμονισμένα με τους κανόνες της ΕΕ», δήλωσε.
